خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ ﴿ #اعراف ۱۹۹ ﴾ با آنها مدارا كن و عذرشان را بپذير و به نيكيها دعوت نما و از جاهلان روي بگردان (و با آنها ستيزه مكن) ✳️ این آیه با تمام سادگى و فشردگى، همه ‏ى اصول اخلاقى را در بر دارد. هم اخلاق فردى👈🏻 «عفو»، هم اخلاق اجتماعى👈🏻 «وأمر بالعُرف»، هم با دوست👈🏻 «عفو»، هم با دشمن👈🏻 «أعرض»، هم زبانى 👈🏻«وأمر»، هم عملى👈🏻 «أعرض»، هم مثبت👈🏻 «خُذ»، هم منفى👈🏻 «أعرض»، هم براى رهبر، هم براى امّت، هم براى آن زمان و هم براى این زمان. 💚چنانكه امام صادق علیه السلام فرمودند: در قرآن آیه‏ اى جامع‏تر از این آیه در مكارم الاخلاق نیست. ✳️ در اين آيه خداوند پيامبر خود را به سه چيز فرمان مى دهد: ✅ اول اینکه در طرز رفتار با مردم سختگير مباش و با آنها مدارا كن ، عذرشان را بپذير، و بيش از آنچه قدرت دارند از آنها مخواه (خذ العفو). ♻️#عفو گاهى به معنى مقدار اضافى چيزى آمده ، و گاهى به معنى حد وسط و ميانه ، و گاه به معنى قبول عذر خطاكار و بخشيدن او، و گاه به معنى آسان گرفتن كارها. قرائن آيات نشان مى دهد كه آيه فوق ارتباط با مسائل مالى و گرفتن مقدار اضافى از اموال مردم كه بعضى از مفسران گفته اند ندارد، بلكه مفهوم مناسب ، آسان گرفتن و گذشت و انتخاب حد وسط و ميانه است . البتّه شكّى نیست كه 👈🏻عفو، در مسائل شخصى است، نه در حقّ النّاس و بیت‏ المال. ♻️ بديهى است اگر رهبر و مبلغ ، شخص سختگيرى باشد به زودى جمعيت از اطراف او پراكنده مى شوند، و نفوذ خود را در قلوب از دست خواهد داد، همانطور كه قرآن مجيد مى گويد: وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ♻️ عفو و گذشت يكى از صفات كريمه انسانى است و انسانهاى بزرگوار با درگذشتن از لغزشهاى ديگران كرامت نفس خود را ثابت مى كنند. و به تعبير اميرالمؤمنين (ع) عفو در حال قدرت، شكرانه قدرت است. ✅ دوم اينكه به نيكى امر كن. اينكه كسى ديگران را به نيكيها دعوت مى كند باید خود اهل نيكى باشد و اين يك وظيفه الهى و انسانى براى همه افراد است كه مردم را به سوى نيكيها سفارش كنند. #عرف سنن و سيره هاى جميل جارى در جامعه است كه عقلاى جامعه آنها را مى شناسند، ♻️مقتضاى اينكه فرمود: (و امر بالعرف ) اين است كه اولا 👈🏻به تمامى معروفها و نيكى ها امر بكند و در ثانى خود 👈🏻امر كردن هم بنحو معروف باشد نه بنحو منكر و ناپسند. ✅ سوم اينكه از نادانان روى گردان. (و اعرض عن الجاهلين ) این دستور ديگرى است در مراعات مداراى با مردم ، و اين دستور بهترين و نزديكترين راه است براى خنثى كردن نتايج جهل مردم و تقليل فساد اعمالشان براى اينكه بكار نبستن اين دستور و تلافى كردن جهل مردم ، بيشتر مردم را به جهل و ادامه كجى و گمراهى وا مى دارد. ♻️وقتى سخن اصلاح طلبانه در يك فرد جاهل اثر نكرد و انسان مورد مسخره او قرار گرفت بهترين شيوه اين است كه با كرامت از او روى گرداند و پرخاشگرى نكند. اين شيوه ممكن است در شخص نادان اثر بگذارد و او از كرده خود پشيمان شود و همين مقدمه اى بر هدايت او باشد. ♻️تجربه نشان مى دهد براى بيدار ساختن جاهلان و خاموش كردن آتش خشم و حسد و تعصبشان ، اين بهترين راه است. 🌸🍃🌸🍃🌸 #تدبر #تفسیر_قرآن 🆔https://eitaa.com/emamsadegh_ir

يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ ﴿۳۹ #رعد﴾ خدا آنچه را بخواهد محو يا اثبات مى ‏كند و اصل كتاب نزد اوست بحثى پیرامون مقدّرات الهى‏ مطابق آنچه از آیات و روایات به دست مى‏ آید #مقدرات الهى بر دو نوع است: 🌼۱- امورى كه مصلحت دائمى دارد و لذا قانونش هم دائمى است. مثل آیاتِ؛«ما یبدّل القول لدىّ»(۲۹ ق) در كلام ما تبدّل راه ندارد.یا «كلّ شى‏ءٍ عنده بمقدار»(۱۶۲ بقره) هر چیزى در نزد پروردگار داراى حساب و كتاب دقیقى است. اینگونه مقدرات در #لوح محفوظ ثبت است «فى لوح محفوظ»(۱۶۲ بقره) و فقط مقربان الهى با اذن خداوند مى‏ توانند بر آن آگاه شوند. «كتاب مرقوم یشهده المقرّبون»(۲۰و۲۱مطففین) 🌼۲- امورى كه غیرحتمى و مصالح آنها تابع اعمال و رفتار مردم است، مثل #توبه كردن مردم از گناه كه مصلحت #عفو را درپى دارد، و یا دادن صدقه كه مصلحت دفع بلا را به همراه مى‏ آورد و یا ظلم و ستم كه به خاطر مفسده ‏اش قهر الهى را به دنبال دارد، یعنى خداوند متعال در اداره ‏ى نظام آفرینش دست بسته نیست و با #حكمت و علم بى‏ نهایتى كه دارد، مى‏ تواند با تغییر شرایط، تغییراتى در آفرینش و قوانین آن بدهد. بدیهى است كه این تغییرات، نشانه ‏ى جهل خداوند متعال و یا تجدید نظر و پشیمانى او نیست، بلكه این تغییرات بر اساس حكمت و تغییر شرایط و یا پایان دوره ‏ى آن امر است. 🔆قرآن مجید در این زمینه نمونه‏ هاى زیادى دارد كه به چند نمونه اشاره مى‏ كنیم: ⚡️الف: «اُدعونى 👈🏻استجب لكم»(۶۰غافر) دعا كنید تا من براى شما مستجاب كنم. انسان با تضرع ودعا مى‏ تواند مصالح خود را بدست آورد و سرنوشت خود را تغییر دهد. ⚡️ب: «لعلّ اللَّه یحدث بعد ذلك 👈🏻امرا»(۱ طلاق) قانون الهى در همه جا ثابت نیست ، شاید خداوند با پدید آمدن شرایط لازم، برنامه جدیدى را بوجود آورد. ⚡️ج: «كلّ یوم 👈🏻هو فى شأن»(۲۹ الرحمن) خداوند، هر روز در شأن مخصوص همان روز است. ⚡️د: «فلّما زاغوا👈🏻ازاغ اللَّه»(۵ صف) چون راه‏انحرافى را انتخاب كردند، خدا هم منحرفشان ساخت. ⚡️ه: «و لو انّ اهل القرى‏ آمنوا واتقوا 👈🏻لفتحنا علیهم بركات»(۶۹ اعراف) با ایمان و تقوا، مسیر قهر الهى به لطف و بركت تغییر مى‏ یابد. ⚡️و: «ان اللَّه لایغیّر مابقوم 👈🏻حتّى یغیّروا ما بانفسهم»(۱۱ رعد) خداوند سرنوشت هیچ قومى را تغییر نمى‏ دهد، مگر آنكه آنها خودشان را تغییر دهند. ⚡️ز: «الاّ مَن تاب و آمن و عمل عملا صالحاً فاولئك 👈🏻یبدّل اللَّه سیئاتهم حسنات»(۷۰ فرقان) كسانى‏كه توبه كنند، ایمان آورند و عمل نیكو انجام دهند، خداوند بدى‏ هاى آنان را به خوبى و حسنه تبدیل مى‏ كند. ⚡️ح: «ان عُدتم 👈🏻عُدنا»(۸ اسراء ) اگر شما برگردید، ما هم برمى‏گردیم. 🔆سؤال: اگر #علم خدا عین ذات اوست و قابل تغییر نیست، پس هر چه در علم او گذشته باید به مرحله عمل برسد وگرنه جهل خواهد بود. 🔅پاسخ: علم خدا بر اساس نظام علل و اسباب است، بدین صورت كه او علم دارد كه اگر از این وسیله استفاده شود، این نتیجه و اگر از وسیله ‏اى دیگر بهره‏ بردارى شود، سرانجام دیگرى را درپى خواهد داشت و علم او جداى از علم بر #اسباب و علل نیست. 🌸🍃🌸🍃🌸 #تفسیر_قرآن #تدبر #رعد 🆔https://eitaa.com/emamsadegh_ir

يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ ﴿۳۹ #رعد﴾ خدا آنچه را بخواهد محو يا اثبات مى ‏كند و اصل كتاب نزد اوست بحثى پیرامون مقدّرات الهى‏ مطابق آنچه از آیات و روایات به دست مى‏ آید #مقدرات الهى بر دو نوع است: 🌼۱- امورى كه مصلحت دائمى دارد و لذا قانونش هم دائمى است. مثل آیاتِ؛«ما یبدّل القول لدىّ»(۲۹ ق) در كلام ما تبدّل راه ندارد.یا «كلّ شى‏ءٍ عنده بمقدار»(۱۶۲ بقره) هر چیزى در نزد پروردگار داراى حساب و كتاب دقیقى است. اینگونه مقدرات در #لوح محفوظ ثبت است «فى لوح محفوظ»(۱۶۲ بقره) و فقط مقربان الهى با اذن خداوند مى‏ توانند بر آن آگاه شوند. «كتاب مرقوم یشهده المقرّبون»(۲۰و۲۱ #مطففین ) 🌼۲- امورى كه غیرحتمى و مصالح آنها تابع اعمال و رفتار مردم است، مثل #توبه كردن مردم از گناه كه مصلحت #عفو را درپى دارد، و یا دادن صدقه كه مصلحت دفع بلا را به همراه مى‏ آورد و یا ظلم و ستم كه به خاطر مفسده ‏اش قهر الهى را به دنبال دارد، یعنى خداوند متعال در اداره ‏ى نظام آفرینش دست بسته نیست و با #حكمت و علم بى‏ نهایتى كه دارد، مى‏ تواند با تغییر شرایط، تغییراتى در آفرینش و قوانین آن بدهد. بدیهى است كه این تغییرات، نشانه ‏ى جهل خداوند متعال و یا تجدید نظر و پشیمانى او نیست، بلكه این تغییرات بر اساس حكمت و تغییر شرایط و یا پایان دوره ‏ى آن امر است. 🔆قرآن مجید در این زمینه نمونه‏ هاى زیادى دارد كه به چند نمونه اشاره مى‏ كنیم: ⚡️الف: «اُدعونى 👈🏻استجب لكم»(۶۰ #غافر ) دعا كنید تا من براى شما مستجاب كنم. انسان با تضرع ودعا مى‏ تواند مصالح خود را بدست آورد و سرنوشت خود را تغییر دهد. ⚡️ب: «لعلّ اللَّه یحدث بعد ذلك 👈🏻امرا»(۱ طلاق) قانون الهى در همه جا ثابت نیست ، شاید خداوند با پدید آمدن شرایط لازم، برنامه جدیدى را بوجود آورد. ⚡️ج: «كلّ یوم 👈🏻هو فى شأن»(۲۹ الرحمن) خداوند، هر روز در شأن مخصوص همان روز است. ⚡️د: «فلّما زاغوا👈🏻ازاغ اللَّه»(۵ #صف ) چون راه‏انحرافى را انتخاب كردند، خدا هم منحرفشان ساخت. ⚡️ه: «و لو انّ اهل القرى‏ آمنوا واتقوا 👈🏻لفتحنا علیهم بركات»(۶۹ #اعراف ) با ایمان و تقوا، مسیر قهر الهى به لطف و بركت تغییر مى‏ یابد. ⚡️و: «ان اللَّه لایغیّر مابقوم 👈🏻حتّى یغیّروا ما بانفسهم»(۱۱ رعد) خداوند سرنوشت هیچ قومى را تغییر نمى‏ دهد، مگر آنكه آنها خودشان را تغییر دهند. ⚡️ز: «الاّ مَن تاب و آمن و عمل عملا صالحاً فاولئك 👈🏻یبدّل اللَّه سیئاتهم حسنات»(۷۰ #فرقان ) كسانى‏كه توبه كنند، ایمان آورند و عمل نیكو انجام دهند، خداوند بدى‏ هاى آنان را به خوبى و حسنه تبدیل مى‏ كند. ⚡️ح: «ان عُدتم 👈🏻عُدنا»(۸ #اسراء ) اگر شما برگردید، ما هم برمى‏گردیم. 🔆سؤال: اگر #علم خدا عین ذات اوست و قابل تغییر نیست، پس هر چه در علم او گذشته باید به مرحله عمل برسد وگرنه جهل خواهد بود. 🔅پاسخ: علم خدا بر اساس نظام علل و اسباب است، بدین صورت كه او علم دارد كه اگر از این وسیله استفاده شود، این نتیجه و اگر از وسیله ‏اى دیگر بهره‏ بردارى شود، سرانجام دیگرى را درپى خواهد داشت و علم او جداى از علم بر #اسباب و علل نیست. #تفسیر_قرآن #تدبر #رعد 🆔https://eitaa.com/emamsadegh_ir

آیات ۸۵و۸۶ سوره مبارکه #حجر وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَإِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ ﴿۸۵﴾ و ما آسمانها و زمین و هر چه را که در بین آنهاست جز به حق (و برای مقصودی صحیح و حکمتی بزرگ) خلق نکرده‌ایم، و البته ساعت قیامت (که غرض و مقصود اصلی خلقت شماست) خواهد آمد، اکنون تو (ای رسول ما، از این منکران) نیکو در گذر (یعنی با خلق خوش آنها را به حق دعوت کن و اگر نپذیرند دلتنگ مباش). إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ ﴿۸۶﴾ پروردگار تو آفريننده آگاه است. ♦️ممکن است جمله اول در آیه ۸۵، به منزله دليلى بر جمله دوم بوده باشد چرا كه حق بودن اين جهان پهناور در صورتى خواهد بود كه تنها براى اين چند روز زندگى مملو از ناراحتيها آفريده نشده باشد، بلكه هدفى عاليتر كه بتواند اين آفرينش بزرگ را توجيه كند در نظر باشد، بنابراين حق بودن آفرينش آسمان و زمين و عالم هستى خود دليلى است بر اينكه رستاخيزى در پيش خواهيم داشت وگرنه آفرينش بيهوده بود. (دقت كنيد). 🔺#هدفدارى جهان #خلقت واستوارى آن بر راستى و درستى در آيات ديگرى نيز آمده است، از جمله: و ما خلقنا السموات والارض و ما بينهما لاعبين، ما خلقناهما الاّ بالحق (دخان/39) و آسمان ها و زمين و آنچه را كه ميان آنهاست بازيچه نيافريديم، آنها را جز بر اساس حق نيافريديم. و ما خلقنا السماء و الارض و ما بينهما باطلا (ص/27) و آسمان و زمين و آنچه را كه در ميان آنهاست، باطل نيافريديم. 🔺و به دنبال آن به پيامبرش دستور مى دهد كه در برابر لجاجت ، نادانيها، تعصبها، كارشكنيها و مخالفتهاى سرسختانه آنان ، ملايمت و محبت نشان ده ، و (از گناهان آنها صرف نظر كن ، و آنها را ببخش ، بخششى زيبا كه حتى توام با ملامت نباشد)👈🏻 (فاصفح الصفح الجميل ). زيرا تو با داشتن دليل روشن در راه دعوت و رسالتى كه به آن مأمورى ، براى تحكيم پايه هاى مبدء و معاد در قلوب مردم ، نيازى به خشونت ندارى ، چرا كه منطق و عقل با تو است ، به علاوه خشونت در برابر جاهلان ، غالبا موجب افزايش خشونت و تعصب آنها است . ♦️( #صفح ) به معنى روى هر چيزى است مانند صفحه صورت و به همين جهت (فاصفح ) به معنى روى بگردان و صرف نظر كن آمده است و از آنجا كه روى گرداندن از چيزى گاهى به خاطر بى اعتنائى و قهر كردن و مانند آنست ، و گاهى به خاطر عفو و گذشت بزرگوارانه ، لذا در آيه فوق بلافاصله آنرا با كلمه جميل (زيبا) توصيف مى كند تا معنى دوم را برساند. 🔺بطور کلی معناى «صفحت عنه » اين است كه علاوه بر اينكه او را عفو كردم روى خوش هم به او نشان دادم ، و يا اين است كه من صفحه روى او را ديدم در حالى كه به روى خود نياوردم ، و يا اين است كه آن صفحه اى كه گناه و جرم او را در آن ثبت كرده بودم ورق زده و به صفحه ديگر رد شدم و اين معنا از ورق زدن كتاب اخذ شده ، گويا كتاب خاطرات او را ورق زده است❗️ ♦️در آيه بعد - به طورى كه جمعى از مفسران گفته اند - در واقع به منزله دليلى بر لزوم گذشت و عفو و صفح جميل است ، مى گويد: (پروردگار، آفريننده و آگاه است ) (ان ربك هو الخلاق العليم ). او مى داند كه همه مردم يكسان نيستند، او از اسرار درون و طبايع و ميزان رشد فكرى و احساسات مختلف آنها با خبر است ، نبايد از همه آنها انتظار داشته باشى كه يكسان باشند بلكه بايد با روحيه #عفو و گذشت با آنها برخورد كنى تا تدريجا تربيت شوند، به راه حق آيند. البته اين سخن به آن معنى نيست كه مردم در راه و روش خود و اعمالى كه انجام مى دهند مجبورند بلكه صرفا اشاره به يك دستور 👈🏻 #تربيتى است كه مربوط به تفاوت تفكر و استعدادها مى باشد. 🌸🍃🌸🍃🌸 #تفسیر_قرآن #حجر #تدبر 🆔https://eitaa.com/emamsadegh_ir

🍃🌸 چهار بال اخلاق در قرآن ( #عفو - #صفح - #غفران - #رحمت) 💎چهار کلمه‏ ی فوق چهار مرحله‏ ی رفتاری را نشان می‏ دهد که بر حسب اراده و تقوا و تسلط بر نفس، انسان می‏ تواند در برابر کسانی که به او بدی می‏ کنند، عکس العمل نشان دهد. 💎اولین گام «عفو» است که معنای آن گذشت و صرف نظر کردن از انتقام و تلافی است. کسی که عفو می‏ کند، ظاهراً صرف نظر کرده است، اما معلوم نیست کدورت و رنجش قلبی‏ اش به صورت اخم و ترشرویی در چهره‏ اش ظاهر نشود. 💎«صفح» گام تکامل یافته‏ تری است که آثار رنجش را از صفحه‏ ی صورت و دل ، پاک می‏ کند. از این کامل‏تر مرحله ‏ای است که به جای تلافی و انتقام ، به کسی که به ما ستم کرده، احسان و انفاق کنیم که این گام را «غفران» می‏ نامند و دست یازیدن بدان بسیار سخت است. 💎گام دیگر به عالی‏ ترین مرحله‏ ی انسانیت و اخلاق مانده و آن هم «رحمت» است. رحمت یعنی دلسوزی و کمک و مساعدت به محتاج. در این مرحله، نه تنها عفو و صفح نشان داده و به کسی که به ما بدی کرده، خوبی می‏ کنیم، بلکه به حال وی دلسوزی می‏ کنیم که چرا از مکارم اخلاق محروم شده و مرتکب اعمال ناشایست شده است؟! ⭐️در این زمینه به آیات زیر توجه کنید: ✨- در رابطه با همسر و فرزندان؛ «و ان تعفوا و تصفحوا و تغفروا فان اللّه غفور رحیم». (سوره #تغابن، آیه ۱۴:و اگر ببخشایید و درگذرید و بیامرزید، به راستی خدا آمرزنده مهربان است‏). ✨- دعا به درگاه خدا؛ «واعف عنّا و اغفر لنا و ارحمنا». (سوره #بقره، آیه ۲۸۶: و از ما درگذر؛ و ما را ببخشای و بر ما رحمت آور). ✨- وظیفه‏ ی توانگران در برابر تهی‏دستان؛ «و لیعفوا و لیصفحوا ألا تحبّون أن یغفر اللّه لکم و اللّه غفور رحیم». (سوره نور، آیه۲۲: و باید عفو کنند و گذشت نمایند. مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید؟ و خدا آمرزنده مهربان است‏). ✨- وظیفه‏ ی پیامبر در برابر اهل کتاب؛ «فاعف عنهم و اصفح انّ اللّه یحبّ المحسنین». (مائده، آیه ۱۳: پس‏، از آنان درگذر و چشم پوشی کن که خدا نیکوکاران را دوست می‏دارد).🌸🍃 ✍🏻هزارو یک نکته در قرآن کریم (حجة الاسلام قرائتی) #درس_اخلاق #تدبر 🆔https://eitaa.com/emamsadegh_ir