🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ۱ 🔵 چرا از #نفس بحث می‌کنیم؟! ✅ در کلام بزرگان #دین، #مؤمن سه #دشمن دارد: #شیطان، #دنیا و نفس. رویکرد ما در این مبحث فلسفی نیست بلکه جنبه سلوکی دارد. یعنی درباره نفس بعنوان یکی از موانع سیر الی الله صحبت می‌کنیم. ✅ #شناخت_نفس از دستورات دین است. "ای کسانی‌که #ایمان آورده‌اید بر شما باد #شناخت نفس‌تان! اگر شما #هدایت یافته‌اید، گمراهی کسانی‌که گمراه شده‌اند، به شما زیانی نمی‌رساند" [مائده/۱٠٥] 💠 در این احادیث، حضرت امیر (ع) درباره نفس فرمودند: 🔸 کسی‌که نفسش را نشناسد از راه #رستگاری دور می‌افتد و در گمراهی و نادانی‌ها سرگردان می‌شود. 🔸 برترین مرتبه #معرفت، شناخت از نفس است. 🔸 کسی‌که نفس را شناخت، به رستگاری بزرگ رسید. 🔸 کسی‌که نفس را شناخت، به نهایت هر #علم و معرفتی رسیده است. 📌 بین #معرفت و #علم تفاوت وجود دارد. معرفت، آگاهی تفصیلی و شناخت عمیق است ولی علم، شناخت اجمالی و سطحی است. ✅ گرفتاری #جامعه امروز ما، خود فراموشی است، انسانها خودشان را فراموش کرده‌اند. خداوند در قرآن می‌فرماید: "و مانند كسانى نباشيد كه خدا را فراموش كردند پس خدا هم خودشان را از يادشان برد. آنان همان فاسقان هستند" [حشر/۱٩] 💠 حضرت امیر (ع) در حدیثی فرمودند: "بزرگترین نادانی، #جهل انسان نسبت به نفسش است" و نیز فرمودند: "تعجب می‌کنم از کسی‌که نسبت به خودش جهل دارد، چگونه می‌خواهد به خدا برسد!" ____________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی موضوع: #نفس / جلسه ۱ #مسجد_حضرت_امیر (ع) @Fares_ir

🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ٢ 🔵 #حقیقت_نفس ✅ #انسان حقیقتی مرکب از دو عنصر است؛ ١. عنصر مادی انسان که بدن اوست. ٢. عنصر ملکوتی و مجرد او که از ٤ جهت، اسامی مختلف دارد. 1️⃣ #روح: چون منشأ #حیات انسان است. 2️⃣ #عقل: چون منشأ ادراک و #شناخت بوده و سازنده #علم و #تفکر است. 3️⃣ #قلب: چون منشأ ارتباط با خداست. "قلب #مؤمن، حرم معنوی خداوند است" 4️⃣ نفس: چون منشأ فعل و انفعال در انسان است و اعمال و افعال بر مدار آن می‌گردد. نفس، هرچه را #اراده می‌کند بواسطه بدن که ابزار اوست، انجام می‌شود. ✅ در #قرآن، نفس در معانی مختلف به کار رفته است: 🔸" یُحذّرُکم الله نفسَه" خداوند شما را از نافرمانی خودش بر حذر می‌دارد [آل عمران/٢٨] 🔸" وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّاهَا" و قسم به جان آدمی و کسی‌که آن را #اعتدال بخشید [شمس/٧] 🔸" لَقد منّ الله علی المؤمنین إذ بعثَ فیهم رسولاً مِن أنفُسِهم" خدا بر #مؤمنین منّت گذارد و در بین آنها پیامبری از خودشان مبعوث کرد [آل عمران/١٦٤] 🔸" تؤمنون بالله و رسوله و تُجاهدون فی سبیل الله بأموالکم و أنفسکم" به خدا و رسولش #ایمان بیاورید و با اموال و جانهایتان در راه خدا جهاد کنید [صف/١١] 🔸" لا یُکَلِّفُ اللهُ نفساً الّا وُسْعَها" خدا هیچ انسانی را #تکلیف نمی‌کند مگر به اندازه وسعش [بقره/٢٨٦] ____________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی موضوع: #نفس / جلسه ٢ #مسجد_حضرت_امیر (ع) @Fares_ir

🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ۵ ✅ موجودات دارای شعور تکلیفی سه گروه هستند: ملائکه، #انسان ، جنّ ⭕️ خداوند در ۶ آیه از #قرآن از همه ملائکه خود تمجید می‌کند: 💠 بندگان خداوند هستند. [زخرف/۱۹] 💠 بندگان شایسته خداوندند. [انبیاء/۲۶] 💠 #خدا_ترس هستند. [نحل/۵۰] 💠 #تکبر در #بندگی ندارند. [نحل/۴۹] 💠 از تسبیح خداوند خسته نمی‌شوند. [فصلت/۳۸] 💠 نافرمانی خدا را نمی‌کنند. [تحریم/۶] ⭕️ اما خداوند در قرآن در رابطه با انسان اینطور فرموده است: 🔹۱. انسان #ستمگر و #ناسپاس است. [ابراهیم/۳۴] و [عبس/۱۷] 🔹۲. #خلقت انسان از #عجله است (و هر بلایی هم سرش آمده از عجله است). [انبیا/۳۷] و [إسرا/۱۱] 🔹۳. اهل #مجادله است. [کهف/۵۴] 🔹۴. "آیا انسان نمی‌داند که ما او را از نطفه‌ای بی‌ارزش آفریدیم؟! و او (چنان صاحب قدرت و شعور و نطق شد که) به مخاصمه آشکار (با ما) برخاست!" [یس/۷۷] 🔹۵. "به #یقین انسان طغیان می‌کند وقتی بی‌نیازی را در خودش ببیند" [علق/۶ و ۷] 🔹۶. اهل #شکر، اهل #علم و اهل #ایمان نیست. [هود/۱۷] و [اعراف/۱۸۷] و [غافر/۶۱] 🔹۷. اهل #غفلت است. [روم/۷] و [اعراف/۲۰۵] 🔹۸. #بخیل و #حریص و کم‌طاقت است. [معارج/۱۹ تا ۲۱] 🔹۹. #ظالم و #نادان است. [احزاب/۷۲] 📌 با وجود این آیات، به ما ثابت می‌شود که حقیقت انسان، موجود ارزشی نیست. چگونه می‌شود که انسان اشرف موجودات باشد و این آیات در مورد او نازل شده باشد؟! ♻️ اشرف موجودات از منظر خداوند متعال، محمّد و آل محمد (ص) هستند. 💢 سیّدالشهداء (ع) فرموده‌اند: اگر مرگ و #فقر و بیماری در زندگی بشر نبود هرگز سر به #سجده نمی‌گذاشت. شخص زندگی‌اش را جوری چیده که انگار اصلاً به #آخرت ورود پیدا نمی‌کند. برای زندگی‌اش در دنیا پر از برنامه هست ولی برای ابدیّت هیچ برنامه‌ای ندارد. ریشه تمام بدبختی‌های انسان #شیطان و #نفس و #دنیا هستند اما زمانیکه ما دچار غفلت بشویم می‌توانند عمل کنند. 🔺از دیدگاه بزرگان، انسان به دو دسته تقسیم می‌شود: #انسان_عرفی: به همه مردم گفته می‌شود و عام است. #انسان_عرفانی:،انسانی که به #تکامل و #رشد معنوی رسیده باشد. 💠 در روایات داریم که "محل قلب، محل نظر خداست" اگر خدا بخواهد به کسی نگاه کند به قلب او نگاه می‌کند که خائف و خاشع هست یا نه؟ به زیبایی و مقام او نگاه نمی‌کند. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: "چهره ظاهر او چهره انسان، و قلبش #قلب حیوان درنده است، راه #هدایت را نمی شناسد که از آن سو برود، و راه خطا و #باطل را نمی‌داند که از آن بپرهیزد، پس مرده‌ای است در میان زندگان" 💢 علماء برای رشد معنوی انسان، به #سلوک_عملی توصیه می‌کنند. در مراتب سلوک عملی، ۶ مرتبه برای نفس ذکر شده است: #مجاهده، #تطهیر، #اصلاح، #تهذیب، #تربیت، #تزکیه __________________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی موضوع: #نفس / جلسه ۵ #مسجد_حضرت_امیر (ع) @Fares_ir

🔴 سلسه مباحث #نفس / جلسه ٧ ✅ #اخلاق یک #علم از شاخه‌های #حکمت_عملی است. #انسان برای آموختن هر علمی از جمله علم اخلاق باید نزد استاد برود. اخلاق، علم داستان‌گویی نیست. داستان، کسی را ملتزم نمی‌کند، بلکه قوه‌ #خیال انسان را به خود مشغول می‌کند. در حالیکه اخلاق با قوه‌ #عقل انسان کار دارد. 📌 علم اخلاق جزء علوم بایسته است نه شایسته. باید هر کسی آن را بداند، نه اینکه اگر بداند خوب است. در مباحث اخلاقی بطور مثال از تعریف #حسد و علائم آن صحبت می‌شود. باید این علامت‌ها را بشناسیم تا بفهمیم این عیب را داریم یا خیر. برای شناسایی و رفع آن باید نزد استاد رفت. ♻️ در مراتب سلوک عملی گفتیم که مرحله اول #تخلیه است که دوری از صفات و رذائل اخلاقی است. 🔹صفات و ملکات به سه دسته تقسیم می‌شوند: 1️⃣ صفات مَلَکی که مربوط به ملائکه است مثل: علم، #معرفت، #ادراک_حقایق، مجموعه فضایل، #مکارم و #محاسن_اخلاقی. 2️⃣ صفاتی که مربوط به #ابلیس است. مانند: #مکر و #خدعه و #تلبیس و #غشّ. 3️⃣ صفات حیوانی که به دو گروه تقسیم می شود: 🔸خصوصیت حیوانات چهارپا مانند: #حب_دنیا، #حب_مال، #حرص، #طمع، #بخل. 🔸خصوصیت حیوانات درنده‌خوی مانند: تهوّر، #غضب، #شتاب_زدگی، #عجله، #بد_خلقی. ♻️ مرتبه دوم در سلوک عملی، #تحلیه یا آراستگی به صفات مَلَکی است. 👈 تخلیه از رذائل و تحلیه به فضائل، هر دو کار سختی است به همین دلیل به این مراتب می‌گویند: #مجاهدت، #مبارزه، #جهاد. به تعبیر پیامبر اکرم (ص) #جهاد_اکبر است یعنی از شمشیر زدن (#جهاد_اصغر) بسیار سخت‌تر است. در پی این مراتب، دو ویژگی در انسان پدیدار می‌شود: #خلوص_نیت، و #حضور_قلب 📌 کسیکه جویای خلوص نیت و حضور قلب است، در پی #ذکر نباشد، دنبال مجاهدت نفس باشد. یعنی پاک کردن درون از صفات رذیله و آراستن خود به صفات پسندیده. #نماز_مقبول، نمازی است که همراه با خلوص نیت و حضور قلب باشد. ♻️ #عبادت ۴ مرحله دارد: 1️⃣ مرحله اول، به دنبال رعایت اجزاء و شرایط عبادت هستیم مانند نماز. این #عبادت_فقهی است. 2️⃣ در این مرحله #آداب_نماز را رعایت می‌کنیم. مثلا خواندن دعا هنگام وضو گرفتن. با رعایت آداب نماز، به #نماز_کامل می‌رسیم. 3️⃣ در مرحله سوم، در #اسرار_نماز سیر می‌کنیم. نمازی که معراج المؤمن است فقط با رعایت اجزاء و شرایط یا‌ رعایت آداب حاصل نمی‌شود، بلکه با توجه در اسرار آن حاصل می‌شود. 4️⃣ مرحله آخر، انجام عبادت به طور حقّ است و کمال عبادت (مانند نماز) است. چنین نمازی انسان را از زشتی‌ها و #گناه باز می‌دارد. امام صادق (ع) فرمودند: می‌خواهی ببینی نمازت قبول شده یا نه؟ ببین چقدر از گناه دور شده‌ای! ______________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی موضوع: #نفس / جلسه ٧ #مسجد_حضرت_امیر (ع) @Fares_ir

🔴 سلسله مباحث #نفس / جلسه ۱۸ 💢 بحث در #مراقبه بود. در روایات آمده که برای هر عمل بندگان، ٣ سؤال از آنها می‌شود. در هر سه سؤال، باید به دنبال رضای خدا باشیم. این #مراقبت کردن است. 1️⃣ چرا این عمل را انجام دادی؟ مثلا از #انسان می‌پرسند، چرا #انفاق کردی؟ اطاعت دستور خدا بود یا #هوای_نفس ؟ 2️⃣ چگونه علم به انجام این #تکلیف پیدا کردی؟ یکی از دردِسرهای بزرگ #جامعه ما این است که هر کسی در هر مرتبه‌ای، احساس تکلیف می‌کند. احساس تکلیف یا تکلیف‌مداری، باید منطبق با #علم و #یقین باشد، نه #ظن و #گمان. ❇️ چیزی‌که مسیر اسلام را از #غدیر به #سقیفه تغییر داد، این بود که عده‌ای به جای علم و یقین به #قرآن و فرمایشات پیامبر (ص)، به #تفکر_باطل خود رجوع کردند. #خوارج نهروان هم براساس #فکر_غلط خود در برابر حضرت امیر (ع) ایستادند. لذا برای پاسخ به این پرسش، باید با #عالم_دین، مرتبط باشیم. 3️⃣ برای چه کسی این عمل را انجام دادی؟ آیا عمل برای خدا انجام دادی یا برای #دیده_شدن بین مردم؟ 💢 آثار #صبر هنگام انجام عمل، قبل و بعد از آن: 1️⃣ صبر قبل از عمل، از #عجله جلوگیری می‌کند. 2️⃣ صبر هنگام عمل، موجب می‌شود که انسان #غافل نشود و با #استقامت، عمل را انجام دهد تا استمرار یابد. 3️⃣ صبر بعد از عمل، برای این است که آن را باطل نکنیم. عمل انفاق را با #منت و آزار و اذیت مردم، یا #عجب و #غرور خود باطل نکنیم. _____________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی موضوع: #نفس / جلسه ۱۸ #مسجد_حضرت_امیر (ع) @Fares_ir

🔴 مجموعه مباحث #مکارم_اخلاق / جلسه ٦ ✅ #ایمان ظاهرش بسیار آسان است؛ ولی واقعیتش بسیار سخت است. در عصر پیامبر (ص) و نزول #قرآن، بحث ایمان پیچیده نبود. مردم که شرفیاب محضر پیامبر می‌شدند از این سؤال می‌کردند که ما به چه چیزی باید ایمان بیاوریم؟ یعنی تمام بحثشان همین بود و در مورد #حقیقت_ایمان سؤالی نمی‌کردند. 📎 چون ضمیر آن‌ها درگیر چیزی نبوده‌، موضوع برای آن‌ها روشن بوده است. ولی ضمیر ما درگیر شده، لذا بحث ایمان برای ما پیچیده شده است. 🖌 ابن تیمیه (حنفی مسلک) می‌گوید: بحث بر سر معنای دو کلمه #اسلام و ایمان، نخستین اختلاف داخلی بود که میان مسلمانان پدید آمد. این مسأله، سبب تقسیم امت اسلامی به مکتب‌های مختلف شد که درباره #کتاب_خدا و #سنت اختلاف پیدا کردند و به #تکفیر یکدیگر پرداختند. 💢 #عقیده #اهل_سنت بر این است که خودشان ایمان دارند و دیگران ندارند؛ چون به شیعیان، #رافضی می‌گویند. 🗓 نخستین فرقه‌ای که پیرامون ایمان صحبت کرد، #خوارج بودند. آن‌ها از همین واژه استفاده کردند و حضرت امیر (ع) را محکوم به #کفر کردند و گفتند علی ایمان ندارد. ✅ ایمان، یک امری است معنوی و حالتی روحی است. #جایگاه_ایمان در #قلب #انسان است. [حجرات / ١٤] 🔸ایمان، یک امر معنوی است و از دایره محسوسات نیست. مانند حس بینایی نیست که به‌وسیله آن چیزی را دید. امری است از مقوله غم و شادی، بیم و امید. این‌ها اموری هستند که از درون باید احساس شوند و قابل تعریف نیستند. به اصطلاح فنی، وجدانی است. 🔹اولین عنصری که در شکل‌گیری و تحقق ایمان کمک می‌کند، #معرفت و #شناخت است. 📌 برای داشتن ایمان، لازم است دنبال #علم برویم. به همین دلیل است که پیامبر (ص) می‌فرمایند: طلب دانش بر هر مسلمانى #واجب است. _________________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی جلسه هفتگی صبح‌های جمعه | جلسه ٦ حسینیه آیت الله علوی تهرانی @Fares_ir

🔴 مجموعه مباحث #مکارم_اخلاق / جلسه ۸ ✅ #معرفت_صحیح چیست؟ امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: ارزش هر آدمی به میزان #معرفت او است. لذا اگر فهم در دین وجود نداشته باشد، #انسان فاقد ارزش است. 💠 امام سجاد (ع) می‌فرمایند: برای صاحب قیام از ما، دو نوع #غیبت وجود دارد. یکی از آن دو غیبت، طولانی‌تر است ... که آن‌قدر طولانی می‌شود که بیشترین افرادی که #اعتقاد به امامت امام زمان دارند، دست از اعتقاد بر می‌دارند ... مگر کسی‌که دارای #یقین بالا و قوی و دارای معرفت صحیح باشد. کسی‌که دارای معرفت صحیح است، نسبت به آنچه که ما در حق او #قضاوت کرده‌ایم از درون دچار تشویش نمی‌شود. ✳️ ملاک معرفت صحیح چیست؟ امام باقر (ع) به امام صادق (ع) فرمودند: فرزندم؛ جايگاه #شيعيان را به اندازه روايت و معرفت آنها بشناس. معرفت، درايت و #فهم_روايت است. با فهمیدن #روايت است که #مؤمن به بالاترين #درجات_ايمان دست پيدا می‌کند. ⭕️ اگر کسی در معارف دینی، کاری به روایات نداشته باشد و معرفت خود را از منابع غیر حدیثی اخذ کند، نباید انتظار صحت معارف خود را داشته باشد. 💠 امام صادق (ع) به یونس ابن ذبیان فرمودند: اگر به دنبال #علم صحیح بودی، آن #علم_صحیح نزد ما #اهل_بیت است. چون ما همان اهل ذکری هستیم که خداوند در مورد آن‌ها فرموده است: از #اهل_ذکر بپرسید اگر نمی‌دانستید. [سوره نحل / ۴۳] 💢اگر می‌خواهیم از اهل بیت باشیم، یک راه دارد. امیرالمؤمنین (ع) به کمیل فرمودند: ای کمیل! علمت را از غیر ما نگیر تا از ما باشی. (منظور اهل بیت از علم، علم دین است نه سایر علوم بشری) 🖌 گفتیم که مرحله دوم #ایمان این بود که معرفت باید تبدیل به #عقیده شود. عقیده یعنی #تصدیق و #تسلیم درونی نسبت به اصل توحید و صفات پروردگار، نبوت پیامبر، امامت اهل بیت و #معاد. اگر تسلیم نباشیم ایمان هم نداریم. ممکن است دانش و باور به دین یعنی تصدیق درونی را داشته باشیم، ولی تسلیم نباشیم. تفاوت ۷۲ یار امام در عاشورا با لشکر دشمن در همین بود. دشمن، می‌دانست که در مقابل پسر پیامبر است و او بر حق است؛ اما نسبت به او تسلیم نبودند. 📎 مرز ایمان، همین تسلیم است. جای این تسلیم، #قلب است. #شیطان هم با قلب کار دارد و کاری می‌کند که این تسلیم از بین برود. در آیه ۵ سوره ناس می فرماید: در درون سینه انسانها #وسوسه می‌کند. ______________ حجةالاسلام والمسلمین #علوی_تهرانی جلسه هفتگی صبح‌های جمعه | جلسه ۸ حسینیه آیت الله علوی تهرانی @Fares_ir