□بیان آیه (۱) سوره مسد□
#تفسیرالمیزان
□وجه اينكه در اين نفرين از ابولهب به #كنيه ياد شده
#بعضى ها گفته اند: نام او همين #ابو_لهب بوده، هر چند كه به شكل #كنيه است. بعضى ديگر گفته اند كلمه (ابولهب) كنيه او بوده و نامش #عبدالعزى بوده. بعضى ديگر گفته اند #عبد_مناف بوده. و از همه #اقوالى كه در پاسخ اين سؤال (چرا اسم او را نياورد) گفته شده:
اين قول است كه خواسته است او را به #آتش نسبت دهد، چون ابولهب، اشعارى به #انتساب به #آتش دارد، وقتى مى گويند فلانى #ابوالخير است، #معنايش اين است كه:
با #خير رابطه اى دارد، و همچنين #ابوالفضل و #ابوالشر، و چون در آيات بعد مى فرمايد:
(سيصلى نارا ذات لهب - به زودى در آتشى #زبانه_دار مى سوزد) از آن فهميده مى شود كه #معناى (تبت يدا ابى لهب ) هم اين است كه:
از #كار افتاده باد دو دست مردى جهنمى، كه هميشه #ملازم با شعله و زبانه آن است.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیه (۱) سوره مسد□ #تفسیرالمیزان □وجه اينكه در اين نفرين از ابولهب به #كنيه ياد شده #بعضى ها
□بیان آیه (۱) سوره مسد□
#تفسیرالمیزان
□ #بعضى ديگر گفته اند: نام او #عبد_العزى بوده، و اگر قرآن كريم نامش را #نبرده، بدين جهت بود كه كلمه (عبدالعزى) به معناى بنده (#عزى) است، و عزى نام يكى از #بتها است، خداى تعالى #كراهت داشته كه بر حسب #لفظ نام عبدى را ببرد كه عبد او نباشد، بلكه عبد #غير او باشد، و خلاصه با اينكه در #حقيقت عبدالله است عبدالعزى اش بخواند، اگر چه در اسم #اشخاص معنا مورد نظر نيست، ولى همانطور كه گفتيم قرآن كريم خواست از چنين نسبتى حتى بر حسب #لفظ خوددارى كرده باشد.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بحث روايتى سوره نصر□
تفسیرالمیزان
□چند #روايت مربوط به #نزول سوره نصر□
□ #مؤلف: شايد منظور از #آخرين سوره #دربست و به طور #تمام بوده، كه در اين صورت #منافات ندارد كه بعضى آيات ساير سوره ها #بعد از اين سوره نازل شده باشد.
□ #تفصيل داستان #فتح_مكه□
□در #مجمع_البيان در داستان فتح مكه آمده:
#بعد از آنكه در سال #حديبيه رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) با #مشركين قريش #صلح نمود، يكى از #شرائط صلح اين بود كه هر #كس و هر #قبيله عرب بخواهد مى تواند #داخل در #عهد رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شود، و هر كس و هر قبيله بخواهد مى تواند داخل در عهد #قريش گردد، قبيله #خزاعه به عهد و عقد رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) #پيوست، و قبيله #بنى_بكر در عقد و پيمان قريش در آمد، و #بين اين دو قبيله از #قديم_الايام #دشمنى بود.
□در اين بين #جنگى ميان بنى بكر و خزاعه اتفاق افتاد، و #قريش بنى بكر را با دادن #سلاح كمك كردند، ولى آشكارا كمك #انسانى ندادند به جز #بعضى افراد، از آن جمله #عكرمه بن ابى جهل و #سهيل بن عمرو كه #شبانه و #مخفيانه به كمك بنى بكر رفتند. ناگزير #عمرو بن سالم خزاعى #سوار بر مركب خود شد و به #مدينه نزد #رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) شتافت، و اين در هنگامى بود كه مسأله فتح مكه بر سر #زبانها افتاده بود، و رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در #مسجد در بين مردم بود، عمرو بن سالم #ايستاد و اين اشعار را #سرود:
○لا هم انى ناشد محمدا
○حلف ابينا و ابيه الاتلد
○ان قريشا اخلفوك الموعدا
○و نقضوا ميثاقك الموكدا
○و قتلونا ركعا و سجدا
#ترجمه:بارالها #شاهد باش من به #محمد (صلی الله علیه وآله) اطلاع دادم، و او را به #کمک طلبیدم، و به سوگندهای #غلیظی که نیاکان ما و نیاکان او مقدسش می شمردند #سوگند دادم که #قریش درباره ات #خلف_وعده کردند و عهد #مؤکد تو را #نقض نمودند و ما را در حال #رکوع و #سجده کشتند.
□رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) فرمود: اى #عمرو بس است سپس برخاست و به خانه همسرش #ميمونه رفت و فرمود: #آبى برايم آماده ساز، آنگاه شروع كرد به #غسل و شستشوى خود، و مى فرمود: #يارى نشوم اگر #بنى_كعب - خويشاوندان عمرو بن سالم - را يارى نكنم، آنگاه از #خزاعه بديل بن ورقاء با #جماعتى حركت كرده نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) آمدند، آنها هم آنچه از #بنى بكر و #قريش كشيده بودند و #مخصوصا يارى قريش از بنى بكر را به اطلاع آن حضرت رسانده به طرف #مكه برگشتند.
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیه (۱) سوره کوثر□
□إنا أعطيناكَ الكوثر(۱)
#تفسیرالمیزان
□در #مجمع البيان مى گويد: كلمه (#كوثر) بر وزن (فوعل) به معناى چيزى است كه شأنش آن است كه كثير باشد، و كوثر به معناى #خير_كثير است.
ولى #مفسرين در تفسير كوثر و اينكه كوثر چيست #اختلافى عجيب كرده اند.
□ #بعضى گفته اند: خير كثير است. و بعضى #معانى ديگرى كرده اند كه فهرست وار از نظر خواننده مى گذرد:
۱- نهرى است در بهشت.
۲-حوض خاص رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) در بهشت و يا در محشر است.
۳-اولاد رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است.
۴-اصحاب و پيروان آن جناب تا روز قيامت است.
۵-علماى امت او است.
۶-قرآن و فضائل بسيار آن.
۷-مقام نبوت است.
۸-تيسير قرآن و تخفيف شرايع و احكام است.
۹- اسلام است.
۱۰- توحيد است.
۱۱- علم و حكمت است.
۱۲- فضائل رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم)است.
۱۳- مقام محمود است.
۱۴- نور قلب شريف رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است.
□و از اين قبيل #اقوالى ديگر كه به طورى كه از #بعضى از مفسرين نقل شده بالغ بر #بيست_و_شش قول است.
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیه (۱) سوره کوثر□
#تفسیرالمیزان
□صاحبان #دو قول اول استدلال كرده اند به #بعضى روايات، و اما #باقى اقوال #هيچ دليلى ندارند به جز #تحكم و بى دليل حرف زدن، و به هر حال اينكه در #آخر_سوره فرمود:
(ان شانئك هو الابتر).
با در نظر گرفتن اينكه كلمه (#ابتر) در ظاهر به معناى #اجاق_كور است، و نيز با در نظر گرفتن اينكه جمله مذكور از باب #قصر_قلب است، چنين به دست مى آيد كه منظور از كوثر، #تنها و تنها #كثرت_ذريه اى است كه خداى تعالى به آن جناب #ارزانى داشته، (و بركتى است كه در نسل آن جناب قرار داده )، و يا مراد #هم خير كثير است و هم كثرت ذريه، چيزى كه هست كثرت ذريه يكى از #مصاديق خير كثير است، و اگر مراد مساله ذريه به #استقلال و يابه طور #ضمنى نبود، آوردن كلمه (إن) در جمله (ان شانئك هو الابتر) #فايده اى نداشت، زيرا كلمه (إن) علاوه بر #تحقيق، #تعليل را هم مى رساند و معنا #ندارد بفرمايد ما به تو #حوض داديم، چون كه #بدگوى تو اجاق كور است و يا بى خبر است.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیه (۲) و سوره کوثر□
□فصل لربك و انحر(۲)
#تفسیرالمیزان
□از ظاهر #سياق و ظاهر اينكه حرف (فاء) بر سر اين جمله در آمده، استفاده مى شود كه امر به #نماز و نحر شتر، كه متفرع بر جمله (انا اعطيناك الكوثر) شده، از باب شكر #نعمت است، و چنين معنا مى دهد، حال كه ما بر تو منت نهاديم و خير كثيرت داديم اين نعمت بزرگ را با #نماز و نحر شكرگزارى كن.
□و مراد از (#نحر) بنا بر رواياتى كه از طرق #شيعه و #سنى از رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) و از على (عليه السلام) رسيده، و نيز رواياتى كه شيعه از امام #صادق و ساير ائمه اهل بيت (عليهم السلم) روايت كرده، #دست بلند كردن به طرف #گردن در هنگام #تكبير گفتن براى نماز است.
□ولى #بعضى گفته اند: معنايش اين است كه نماز #عيد_قربان بخوان، و شتر هم #قربانى كن، (چون كلمه #نحر به معناى سر بريدن شتر به آن نحو #خاص است، همچنان كه كلمه #ذبح به معناى سر بريدن ساير حيوانات است).
□بعضى ديگر گفته اند: معنايش اين است كه براى پروردگارت #نماز بخوان، و وقتى سر از #ركوع بر مى دارى به طور كامل بايست.
بعضى ديگر معانى ديگرى هم ذكر كرده اند.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیات (۱) سوره ماعون□
□ارايت الذى يكذب بالدين(۱)
#تفسیرالمیزان
□كلمه ( #رؤيت) هم مى تواند به معناى ديدن با #چشم باشد، و هم به معناى #معرفت. و خطاب در اين آيه شريفه به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است، بدان جهت كه فردى #شنونده است، نه بدان جهت كه #پيامبر است، در نتيجه #خطاب به عموم شنوندگان دنيا خواهد بود. و مراد از ( #دين)، جزاى يوم الجزاء است، پس كسى كه دين را تكذيب كند #منكر معاد است.
□ولى #بعضى گفته اند: مراد از #دين، همان معناى معروفش يعنى #كيش و #ملت است.
□اوصاف #تكذيب_كنندگان دين:
#راندن يتيم، عدم #اهتمام به طعام مسكين، #سهل_انگارى در نمازگزاران، #رياكارى و #منع (ماعون)(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
□بیان آیات (۳) سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□و لا يحض على طعام المسكين(۳)
□كلمه (#حض) به معناى #تحريك و #تشويق است، و در كلام، #مضافى حذف شده، #تقديرش (و لا يحض على #اطعام طعام المسكين) است، يعنى مردم را به #اطعام_طعام_مسكين تشويق نمى كند.
□ #بعضى از مفسرين گفته اند: اگر #تعبير به طعام كرد، #نه به اطعام، براى اين بود كه #اشاره كرده باشد به اينكه مسكين گويا #مالك زكات و صدقه است و #احتياج ندارد به اينكه كسى به او #اطعام كند، وقتى طعام را كه #حق خود او است به او بدهند او #خودش مى خورد، همچنان كه در جاى ديگر فرموده: (و فى اموالهم حق للسائل و المحروم).
□ #بعضى ديگر گفته اند: طعام در آيه به معناى #اطعام است. و اگر تعبير به تشويق به طعام كرد، و نه به خود عمل (#اطعام) براى اين بود كه #حض هم شامل #تشويق_عملى يعنى #خود عمل اطعام مى شود، و هم شامل #تشويق_زبانى.(۱)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات (۳) سوره ماعون□ #تفسیرالمیزان □و لا يحض على طعام المسكين(۳) □كلمه (#حض) به معناى #تحري
□بیان آیات (۴)و (۵) سوره ماعون□
#تفسیرالمیزان
□فويل للمصلين(۴)
□الذين هم عن صلاتهم ساهون(۵)
□يعنى آنهايى كه از #نمازشان غافلند #اهتمامى به امر نماز ندارند، و از #فوت شدنش باكى ندارند چه اينكه به #كلى فوت شود و چه اينكه #بعضى از اوقات فوت گردد، و چه اينكه #وقت_فضيلتش از دست برود و چه اينكه #اركان و شرايطش و احكام و مسائلش را #ندانسته نمازى باطل بخوانند.
□در آيه شريفه #تكذيب اگر روز #جزا به چنين نمازگزارانى #تطبيق شده، چون حرف (#فاء) كه بر سر جمله آمده مى فهماند جمله مزبور #نتيجه تكذيب روز جزا است و مى رساند چنين نمازگزارانى خالى از #نفاق نيستند، چون تكذيب روز جزا #تنها به اين نيست كه به كلى آن را #منكر شود، كسى هم كه #تظاهر به ايمان مى كند و نماز مسلمانان را مى خواند، اما طورى مى خواند كه #عملا نشان مى دهد #باكى از روز جزا ندارد، او نيز روز جزا را #تكذيب كرده است.(۲)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیات سوره قریش□ □بررسى قول به #وحدت سوره (فيل) و (ايلاف) و سوره (ضحى) و (الانشراح)□ □براى ا
□بیان آیات سوره قریش□
□بررسى قول به #وحدت سوره (فيل) و (ايلاف) و سوره (ضحى) و (الانشراح)□
□ #بعضى از روايت اولى پاسخ داده اند به اينكه #معارض است با روايتى كه گفته: در قرآن ابى بن كعب #بين آن دو بسم اللّه بوده، و از #دومى پاسخ داده اند به اينكه بر #فرض كه روايت درست باشد #احتمال دارد راوى #حديث بسم اللّه بين آن دو را از عمر بن خطاب نشنيده باشد، و يا #عمر آن را #آهسته خوانده باشد. علاوه بر اين، روايت مذكور #معارض است با روايتى از #رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) كه فرمود: خداى تعالى #قريش را بخاطر #هفت خصلت بر ديگران #برترى داد، از آن جمله فرمود: و درباره آنان #سوره اى نازل شد كه در آن سوره سخن از #احدى به جز قريش نرفته است، و آن سوره (قريش) است، (تا آخر حديث). از همه اينها گذشته رواياتى كه #دلالت بر #جدايى اين #دو سوره دارد، و اينكه #بين آن دو بسم اللّه قرار دارد #متواتر است.(۳)
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بيان آيات سوره #عصر□ □اين سوره تمامى #معارف قرآنى و #مقاصد مختلف آن را در #كوتاهترين بيان خلاصه كر
□بیان آیه (۱) سوره عصر□
□والعَصر(۱)
□در اين كلمه به #عصر سوگند ياد شده، و از نظر مضمونى كه #دو آيه بعد دارد #مناسبتر آن است كه منظور از عصر، #عصر_ظهور رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) باشد، كه عصر #طلوع اسلام بر افق مجتمع بشرى، و #ظهور و غلبه #حق بر باطل است، چون مضمون #دو آيه بعد اين است كه #خسران عالم انسان را #فراگير است و تنها كسانى را #فرا نمى گيرد كه از حق #پيروى نموده، و در برابر آن #صبر كنند، و اين #اقليت عبارتند از كسانى كه به خدا و روز جزا #ايمان آورده و عمل #صالح كنند.
□ولى #بعضى گفته اند: مراد از #عصر، وقت عصر، يعنى #آخر_روز است، چون اين وقت #دلالت دارد بر #تدبير_ربوبى كه روز را مى برد و شب را مى آورد، و #قدرت و #سلطنت را از سلطان روز يعنى #خورشيد سلب مى كند.
□بعضى #ديگر گفته اند: مراد نماز #عصر است، كه نماز #وسطى است كه از همه نمازهاى #يوميه فضيلت بيشترى دارد.
□بعضى #ديگر گفته اند: مراد شب و روز است، كه #اصطلاحا به آنها #عصران گفته مى شود.
□بعضى #ديگر گفته اند: منظور از عصر #دهر است، كه در آن #عجائبى وجود دارد، كه بر قدرت #ربوبى دلالت دارد.
□و بعضى ديگر #وجوهى ديگر ذكر كرده اند. و در بعضى از روايات آمده كه منظور، عصر #ظهور_مهدى (عليه السلام) است كه در آن عصر #حق بر باطل به طور كامل #غلبه کند.
@mohamad_hosein_tabatabaei
کیش مهر (درمحضر علامه طباطبایی)
□بیان آیه (۳) سوره عصر□ □الَّا الَّذينَ آمَنوا وَ عَملوا الصَّالِحات(۳) □و نيز بيان مى كند كه #م
□بیان آیه (۳) سوره عصر□
□الَّا الَّذينَ آمَنوا وَ عَملوا الصَّالِحات(۳)
□و نيز بيان مى كند كه #سرمايه آدمى زندگى او است، با زندگى است كه مى تواند وسيله #عيش خود در زندگى آخرت را #كسب كند، اگر در #عقيده و عمل #حق را پيروى كند تجارتش #سود بخش بوده، و در كسبش #بركت داشته است و در #آينده اش از شر ايمن است، و اگر #باطل را پيروى كند، و از ايمان به خدا و عمل صالح #اعراض نمايد، تجارتش #ضرر كرده (نه تنها از سرمايه عمر چيزى #زايد بر خود سرمايه به دست نياورده، بلكه از خود سرمايه خورده، و سرمايه را #وسيله بدبختى خود كرده است) و در آخرتش از #خير محروم شده، لذا در سوره مورد بحث مى فرمايد: (ان الانسان لفى خسر الا الذين امنوا و عملوا الصالحات) و مراد از #ايمان، ايمان به خدا، و مراد از ايمان به خدا، ايمان به همه #رسولان او، و مراد از ايمان به رسولان او #اطاعت و پيروى ايشان است، و نيز ايمان به روز #جزا است همچنان كه قرآن در جاى ديگر #تصريح كرده به اينكه كسانى كه به #بعضى از رسولان خدا ايمان دارند، و به بعضى ندارند، مؤمن به خدا نيستند.(۳)
@mohamad_hosein_tabatabaei