-
✳️ نگاهی به ادبیات داستانی دفاع مقدس
📌 متن پیاده شده سخنرانی #ابوالقاسم_وردیانی
با موضوع #ادبیات_داستانی_دفاع_مقدس - واحد الکترونیکی #دانشگاه_آزاد اسلامی تهران - شنبه 5 خرداد 1403
1️⃣ قسمت اول
....بحث ما نیاز به مقدماتی داره که خدمتتون عرض می کنم
استادی داشتیم که می فرمود قبل از هرسخن یا مباحثه ای
اول تعاریف خودتون رو بر هم منطبق کنین
اینجا ما به توصیه خوب ایشون عمل می کنیم
و اول میایم و خود #جنگ رو تعریف می کنیم و بعد می رسیم به #دفاع_مقدس
چون خواه ناخواه #ادبیات_دفاع_مقدس یکی از ژانرهای ادبیات_جنگه
و باید از ریشه شروع کنیم تا برسیم به سرشاخه
#جنگ چیه؟
جنگ مثه بقیه پدیده های #اجتماعی و #تاریخی همیشه مورد توجه #جامعه_شناسان و پژوهشگرانِ حوزه #مردم_شناسی بوده
و هر کسی با توجه به درک و برداشت خودش
جنگ رو تعریف کرده و خیلیها هم به تجزیه و تحلیل اون پرداختن
بعضیا جنگ رو اینجوری تعربف می کنن
جنگ ستیزه خشن و منظمیه که بین دو #اجتماع مستقل درمیگیره
یه عده هم می گن
جنگ مبارزه مسلحانه و خونین بین گروههای سازمانیافته اس
نظریهپردازان حوزه مردمشناسی هم جنگ رو اینجوری تعریف می کنن
اونا میگن که جنگ ابزاریه برای حفظ #استقلال اجتماعات، علیه #دشمن به منظور اظهار #قدرت_سیاسی یا برتری و #سلطه بر دیگران
به نظر من تعریف مردم شناسان جامع تر و کاملتره
تعریف بقیه هم از جنگ با کم و زیاد یه چیزی شبیه ایناس
اون چیزی که توی همه این تعاریف مشترکه
اینه که اولا جنگ همیشه دو طرف داره و در ثانی خشن و منظمه
و چون همیشه حداقل یه طرف برای حفظ استقلال می جنگه
ناگزیر اتفاق میفته و نمی شه ازش فرار کرد
تا اینجا سوالی نیس؟
حالا که به یه تعریف واحد از جنگ رسیدیم و سر اون توافق کردیم
می ریم سراغ تعریف #ادبیات_جنگ
من دوتا تعریف رو میارم که تقریبا جامع و کامله
در کتاب #دانشنامه_ادب_فارسی اثر مرحوم #حسن_انوشه
ادبیات جنگ اینجوری تعریف شده
«ادبیات جنگ به نوشتههایی گفته میشه
که به نوعی به مسئله جنگ و مقولههای مرتبط با اون میپردازه
#مسعود_کوثری هم توی کتاب #تأملاتی_در_جامعه_شناسی_ادبیات
همین تعریف انوشه رو گرفته و اون مقوله های مرتبط با جنگ رو گسترش داده
و ادبیات جنگ رو اینجوری تعریف می کنه:
«ادبیات جنگ هم شامل اون دسته از آثاری میشه
که به توصیف جنگ، #رزمندگان، وقایع و صحنههای جنگ،
ادوات و ابزار جنگ، نقشهها و فنون جنگ و... میپردازه
و هم اون دسته که غیرمستقیم مسائل مربوط به جنگ مثل #مهاجرت،
#بمباران شهرها، خانواده رزمندگان، ترغیب افراد به پیوستن به جبههها،
مسائل پشت #جبهه را توصیف میکنند.
کوثری معتقده که ادبیات جنگ
نهتنها شامل آثار ادبی تولیدشده در صحنههای جنگ و زمان جنگه
بلکه آثار تولید شده در خارج صحنههای نبرد و پس از جنگ را نیز دربرمیگیره
توی جمع بندی این تعاریف من به این نتیجه می رسم که
ادبیات جنگ مسائل رو به سه صورت توصیف می کنه
گاهی مستقیم یعنی درگیریهای صحنه نبرد
گاهی غیر مستقیم یعنی مسائل پشت جبهه و اتفاقهایی که برای مردم خارج صحنه نبرد می افته
و گاهی هر دوی اینها رو در بر می گیره
و یعنی هم به توصیف صحنه #نبرد و هم به مسائل خارج از صحنه نبرد می پردازه
خب تا اینجا فکر کنم مقدمات بحث فراهم شد ...
♾ ادامه دارد...
📌 قسمت دوم نگاهی به ادبیات داستانی دفاع مقدس 👇
https://eitaa.com/Vardiani_Writing/84
🖋داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
-
-
✳️ مصاحبه #خبرگزاری_تسنیم با #ابوالقاسم_وردیانی
📌وردیانی: نوشتن کتاب دفاع مقدس با اطلاعات غلط؛ کاغذ حرام کردن است.
تسنیم: بعضا شاهد کتابهایی هستیم که اطلاعاتی هم به غلط آورده میشود. این موارد چه تاثیری بر مخاطب می گذارد؟
وردیانی: واقعاً بعضی از کتابهای #دفاع_مقدس را وقتی میخوانم احساس میکنم به من نمیچسبد، چون نویسنده از آن اصطلاحات اولیۀ نظامی، فرق #خاکریز و #سنگر را نمیداند، خیلی چیز عادیای است! بعد میگوید نیروها پشت سنگر آمدند! نیروها پشت خاکریز میروند، سنگر با خاکریز خیلی فرق دارد، در دل یک خاکریز میتواند بیشمار سنگر باشد، من این را چطوری میتوانم منتقل بکنم؟ بعد مخاطبی که یک مقدار آگاه باشد وقتی این کتاب را انتخاب میکند فورا با دیدن این اطلاعات کتاب را کنار میگذارد و به دیگری میگوید این کتاب را نخوان! چون طرف نمیداند چه نوشته است! برای همین است که کتابهای ما مدام خاک میخورد و به جایی نمیرسیم و متاسفانه فقط کاغذ حرام میکنیم
برای مثال کتاب «#خاکهای_نرم_کوشک» اثر #سعید_عاکف درباره شهید #برونسی خیلی کتاب جذابی است، علت جذابیتش هم این است که ساده و راحت نوشته شده است و خیلی سهلالوصول است یعنی آدم به راحتی میتواند در محیط قرار بگیرد و نه حواشیای دارد و خیلی خوب است ولی این اتفاق در حوزه خاطرهنویسی افتاده است ولی اگر ما بخواهیم داستانی بنویسیم میتوانیم یک داستانی اینقدر ساده بنویسم که اینطور راحت خوانده شود؟ اگر بتوانیم داستانی بنویسم که سادگی حاکم بر کتاب خاکهای نرم کوشک را داشته باشد، باید کلاهمان را بالا بیندازیم، چون آن کتاب حتماً خوانده میشود! ولی نمیتوانیم، یا میخواهیم اظهار فضل کنیم از اصطلاحات آنچنانی استفاده میکنیم یا میخواهیم علم خودمان را نشان بدهیم که من همه اینها را میدانم! یا اینقدر قاطی تخیل و تکنیکهای نویسندگی میشویم که طرف حالش از خواندن کتاب بد میشود و هی بیرون میزند که چرا اینجا اینطوری است؟! اینجا چرا اینقدر توضیح دارد؟ اینجا چرا اینقدر رهاشدگی دارد؟!
ادامه مصاحبه👇
https://tn.ai/2940759
🖋داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
-
-
✳️ میزگرد مدافعان حرم - 15 مرداد 1402
1️⃣ قسمت اول
▫️مجری: چرا نویسندگان و پژوهشگران باید به بحث #مدافعان_حرم بپردازند؟
▫️#ابوالقاسم_وردیانی: فکر می کنم قبل از پاسخ به این سوال و طرح موضوع یه مقدمه کوتاه لازم باشه
ببینین در #دفاع_مقدس ما یه #دشمن عینی داشتیم که با قلدری اومده بود توی خاک ما و به تجاوز و کشتار مشغول بود. نیاز نبود یکی بیاد و بگه اون دشمنه و باید باهاش جنگید.
همه می دونستیم که اگه نجنگیم چی میشه. جنگیدیم و #شهید دادیم و #دشمن رو ناکام گذاشتیم و رسیدیم به اینجا.
حالا دشمن مونده و شجره طیبه #انقلاب_اسلامی که به درختی تنومند و مستحکم تبدیل شده و از اون مهمتر اینکه ریشه ها و شاخ و برگ مبارک انقلاب داره تموم منطقه و جهان رو فرا میگیره
دشمن بدجوری به دست و پا افتاده و برای ابنکه جلوی صدور انقلاب رو بگیره سعی داره ارتباط ما رو با ملتهای منطقه و بخصوص جبهه مقاومت قطع کنه چون دیگه نمی تونه وارد #جنگ مستقیم با ما بشه، داعش رو ساخت و منطقه رو بهم ریخت و سعی کرد با محاصره کردن ما مخصوصا توی مرزهای غربی جلوی پیشروی و نفوذ مون رو بگیره
می خواست مانع و حائلی بین ما و #سوریه و #لبنان و خط #مقاومت ایجاد کنه خب بعد از بوجود آمدن پدیده منحوس #داعش ما دوتا گزینه داشتیم یکی اینکه نسبت به اتفاقایی که بیرون از مرز داره می فته با این منطق که به ما مربوط نیس بی تفاوت باشیم و مرزهای خودمون رو محکم بچسبیم
دوم اینکه هدف دشمن رو از ایجاد تحولات بیرون از #مرز خودمون درک کنیم و با یک کنشگری به موقع و قبل از گسترش داعش و نزدیک شدنش به مرزهای کشورمون اهداف دشمن رو ناکام بذاریم.
الان دشمن داره سعی می کنه اندیشه های مردم ما رو به سمت گزینه اول سوق بده یعنی بمون تو مرزهای خودت و به بیرون از اون کاری نداشته باش برای همین #جنگ_شناختی_ترکیبی و #عملیات_روانی- یعنی یه #جنگ_نرم تمام عیار- راه انداخته و سعی داره که این اندیشه رو توی ذهن معدود اشخاص مغرض و جاهل به وجود بیاره که به ما چه که بیرون از مرز چه خبره
همه اینها رو هم توی شعار نه #غزه نه لبنان جانم فدای #ایران جمع کرده و هر جایی که به نظرش لازم باشه این شعار رو رو می کنه
ما تقریبا توی تمام اغتشاشات این شعار رو شنیدیم
اولین #سنگر ما که دشمن برای رسیدن به اهدافش باید تصرف می کرد سنگر #تفکر و گفتمان مدافع حرم و فلسفه وجودی اونه.
دشمن تمام ابزار و #رسانه هاش رو به کار گرفت تا بتونه #شبهه ایجاد کنه که متاسفانه تا حدودی هم موفق بود.
یکی از بزرگترین این شبهات که البته بیشتر اتهامه تا شبهه این بود که مدافعان حرم برای پول می جنگن
حرفی که دل #خانواده_شهدا ی مدافع حرم رو به درد میاره. شبهه دیگه اینکه اینا مدافع حرم نیستن مدافع #بشار_اسد و #سوریه هستن
یا اینکه ما خودمون اینهمه مشکل اقتصادی داریم چرا باید پولهای مملکت رو اونجا خرج کنیم
اینجا من نمی خوام جواب این شبهات رو بدم چون خودش بحثی مستوفاست و نیاز به جلسات متعدد داره تا بشه ابعاد مختلف اون رو بررسی و تحلیل کرد. می خوام از تموم این مقدمه برسم به جواب سوالمون
چرا نویسندگان و پژوهشگران باید به بحث مدافعان حرم بپردازند؟
ادامه دارد...
🖋داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
-
.
✳️ کمک به پرورش #تخیل داستان نویسان حوزه #دفاع_مقدس
📌 قبل از هر چیزی و قبل از ورود به حیطه تخیل، باید زیربنای تخیل را برای خودمان مشخص کنیم.
سوال #تسنیم:
دیدن فضای #مناطق_عملیاتی مثل #راهیان_نور چقدر می تواند به تخیل نویسنده ها کمک کند و تخیل آنها را به اوج برساند؟
#ابوالقاسم_وردیانی: ببینید من وقتی روی نقشه نگاه میکنم، حتی با گوگل نگاه میکنم، آن خطوط ارتفاعات و پستی بلندیها را نشانم می دهد اما من حس آن فضا را درک نمیکنم. ولی وقتی یک دوره آموزش دفاع مقدس ببینم، مناطق عملیاتی را از نظر جغرافیایی برایم بازگو کنند، تخیل من مبتنی بر واقعیت من میشود، یعنی من یک دفعه نمیآیم در وسط دشت #شیلر یا روی #کلهقندی یک نخل دربیاورم، در تخیل دست من باز است، من مجبورم #پوشش_گیاهی آنجا را رعایت بکنم، یعنی تخیل من باید در فضای واقعیت باشد، این نکته خیلی مهمی است.
...پس اگر من میخواهم تخیل بکنم باید قبل از آن بدانم که این تخیلم میخواهد در چه فضایی باشد در واقع قبل از اینکه ما بخواهیم تخیل بکنیم باید بدانیم در چه حوزهای باید تخیل کنیم؟ این داستانی که مینویسم #جغرافیا و #اتمسفر آن در چه فضایی دارد شکل میگیرد؟ بعد تخیلمان را بر آن جغرافیا مبتنی بکنیم، وقتی ما آن جغرافیا را نشناسیم، نمیشود. پس ما نیاز به این داریم که قبل از هر چیزی و قبل از ورود به حیطه تخیل، زیربنای تخیل را برای خودمان مشخص کنیم.
👈 لینک مصاحبه
https://tn.ai/2940759
🖋 کانال داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
.
.
✳️ نگاهی اجمالی به #سیر_ادبیات_داستانی_ایران
پیش و پس از انقلاب اسلامی
2️⃣ قسمت دوم
رخداد #انقلاب_اسلامی در سال 1357 دوره ای تازه را در #ادبیات_داستانی_معاصر رقم زد. این رخداد که ماهیتی ایرانی- اسلامی داشت، همانند دیگر انقلابهای بزرگ در تاریخ جهان منبعی تمام نشدنی از اندیشه، تجربه، رخداد، شخصیت، آرمان و ایده های بی پایان را سخاوتمندانه در اختیار ادبیات داستانی قرار داد. چرا که بهترین داستانها در طول تاریخ زمانی شکل می گیرند که نقطه عطف ها به وقوع می پیوندند و بزرگترین تغییرات حاصل می شود. تغییراتی ژرف و پردامنه که تنها به موضوع سیاست ختم نمی شد و مناسبات جدید اجتماعی، تحولات عمیق #فرهنگی و #هنری را رقم زد.
موارد زیر از مهمترین عوامل تاثیر گذار در پدید آمدن دوره جدید ادبیات داستانی هستند:
▫️اقبال مخاطبان ادبیات به روایت:
مخاطبان عام ادبیات داستانی تا پیش از انقلاب 1357 به آن بی اعتمادند.
▫️باز شدن فضای #سیاسی-فرهنگی:
جریانهای مختلف ادبی این فرصت را می یابند تا با کم شدن محدودیت ها به چاپ آثار بپردازند.
▫️معرفی نویسندگان جدید:
نزدیک به هفتاد نویسنده جدید در دهه اول این دوره ظهور کردند که تا پیش از این فرصت و انگیزه ای برای نوشتن نداشتند.
▫️طرح مضامین تازه:
مضامینی چون #مقاومت، #تکریم_زن و ارتقاء جایگاه آن از موضوعی صرفا جنسی به موجودی صاحب هویت، #خودباوری_ملی، دعوت به اخلاقیات و مابعد الطبیعه، ستیز با #استعمار و #بی_عدالتی و #استبداد، ترویج #فرهنگ_ایثار و فداکاری و اتحاد، دعوت به #شهادت و شجاعت و ایستادگی در مقابل دشمنان.
▫️تعریف کارکردهای جدید برای ادبیات:
درک اینکه ادبیات می تواند مخاطبانی فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران داشته باشد.
▫️وقوع تجربه های جدید:
تجربه هایی چون انقلاب اسلامی و #دفاع_مقدس که از طول مدت و عمق قابل توجهی برخوردار است.
▫️تحول در رویکردهای فکری:
عمده و اساس این تحول حرکت به سمت #خداباوری است. اعتقاد به یاری خداوند و حرکت به سمت خودباوری و امید به وعده خداوند در یاری مستضعفان.
ادامه دارد...
#سیر_ادبیات_داستانی_ایران
🖋کانال داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
.
✏️#کوتاه_نوشت
به مناسبت 26 مرداد سالروز ورود #آزادگان سرافراز به ایران اسلامی
#جنگ در تمام دنیا اتفاق می افتد و #اسارت در هر جنگی اجتناب ناپذیر است. بعد از پایان جنگ، اسرای دو طرف آزاد می شوند و با کوله باری از خاطرات تلخ به کشورشان بر می گردند. خاطراتی که بازگو کردن آن، دل را به درد و اشک را به چشم می آورد. بیان گسترده و رسانه ای این خاطرات و اینکه از اولین لحظه اسارت چه اتفاقاتی برای اسرا افتاده و آنها چه مصائبی را پشت سر گذاشته اند، فضایی را در جامعه ایجاد می کند که به سرعت فراگیر می شود، دهان به دهان می چرخد و افکار عمومی را در این موضوع خاص شکل و جهت می دهد.
در همه جنگها #خاطرات_اسارت محدود به رنج ها، شکنجه های جسمی و روحی و محرومیتهایی است که بر اسرا تحمیل می شود اما در #دفاع_مقدس، شکل و نمود این خاطرات به گونه ای دیگر است. #هشت_سال_دفاع_مقدس ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را از جنگهای معاصر و به عبارتی دقیق تر از تمام جنگها متمایز می کند. همین ویژگیهای خاص #دفاع_مقدس بود که فضای حاکم بر #اردوگاههای_عراق را تحت تاثیر قرار داد و پدیده ای به وجود آورد که می توان آن را «#فرهنگ_سیادت_در_اسارت» نامید.
فرهنگی که در صورت فراگیر شدن در جامعه ، قادر است بسیاری از معضلات و مسائل فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی جامعه امروز کشور را حل کند. وقتی اقشار مختلف جامعه، از مدیران ارشد تا مردم عادی، با تدابیر و راهکارها و اقدامات فوق العاده «رزمندگان محصور در اردوگاه های دشمن» با آن شرایط وحشتناک و محدودیت های همه جانبه، آشنا شوند، دیگر تنگنا و بن بست معنایی نخواهد داشت و سرعت پیشرفت همه جانبه کشور مضاعف خواهد شد.
بخشی از مقدمه کتاب #اتاق_سه_گوش #زندگینامه_داستانی جانباز آزاده سردار #حسن_انجیدنی
نوشته #ابوالقاسم_وردیانی
#انتشارات_مرز_و_بوم
🖋داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
.
.
✏️#کوتاه_نوشت
✳️#تسنیم:
چرا به موضوع مدافعان حرم ورود نکرده اید؟
ابوالقاسم وردیانی:
دلیلش دغدغۀ دفاع مقدسی من بوده و اینکه دفاع مقدس بخشی از تجربه زیسته من است. این تجربهای که در این چند سال به دست آوردم را چه کار کنم؟ یعنی من الان یک انتخاب دارم که بیایم از صفر بحث #مدافعان_حرم را شروع کنم که اینها یک جریان است، جریانی که از #انقلاب شروع میشود، در #دفاع_مقدس شکل میگیرد و این جریان همینطوری ادامه پیدا میکند و به مدافعین حرم میرسد، یعنی ما اصلاً نمیتوانیم این سه تا را از هم تفکیک کنیم، اگر الان من دارم در زمینه دفاع مقدس کار میکنم دارم دربارۀ ریشههای پدید آمدن مدافعین حرم دارم کار میکنم. اما من به عنوان کسی که زمان زیادی ندارم دارم انتخاب میکنم، 24 ساعت برای همه 24 است. من با مطالعاتی که کردم و تحقیقاتی که داشتم اطلاعات جامعی در مورد دفاع مقدس و پایهای پیدا کردم، حالا اگر بخواهم آنها را کنار بگذارم، خدا هم از من نخواهد گذشت، چون میگوید چرا از اول این کار را نکردی؟ حالا که این کار را کردی آن را به ثمر برسان!
من الان بین دو تا خوب قرار گرفتم نه بین یک خوب و خوبتر، من نمیتوانم به یکی وزن بیشتری بدهم، اگر یکی وزن بیشتری دارد چون من در آن قضیه بیشتر کار کردم، چون زمان و وقت بیشتری برای آن گذاشتم و در آن فضا نفس کشیدم.
از طرفی یک #نویسنده مخصوصاً #داستان_نویس و کسی که در حوزه داستاننویسی به معنای واقعی کار میکند، نیاز به #تخیل و اطلاعات جامعی دارد و از همه مهمتر به #همذاتپنداری نویسنده با #شخصیت اصلی داستان نیاز دارد، من به هیچعنوان نمیتوانم با یکرزمنده ویا #شهید مدافعحرم همذاتپنداری کنم نه به خاطر نقص من و یا اوج آنها، به خاطر تفاوت و فاصله نسلی، من دهه 40 هستم و شهید دهه هفتادی است و 30 سال فاصله است! من اگر هر طور هم بخواهم یک کار سفارشی در زمینه مدافعان حرم انجام بدهم، انجام میشود شاید خوب هم باشد ولی از یک جای داستان بیرون میزند! کسی که داستانخوان باشد متوجه میشود کسی که این را نوشته مثل یک مردی است که میخواهد درباره احوالات زنانه بنویسد یا یک زنی است که میخواهد درباره احوالات مردانه بنوسید، نمیشود، چون تجربه آن را دارم عرض میکنم، من خیلی کارها را شروع کردم ولی دیدم نمیتوانم، داستان جلو نمیرود و نمیدانم شخصیت داستان اینجا چه کُنشی باید داشته باشد؟ چون در آن فضا نیستم.
لینک #مصاحبه کامل👇
https://tn.ai/2933935
#ابوالقاسم_وردیانی
همراه شما هستم در👇
کانال داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
✉️ارتباط با من در ایتا👇
@ghasem_vardiani
✉️کنشها و پیامهای سیاسی، اجتماعی من در ویراستی 👇
https://virasty.com/Vardiani
.
#یادداشت_کوتاه
🖋پاسخی کوتاه به سوالی تامل برانگیز
🔹آیا مستند داستانی ادبیات خلاقه را خفه کرده است؟
در جایی عزیزی مطلبی مرقوم فرموده بودند با عنوان:
"مستند داستانی ادبیات خلاقه را خفه کرده است"
در باب این سخن مواردی به ذهنم رسید که تقدیم می کنم
آن چیزی که قالبهای جدید را به وجود می آورد، نیاز به داشتن روشها و ابزار مناسب برای رساندن پیام به گروه هدف است و اینکه ما چطور می توانیم حرف و پیام را به #مخاطب منتقل کنیم.
سوال اینجاست که چگونه می توانیم به مخاطبی که به #مستندنگاری علاقه ندارد و آن را نمی خواند و دنبال نمی کند، شخصیتها را بشناسانیم و با واقعیتها آشنایش کنیم؟
چگونه به او بگوییم که #دفاع_مقدس چه بوده و شهدا که بودند؟ آیا او را وادار کنیم که #مستند بخواند -که ممکن نیست -و یا فقط با #داستان سرگرمش کنیم و واقعیتها را رها کنیم؟
برای مثال فیلم خوب #موقعیت_مهدی را مثال می زنم. با استفاده از این فیلم در کمتر از دو ساعت می شود شخصیت شهید #مهدی_باکری را در حد ظرفیت فیلم به همه جامعه از عام و خاص شناساند. چگونه؟ با #دراماتیک کردن زندگی #شهید و داستانی کردن آن.
آیا تمام اتفاقها، دیالوگها، شخصیتها، فضاها و مکانها واقعی بودند؟ کاملا مشخص است که نمی تواند اینطور باشد و این فیلم مصداق بارز و موفق م#مستند_داستانی است که به قالب #فیلمنامه درآمده است.
سریالهایی مثل #یوسف پیامبر ع، #مریم_مقدس س و حتی سریالهایی مانند #کیف_انگلیسی و #هزاردستان نمونه های موفق از فیلمنامه های مرکب از مستند و داستان هستند.
در تمام دنیا و به خصوص در #هالیوود برای شناساندن شخصتهای حقیقی شان به صورت گسترده دارند از این قالب استفاده می کنند وشخصیتهایشان را با همین روش به تمام جهانیان می شناسانند.
فیلمهایی مثل #ذهن_زیبا و #بازی_تقلید دو نمونه بارزاز این مقوله هستند.
در این جریان اول زندگینامه مستند شخصیت نوشته می شود. بعد به صورت #رمان_زندگینامه_ای درمی آید و بعد از آن تبدیل به فیلمنامه می شود و با استفاده از جذابیتهای تصویری و جادوی #سینما همه جهان را تحت تاثیر خودشان-درست یا غلط-قرار می دهند.
در مورد گزاره که "مستند داستانی #ادبیات_خلاقه را خفه کرده است" هم باید کمی بیشتر اندیشید.
در این نوع بیان نوعی عمد و جبر احساس می شود که به نظر من اینطور نیست.
اگر نویسندگان و به خصوص داستان نویسان به سمت ادبیات خلاقه نمی روند، دلایلی زیادی دارد که باید بررسی شود.
یکی از دلایل این است که موضوعات، شخصیتها و ماجراهای دفاع مقدس آنقدر ظرفیت دارد که برای پیدا کردن سوژه نیاز به تلاش زیادی نیست و به همین دلیل خلاقیت کمتر به کار می آید.
از طرفی یک نویسنده متعهد که رسالت خودش را نوشتن از شهدا و راه شهدا می داند، آیا خلاقیت خودش را برای یافتن سوژه معیار و ملاک قرار می دهد و یا زندگی یک شهید واقعی را؟
او رسالت خودش را شناساندن شهدا می داند با نوشتن مستند داستانی -که من ترجیح می دهم از اصطلاح داستان و رمان زندگینامه ای استفاده کنم- سعی در انجام وظیفه دارد.
شاید چندین سال دیگر ادبیات خلاقه دفاع مقدس گسترش بیشتری پیدا کند و آثار بیشتری خلق شود اما در حال حاضر بهتر می توان با داستان و رمان زندگینامه ای و به تبع آن فیلمنامه و فیلم و سریال، #فرهنگ_دفاع_ مقدس را به جامعه شناساند و آن را گسترش داد.
و در پایان دغدغه اینکه مستند داستانی جای مستندنگاری را بگیرد و در آینده یک محقق به جای استفاده از مستندات برای پژوهش از داستان استفاده کند، محلی از اعراب ندارد چون هر محققی می داند و باید بداند که برای پژوهش به چه منابعی نیاز دارد و به کجا باید مراجعه کند.
#ابوالقاسم_وردیانی
🔸همراه شما در کانال
❇️ داستان دفاع مقدس، نکته، نقد
🔸لینک ارتباط
@ghasem_vardiani
.
.
✳️ بعضی از عواملی که مخل شکوفایی ادبیات داستانی دفاع مقدس هستند.
1️⃣ #نکته_اول
باید در #داستان تعادل ارزشها و اندیشهها وجود داشته باشد. یعنی باید طوری نوشت که مخاطب متوجه جهتگیری نویسنده نشود. #نویسنده نباید با ارزشها و خط فکری خودش به داستان نگاه کند. مخاطب ممکن است ارزشهای نویسنده را قبول نداشته باشد، با آنها آشنا نباشد و شاید نگاه نویسنده را در تقابل با نگاه خودش ببیند. کار نویسنده هنرمند و باهوش این است که بهصورت کاملا نامحسوس و با استفاده به جا از عناصر #دراماتیک و عبارات و واژگان، مخاطب را به سمت پیام داستان بکشد، حرفش را بزند و اعتقاد و ارزشهای خودش را به خواننده بباوراند در غیر اینصورت خواننده در همان سطرهای اول متوجه میشود که نویسنده دارد از اندیشه و ارزشهای خود طرفداری میکند و اینجاست که ممکن است جبهه بگیرد و به جای همراهی با نویسنده و ماجراهای داستان با آن زاویه پیدا کند و یا کلا از خواندن کتاب منصرف شود.
2️⃣ #نکته_دوم
در #داستانهای #دفاع_مقدس باید بیشتر و واقعیتر به #شخصیت پرداخته شود. شخصیتی انسانی- و نه اسطورهای- که رفته رفته در طول داستان به کمال میرسد و ملموس و دست یافتنی است. ما در بیشتر کتابهای این حوزه با یک #شخصیت_کلیشهای یا #تیپ برخورد میکنیم.
نویسنده جرات و جسارت لازم برای بیان بعضی از ویژگیهای شخصیت را یا ندارد و یا بیان آن را درست نمیداند. به همین دلیل این شخصیتها را از همان ابتدای ماجرا در درجهای از کمال انسانی معرفی میکند و چنان آنها را متعالی جلوه میدهد که دور از دسترس بوده و #مخاطب نمیتواند با آن #همذات_پنداری کند و الگو بگیرد.
در اکثر داستانهای این حوزه خواننده خودش را با یک تیپ مواجه میبیند نه یک شخصیت. در بعضی از #فیلم های دفاع مقدسی- که نام نمیبرم- عوامل خیلی تلاش کردهاند که این #استحاله و تکامل و حرکت رو به کمال شخصیت تصویر شود اما متاسفانه موفق نشدهاند. برای فرار از تبدیل نشدن شخصیت به تیپ، ناچار شخصیتهایی کلیشهای و سفید و سیاه را در اطراف شخصیت اصلی قرار دادهاند تا به تکوین شخصیت کمک کنند؛ اما این ترفند جوابگو نیست و باعث میشود #شخصیت_پردازی سیر طبیعی خودش را طی نکند و تغییر و استحاله شخصیت در فاصله زمانی کوتاهی صورت بگیرد و برای #مخاطب باورپذیر نباشد. متاسفانه در بعضی از داستانها همین تلاش هم دیده نمیشود و تیپ جای شخصیت را میگیرد و داستان جذابیت خودش را از دست میدهد.
3️⃣ #نکته_سوم
سوق پیدا کردن #ادبیات_داستانی_دفاع_مقدس به سمت فضایی خشن و مذکر، فضایی که کمتر در آن به روابط عاطفی پرداخته میشود، تعادل ندارد و با ماجراهای مناسب تلطیف نمیشود. فضایی که در درون خود ماجراهایی را جا داده که دایم در یک خط مشخص در حال حرکت هستند. ارتباطات عاطفی #شخصیت با مادر و همسر و فرزندان در #داستان به صورت کاملا کلیشهای و کادربندی شده، کمرنگ و پراکنده است. البته در این مورد کارهایی انجام شده اما کافی نیست.
خود من برای گریز از این حالت، در رمان «متخصص» و رمان «پروانهها زیر باران»، فصل اول را با همسر و فرزندان شخصیت در یک حالت #درگیری_عاطفی و بدون حضور شخصیت آغاز کردم و کوشیدم در سراسر رمان، #عنصر_خشونت که لازمه داستانی است که به #جنگ میپردازد و #عنصر_مهر و عطوفت در کنار هم وجود داشته باشد تا اثر از این جهت به#تعادل برسد.
4️⃣ #نکته_چهارم و پایانی
مورد بعدی #اعمال_نظر های سلیقهای و غیر فنی است. گاهی اعمال این سلیقهها به کار لطمه میزند و ارزش هنری کار را پایین میآورد و باعث میشود اثر، یکدستی و #انسجام ساختاری خودش را از دست بدهد. باید نگاه جدیدی به ممیزی در این حوزه داشت و سلیقه مخاطب را هم در نظر گرفت. البته منظور این نیست که سطح #داستان را در حد #مخاطب عام پایین بیاوریم برعکس باید نگاه و #سلیقه مخاطب را ارتقا داد اما حذف سلیقه مخاطب و اعمال سلیقهای خاص هم باعث کم شدن مخاطب خواهد شد.
•┈┈••✾•💠•✾••┈┈•
🔸همراه شما در کانال
❇️ داستان دفاع مقدس، نکته، نقد
🔸لینک ارتباط
@ghasem_vardiani
.
✳️ نگاهی اجمالی به #سیر_ادبیات_داستانی_ایران
پیش و پس از انقلاب اسلامی
2️⃣ قسمت دوم
رخداد #انقلاب_اسلامی در سال 1357 دوره ای تازه را در #ادبیات_داستانی_معاصر رقم زد. این رخداد که ماهیتی ایرانی- اسلامی داشت، همانند دیگر انقلابهای بزرگ در تاریخ جهان منبعی تمام نشدنی از اندیشه، تجربه، رخداد، شخصیت، آرمان و ایده های بی پایان را سخاوتمندانه در اختیار ادبیات داستانی قرار داد. چرا که بهترین داستانها در طول تاریخ زمانی شکل می گیرند که نقطه عطف ها به وقوع می پیوندند و بزرگترین تغییرات حاصل می شود. تغییراتی ژرف و پردامنه که تنها به موضوع سیاست ختم نمی شد و مناسبات جدید اجتماعی، تحولات عمیق #فرهنگی و #هنری را رقم زد.
موارد زیر از مهمترین عوامل تاثیر گذار در پدید آمدن دوره جدید ادبیات داستانی هستند:
▫️اقبال مخاطبان ادبیات به روایت:
مخاطبان عام ادبیات داستانی تا پیش از انقلاب 1357 به آن بی اعتمادند.
▫️باز شدن فضای #سیاسی-فرهنگی:
جریانهای مختلف ادبی این فرصت را می یابند تا با کم شدن محدودیت ها به چاپ آثار بپردازند.
▫️معرفی نویسندگان جدید:
نزدیک به هفتاد نویسنده جدید در دهه اول این دوره ظهور کردند که تا پیش از این فرصت و انگیزه ای برای نوشتن نداشتند.
▫️طرح مضامین تازه:
مضامینی چون #مقاومت، #تکریم_زن و ارتقاء جایگاه آن از موضوعی صرفا جنسی به موجودی صاحب هویت، #خودباوری_ملی، دعوت به اخلاقیات و مابعد الطبیعه، ستیز با #استعمار و #بی_عدالتی و #استبداد، ترویج #فرهنگ_ایثار و فداکاری و اتحاد، دعوت به #شهادت و شجاعت و ایستادگی در مقابل دشمنان.
▫️تعریف کارکردهای جدید برای ادبیات:
درک اینکه ادبیات می تواند مخاطبانی فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران داشته باشد.
▫️وقوع تجربه های جدید:
تجربه هایی چون انقلاب اسلامی و #دفاع_مقدس که از طول مدت و عمق قابل توجهی برخوردار است.
▫️تحول در رویکردهای فکری:
عمده و اساس این تحول حرکت به سمت #خداباوری است. اعتقاد به یاری خداوند و حرکت به سمت خودباوری و امید به وعده خداوند در یاری مستضعفان.
ادامه دارد...
▫️قسمت سوم👇
https://eitaa.com/Vardiani_Writing/961
•┈┈••✾•💠•✾••┈┈•
🔸همراه شما در کانال
❇️ داستان دفاع مقدس، نکته، نقد
🔸لینک ارتباط
@ghasem_vardiani
.
-
✳️ مصاحبه #خبرگزاری_تسنیم با #ابوالقاسم_وردیانی
📌وردیانی: نوشتن کتاب دفاع مقدس با اطلاعات غلط؛ کاغذ حرام کردن است.
تسنیم: بعضا شاهد کتابهایی هستیم که اطلاعاتی هم به غلط آورده میشود. این موارد چه تاثیری بر مخاطب می گذارد؟
وردیانی: واقعاً بعضی از کتابهای #دفاع_مقدس را وقتی میخوانم احساس میکنم به من نمیچسبد، چون نویسنده از آن اصطلاحات اولیۀ نظامی، فرق #خاکریز و #سنگر را نمیداند، خیلی چیز عادیای است! بعد میگوید نیروها پشت سنگر آمدند! نیروها پشت خاکریز میروند، سنگر با خاکریز خیلی فرق دارد، در دل یک خاکریز میتواند بیشمار سنگر باشد، من این را چطوری میتوانم منتقل بکنم؟ بعد مخاطبی که یک مقدار آگاه باشد وقتی این کتاب را انتخاب میکند فورا با دیدن این اطلاعات کتاب را کنار میگذارد و به دیگری میگوید این کتاب را نخوان! چون طرف نمیداند چه نوشته است! برای همین است که کتابهای ما مدام خاک میخورد و به جایی نمیرسیم و متاسفانه فقط کاغذ حرام میکنیم
برای مثال کتاب «#خاکهای_نرم_کوشک» اثر #سعید_عاکف درباره شهید #برونسی خیلی کتاب جذابی است، علت جذابیتش هم این است که ساده و راحت نوشته شده است و خیلی سهلالوصول است یعنی آدم به راحتی میتواند در محیط قرار بگیرد و نه حواشیای دارد و خیلی خوب است ولی این اتفاق در حوزه خاطرهنویسی افتاده است ولی اگر ما بخواهیم داستانی بنویسیم میتوانیم یک داستانی اینقدر ساده بنویسم که اینطور راحت خوانده شود؟ اگر بتوانیم داستانی بنویسم که سادگی حاکم بر کتاب خاکهای نرم کوشک را داشته باشد، باید کلاهمان را بالا بیندازیم، چون آن کتاب حتماً خوانده میشود! ولی نمیتوانیم، یا میخواهیم اظهار فضل کنیم از اصطلاحات آنچنانی استفاده میکنیم یا میخواهیم علم خودمان را نشان بدهیم که من همه اینها را میدانم! یا اینقدر قاطی تخیل و تکنیکهای نویسندگی میشویم که طرف حالش از خواندن کتاب بد میشود و هی بیرون میزند که چرا اینجا اینطوری است؟! اینجا چرا اینقدر توضیح دارد؟ اینجا چرا اینقدر رهاشدگی دارد؟!
ادامه مصاحبه👇
https://tn.ai/2940759
🖋داستان دفاع مقدس، نقد، نکته، معرفی، مصاحبه
-
📌
✍️#یادداشت_کوتاه
ادبیات داستانی سیاه دفاع مقدس
تعریف، ویژگی ها و جایگاه آن در ادبیات جنگ
ادبیات #دفاع_مقدس به مجموعه ای از آثار منظوم و منثور اطلاق می شود که به بازنمایی #جنگ_ایران_و_عراق و پیامدهای اجتماعی و انسانی آن می پردازد. در این نوع ادبیات، ارزش هایی چون ایثار، مقاومت، شهادت و ایمان در کانون توجه قرار دارد.
در مقابل، اصطلاح #ادبیات_داستانی_سیاه_دفاع_مقدس به آثاری اشاره دارد که به جای برجسته سازی جنبه های حماسی و معنوی جنگ، بیشتر بر وجوه تلخ، تاریک و ناامیدکننده آن تأکید می کنند. در این آثار، جنگ نه به عنوان عرصه ای برای قهرمانی و تعالی معنوی، بلکه به منزله رویدادی ویرانگر و بی ثمر تصویر می شود که حاصل آن رنج، تردید و شکست است. از سوی دیگر، چنین روایت هایی می توانند به ارزش ها و معنویات #دفاع_مقدس آسیب بزنند و برداشت مخاطب از جنگ را تحت تأثیر بدبینی و ناامیدی قرار دهند.
ویژگی بارز این نوع روایت ها تمرکز بر #رنج_های_فردی به جای #حماسه_های_جمعی است. زبان آن ها اغلب تلخ و بدبینانه است و مفاهیمی چون ایثار و شهادت در آن ها یا حذف شده اند یا در حاشیه قرار دارند. همچنین، جنبه های نتقادی نسبت به ساختارهای اجتماعی و سیاسی مرتبط با جنگ در این متون برجسته تر است. به همین دلیل، واژه سیاه برای توصیف این دسته از آثار به کار گرفته می شود، زیرا تصویر غالب در آن ها تصویری تاریک و ناامیدکننده از جنگ است.
این گونه ادبی به ویژه از دهه هفتاد خورشیدی به بعد در ایران رواج بیشتری یافت. بسیاری از رمان ها و داستان ها در این دوره به وضعیت دشوار جانبازان، بحران های روانی رزمندگان، فروپاشی خانواده ها و مشکلات اجتماعی پس از جنگ پرداختند. برخی از پژوهشگران، وجود چنین آثاری را ضروری می دانند، زیرا معتقدند جنگ صرفاً عرصه پیروزی و حماسه نیست و واقعیت های تلخ نیز بخشی جدایی ناپذیر از آن به شمار می آید. در مقابل، گروهی دیگر این رویکرد را ناسازگار با مفهوم #دفاع_مقدس می دانند و آن را بیشتر در قلمرو #ادبیات_جنگ به معنای عام جای می دهند تا در چارچوب ادبیات دفاع مقدس.
ه•┈┈••✾•💠•✾••┈┈•ه
🔸همراه شما در کانال
❇️ داستان، دفاع مقدس، نکته، نقد
🔸لینک ارتباط
@A_Ghasem_Vardiani_Annotation
.