#نکات_رجالی 💠 حجیت مرسلات جزمی قدما 🔹 گاهی شیخ مفید یا شیخ طوسی روایتی را به صورت جزمی به یکی از ائمه (ع) اسناد می‌دهند. از آنجا که برای ایشان راه‌های حسی دریافت روایت از امامان ع وجود داشته، اِخبار ایشان محتمل الحس و الحدس و حجت است. 🔸 به طور مثال مرحوم صدوق در کتاب معانی الأخبار روایتی را نقل می‌کند که در آن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ‏ الضَّعِيفَ‏ الَّذِي لَا زَبْرَ لَهُ» و در پایان می‌فرماید «وَجَدْتُ‌ بِخَطِّ اَلْبَرْقِيِّ‌ أَنَّ‌ الزَّبْرَ هُوَ الْعَقْل» (معانی الأخبار 344) 🔹 این جمله نشان می‌دهد که در آن عصر برای ایشان و برخی دیگر ازاصحاب مانند شیخ مفید و کلینی و شیخ طوسی شناخت دست خط روات و اصحاب ائمه ع ممکن بوده است و بدون نیاز به سند، راه‌های حسی متعددی برای احراز اینکه روایتی مربوط به راوی است راه های حسی متعددی داشتند مثل اینکه خط او را می‌شناختند و نیاز نبوده که سند تا آن راوی داشته باشند. 🔸 بنابراین روایات ایشان محتمل الحس و الحدس است و سیره‌ عقلا اعتماد به چنین خبرهایی است. فقیهان بزرگی مانند امام خمینی نیز چنین روایاتی را حجت می‌دانند. (ر.ک: کتاب الطهارة (امام خمینی) 1: 81). 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1395 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

🏴 پیام تسلیت مقام معظم رهبری در پی درگذشت پیر غلام حسینی مرحوم حاج احمد عندلیب (ره) بسم الله الرحمن الرحیم جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای عندلیب همدانی دامت توفیقاته: درگذشت والد گرامی را تسلیت عرض می‌کنم و رحمت و مغفرت الهی را برای وی مسئلت می‌نمایم. سیدعلی خامنه ای - بیستم مهرماه ۱۴۰۲

#نکات_درسی 💠 نقدی بر منطق خوانی در حوزه 🔰 منطق علم قدرتمند و پرکاربردی است و متاسفانه در جهان اسلام داستان چندان مفصلی ندارد. 🔹 فیلسوفان مسلمان در علم‌ منطق بر خلاف فلسفه تولیدات قابل توجهی نسبت به یونانیان ندارند. 🔸 کتاب ارغنون ارسطو که در علم منطق است چیزی کم از منطق شفای ابن سینا ندارد. مقصودم حجم کتاب نیست بلکه منظور محتوای آن است. منطق شفا چندین برابر کتاب ارسطو حجم دارد اما بر مطلعین واضح است که ابن سینا در این کتاب در قامت شارح ارسطو ظاهر شده است. 🔹 البته شیخ الرئیس در منطق اشارات ابداعات مختصری دارد ولی این ابداعات نسبت به فلسفه تولیدی ابن سینا شیء قابل ذکری نیست. 🔸بعد از جناب شیخ دیگر علم منطق هیچ ظهور و بروز قابل توجهی ندارد جز این که عبارت پردازی و تلخیص می‌گردد. 🔹 آنچه خواجه طوسی در اساس الاقتباس انجام داده تلخیص شفای ابن سیناست. هم چنین قطب رازی در شرح مطالع هر چند نکات بدیع و دقیقی دارد اما حجم کتاب او و محتوای آن بسیار کمتر از منطق شفاست. ملاصدرا هر چند فیلسوف بزرگی است اما در علم منطق حرف زیادی برای گفتن ندارد. این که منطق ارسطویی بر اساس فلسفه صدرایی بایست بازنویسی شود نیز از آن سخنان تهی از محتواست. 💢 در عصر حاضر مرحوم #مظفر کتابی در منطق نگاشت تا دشواری رجوع به منابع سنتی را آسان کند و از سوی دیگر نقص موجود در کتاب حاشیه ملاعبدالله را برطرف کند. حاشیه کتابی بود که پیش از المنطق در حوزه‌ها رواج داشت. 👈 اما دو مشکل بزرگ در المنطق وجود دارد: نخست این که المنطق بیشتر یک فرهنگ اصطلاحات منطقی است تا کتاب منطق. دوم این که کتاب المنطق در پایه دوم حوزه تدریس می شود، برای طلاب در این سطح یک مشکل فهم‌ معنای کتاب و سپس فهم محتوای علمی آن است. شاید اگر کتاب فارسی به جای المنطق می‌بود مشکل دوم را نداشتیم. نتیجه منطق خوانی در حوزه چیزی بیش از آشنایی با مصطلحات منطقی نیست. 🔰 ما از منطق چه می‌خواهیم؟ ۱) اولین رسالت منطق الگوی فکر و اندیشه است، مناط محوری به هنگام تفکر را بایست از منطق بیاموزیم، انواع مطلوب و مبادی را بشناسیم و فرمول اقامه حد وسط را یاد بگیریم. ۲) وظیفه دیگر منطق تفکر انتقادی است، منطق بایست یاد دهد که چگونه با ادعاها و خبرها و گزاره‌ها برخورد کنیم! سریعا تبار شناسی کرده و غرض از جمله و گزاره را تشخیص دهد و سپس به ارزیابی بپردازد. ۳) وظیفه دیگر منطق مهارت‌‌های اجتماعی مثل اقناع و اسکات برای مناظره و خطابه است، لکن‌ چون اکنون روش‌های بهتری برای خطابه و مناظره وجود دارد بهتر است از همان‌ها تبعیت شود. 🔰 برای این‌ منظور پیشنهاد می‌شود: 1️⃣ در پایه دوم یک کتاب در منطق کاربردی آموخته شود. 2️⃣ در انتهای مقدمات یک سال مفصل طلاب منطق ریاضی را یاد بگیرند. 3️⃣ و در نهایت حدود پایه نهم و دهم تهذیب شده برهان شفای ابن سینا را فرا بگیرند. ✍🏻 برگرفته از نوشتار استاد سید محمد جواد موسوی فرد (استاد فلسفه مدرسه شهیدین) @elmetawhid 👈 نکات #علمی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_علمی #منطق 💠 تأملاتی در مورد «نقدی بر منطق خوانی در حوزه» 🔹 بیان میزان نوآوری‌های ابن‌سینا نسبت به ارسطو و اظهار یک عدد یا درصد مشخصی بسیار سخت است. شکی نیست که ارسطو منطق را تقریبا از هیچ خلق کرده است و ابن سینا بسیار شیفته ارسطو است و بسیاری از اشکالاتی که شارحان یونانی به ارسطو کرده را جواب می‌دهد و آنجا که نمی‌تواند جواب بدهد صراحتا می‌گوید که این حرف‌های ارسطو «امتحانات و لیست فتاوی»: "و اعلم أن أكثر ما يشتمل عليه فى التعليم الأول من أمر الاختلاطات امتحانات، و ليست فتاوى حقيقية." (الشفاء(المنطق)، القياس، ص: 204) " فهذا ما قيل فى التعليم الأول و كله صواب حسن. و لكن مراعاة مقابلة ضرورتى الايجاب و السلب معا للسلب الممكن، أمر كان منسيا إلى هذا الموضع، و قد تذكروه هاهنا. فعسى أن يكون كلامهم فيما سلف ليس بحسب الممكن الحقيقى، بل بحسب الممكن العام، أو هى امتحانات." (الشفاء(المنطق)، القياس، ص: 208)(مقصود از «التعلیم الاول» کتاب ارغنون ارسطو است.) 🔸 این همه نشان خضوع ابن سینا نسبت به ارسطو است. البته مواردی هم هست که ابن سینا صراحتا به ارسطو اعتراض کرده است: "فصل: فى اختلاطهما فى الشكل الثاني‏: فاما الشكل الثاني، فان الظاهر و المشهور، هو أن العبرة بالسالبة ... و قد قلنا فى ذلك: ما قلنا. و الحق يوجب فيها ما لا يجب أن نستحيى منه؛ و هو أن النتيجة، دائما سالبة ضرورية. (النجاة من الغرق فى بحر الضلالات، النص، ص: 67) 🔹 اما این موارد صریح نسبتا کم هستند. اتفاقی که افتاده است این است که ابن سینا مطالب بسیاری را در ضمن سخنان خود گفته است که در ارسطو نفیا یا اثباتا نبوده و خود ابن سینا برای این مطالب، اصطلاحات لازم را جعل نکرده است ولی همین مطالب در سخنان شارحان ابن سینا به مطالب بسیار عمیق و گسترده‌ای دامن زده است. برای نمونه: 1️⃣ موجهاتی که ابن سینا مطرح کرده بعدها توسط فخر رازی به 13 قضیه استاندارد تبدیل شده و بحث عکس مستوی این 13 قضیه بحث‌های مشبعی در ادبیات پس از فخر رازی به وجود آورده است. 2️⃣ ابن سینا در دفاع از موجهات ارسطو و در نقد شارحان یونانی مطالبی را بیان کرده که فخر رازی آن را «بحسب الحقیقه» و «بحسب الخارج» نام‌گذاری کرده و خونجی «حقیقیه» و «خارجیه» نامیده و بیش از ده صفحه از آن بحث کرده است. بعدا ابهری قضیه «ذهنیه» را برساخته و نزاع‌های تاریخی بسیار عجیب و غریبی را دامن زده است که هیچ کدام در ارسطو نبوده. 3️⃣ ابن سینا مبحث عکس نقیض را از موجبه کلیه به محصورات اربع گسترش داده و حاصل آن سی صفحه بحث از عکس نقیض نزد افضل الدین خونجی شده است که هنوز کسی به تحلیل همه جانبه آن نپرداخته است. 4️⃣ ابن سینا در تحلیل قضیه موجبه کلیه مطالبی گفته که جلال الدین دوانی تمایز حمل اولی و شایع صناعی را از آن استخراج کرده و بعدها میرداماد و ملاصدرا و دیگران آن را به اوج رسانده‌اند. 🔻 از این موارد که ابن سینا مطلبی را به صورت غیر صریح به ارسطو افزوده و بعدها هر کدام تبدیل به یک ادبیات گسترده در تاریخ منطق در جهان اسلام شده بسیار است و متاسفانه هنوز هیچ کدام به شایستگی مورد تحلیل و بررسی معاصران قرار نگرفته است. 🔺 یک دلیل این مسئله به گمانم نامأنوسی حوزویان با منطق ریاضی است که به اهمیت نوآوری‌های ابن سینا و منطق‌دانان مسلمان توجه ندارند. کاش در حوزه مراکزی بود که دست کم 10 واحد تاریخ منطق در جهان اسلام و 10 واحد منطق ریاضی آموزش می‌دادند و از دل دانش‌آموختگان، محققانی تربیت می‌شدند که بتوانند تاریخ منطق در جهان اسلام را با کار گروهی بکاوند و به عرصه بین المللی عرضه کنند. ✍🏻 دکتر اسدالله فلاحی (مدیر گروه منطق انجمن حکمت و فلسفه ایران) 👈 نکات #علمی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 استحصاب احکام شرایع سابقه: 🔹هر چند از برخی روایات استفاده می‌شود که برخی از احکام شرایع سابقه در شریعت اسلام نیز باقی است، لذا در موارد شک می‌توانیم آنها را استصحاب کنیم، 🔸 اما اذهان متشرعه نسخ شرایع سابق را به معنای تمام شدنِ زمان عمل به تمام احکام شرایع سابق می‌داند و اگر احکامی را از شریعت اسلام مانند شرایع سابق بیابد، آن احکام را به عنوان مجعول ادیان سابق به شمار نمی‌آورد، بلکه معتقد است آن حکم مماثل حکم شریعت سابق جعل شده است. بنابراین یکی از ارکان استصحاب که شک در بقا باشد، وجود ندارد. 🔹 افزون بر این، تمسک به استصحاب هنگام شک در بقاء احکام شرایع سابق، تمسک به دلیل در شبهه مصداقیه خود دلیل به شمار می‌آید، زیرا تنها وجود اصل حکم در ادیان سابق روشن است، اما چگونگی جعل، موضوع و شرایط آن روشن نیست تا معلوم شود آیا قضیه‌ی متیقنه و مشکوکه متحد هستند یا خیر؟ 📚 برگرفته از فرمایشات مرحوم حضرت آیت الله #مؤمن قمی (تسدید الأصول، ج2، ص 382 ـ 383) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_رجالی 💠 توثیقات علامه و ابن داود: 🔹 مرحوم آیت الله #خویی تنها شهادت‌های علامه نسبت به معاصرینشان را پذیرفته‌ است و شهادت‌های ایشان نسبت به اصحاب امامان را محتمل الحس و الحدس نمی‌داند و نمی‌پذیرد. (معجم رجال الحدیث 1: 42) 🔸 اما به نظر می‌رسد سخن آیت الله خویی صحيح نیست، زیرا علامه شاگرد ابن طاووس بوده (طبقات أعلام الشیعة 5: 52) و کتب اصحاب و منابع در عصر ابن طاووس فراوان و با اندکی تفاوت مانند دوران شیخ طوسی بوده است. به طور مثال کتابخانه ابن طاووس آنقدر بزرگ بوده است که بعضی از مستشرقین در مورد آن، کتاب نوشته‌ است. («کتابخانه‌ی ابن طاووس و احوال و آثار او» نوشته‌ی «اتان گلبرگ») 🔹 همچنین ایشان دارای کتابی به نام «سعد السعود» است که گلچین کتاب‌های متعدد است، در حالی‌که بسیاری از آن کتاب‌ها در حال حاضر موجود نیست. #علامه به این کتابخانه و کتاب‌ها دسترسی داشته‌ است. علامه در کتاب «خلاصة الاقوال» از کتاب رجال کبیر خود با عنوان «كشف المقال في معرفة الرجال» نام می‌برد (خلاصة الأقوال 2) اما اکنون از این کتاب اثری وجود ندارد. 🔸 #ابن_داود نیز از معاصرین علامه است و بارها در کتاب خویش مطلبی را از رجال شیخ طوسی نقل می‌کند و می‌گوید کتاب او به خط خودش نزد من می‌باشد. (رجال ابن داود 76؛ 196؛ 211 و...) بنابراین علامه و ابن داود در زمانی می‌زیستند که شهادت‌هایشان با شیخ طوسی تفاوتی نمی‌کرده است و محتمل الحس و الحدس به شمار می‌آید. 📚 برگرفته از درس خارج فقه استاد علی #عندلیب همدانی (دام ظله) در مدرسه شهیدین 👈 نکات #رجالی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین

#نکات_اخلاقی 💠 مسأله فلسطین در بیانات آیت الله #جوادی آملی (حفظه الله) 🔹 امام علی (علیه السلام) یک بیان نورانی دارد که «لَا یمْنَعُ الضَّیمَ الذَّلِیلُ» - «ضیم» همان معنی ظلم را می‌دهد - ظلم را جز ملّت پَست کسی تحمّل نمی‌کند. این کلمات #شرف_‌آور است! اگر ملّتی فرومایه بود، بله ستم‌پذیر است؛ اما اگر ملّتی مثل #فلسطینی‌_ها بود، ظلم را نمی ‌پذیرد. 🔸 این بیان نورانی سیدالشهداء در روز #عاشورا است که فرمود: «صَبْراً بَنِی الْكِرَامِ فَمَا الْمَوْتُ إِلَّا قَنْطَرَةٌ»؛ بردبار باشید، مرگ، پلی است زیر پای شما؛ مرگ که پوسیدن نیست، مرگ از پوست به در آمدن است، مرگ را بترسانید! #شهادت و کشته شدن این طور نیست که تمام بشود. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) ــ ۱۳۹۶/۱۲/۱۷ 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین

#نکات_اصولی 💠 حجیت قول لغوی: 🔹 نسبت به حجیت کلام #لغوی چند دیدگاه وجود دارد: 1️⃣ نظریه اول: برخی آن را از باب رجوع به #خبره حجت می‌دانند و چون دانستن معنای واژه در هزار سال گذشته نیازمند خبرویت است به لغوی مراجعه می‌شود. در این صورت عدالت نیز شرط نیست، بلکه همین مقدار که وثاقت داشته باشد و مورد اعتماد باشد که آنچه واقعاً یافته را بیان می‌کند کافی است. بزرگانی همچون شهید صدر به این مطلب قائل شدند. (بحوث فی علم الاصول 4: 297) 2️⃣ نظریه دوم: برخی آن را در حد #اخبار و شهادت می‌دانند. در این صورت باید اخبار او حسی باشد یا محتمل الحس و الحدس باشد اما حدسی نباشد. همچنین اگر در این باب گفته شود که باید #بینه باشد لازم خواهد بود که دو نفر اهل لغتی که واجد شرایط هستند خبر دهند. 3️⃣ نظریه سوم: در صورت حصول #اطمینان و یقین حجت است؛ یعنی قول لغوی ها تراکم پیدا می‌کند و با وجود اختلاف زمانی آنها و محیط‌های مختلف عربی اتفاق نظر در مطلبی دارند اطمینان حاصل می‌شود؛ البته اتفاق نظر لازم نیست و معیار، حصول اطمینان از مراجعه به قول لغویین است. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1395 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نشست_علمی 1 #رسالت_طلبگی 💠 اولین نشست علمی مدرسه شهیدین در سال جاری برگزار می‌گردد: 🔹موضوع: «رسالت طلبگی» 🔸 به همراه پرسش و پاسخ 👈 با حضور آیت الله علی #عندلیب همدانی (استاد دروس خارج حوزه های علمیه) ✅ بررسی: 1️⃣ مهمترین دغدغه امروز طلبه چیست؟ و چه باید باشد؟ 2️⃣ اولویت امروز حوزه چیست؟ تحصیل علم یا تبلیغ؟ 3️⃣ چرا تحصیل خوب دروس اصلی حوزه (فقه و اصول و..) دارای اهمیت است؟ 📆 زمان: پنجشنبه 18 آبان 1402 ⏰ ساعت 9 صبح 🏢 مکان: حسینیه مدرسه شهیدین 🔺 کلیه کلاس ها در این ساعت #تعطیل است و حضور همه طلاب مدرسه در این نشست #الزامی است و حضور و غیاب انجام می‌گیرد. 👈 اخبار #نشست های علمی را اینجا ببینید. 🔰 مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 تلازم حکم تکلیفی و وضعی از نگاه مقام معظم رهبری: 🔹 حاصل و مجمل استدلال بزرگان علم اصول این است، که می‌گویند: نهی تکلیفی در معاملات یک اعتبار و یک جعل از قِبَل مولاست، نهی وضعی هم یک اعتبار و جعل دیگر است. این دو به هم ربطی ندارند. وقتی که مولی می‌گوید: این کار را نکن، به معنای اینکه این امر حرام است، این، یک نوع نگاه به این امر و معامله است. وقتی‌ که می‌گوید: این معامله باطل است! این، یک نوع اعتبار دیگر و یک حرف دیگری است. این دو گفتار ربطی به هم ندارند. 🔸 آنچه به نظر ما می‌رسد، این است که: تفکیک این دو اعتبار از یکدیگر و احتمال این معنا که در یک معامله‌ای نهی تکلیفی یعنی مبغوضیت برای مقنّن و شارع باشد و در عین حال این معامله صحیح و ممضی و نافذ باشد، گرایش به این فکر اساساً ناشی از عدم التفات به حکم فقهی اسلامی به عنوان یک قانون جامعه و نگاه به فقه به عنوان یک دستور حکومتی است. 🔹 بله، اگر فقه برکنار از جریانات زندگی دانسته شود و گفته شود که فقه برکنار از مسائل حکومتی می‌باشد، آن وقت نگاه به فقه، نگاه غیر حکومتی است. لذا به ملزومات قانونگذاری فقهی، آن وقتی که می‌خواهد جامعه را اداره کند توجّه نمی‌شود. 🔸 اين دقّت‌های باریک‌ بینانه، این تفکیک اعتبارات از یکدیگر، اینها هم طبعاً به ذهن مبارکشان می‌رسد. در حالی که وقتی ما فقه را قاعده و مبنای قانونگذاری در جامعه می‌دانیم، دیگر این حرف معنی ندارد. 🔹 وقتی قانونگذار به یک معامله‌ای که می‌خواهد انجام بگیرد، نگاه می‌کند و می‌بیند وقتی اثر این معامله که همان نقل و انتقال است، تحقّق پیدا بکند، زیان‌هایی متوجه جامعه می‌شود و جامعه ضربه می‌خورد، در اینجا می‌گوید: این معامله ممنوعٌ (مثل همۀ ممنوعات و محرّمات)، می‌گوید: این کار ممنوع است. 🔸 اينكه ما بگوئیم: معامله ممنوع و حرام است و مجازات دارد، لکن در عین حال همان اثری که مفسده ناشی از آن می‌شد، آن اثر هم در خارج تحقّق دارد! این قانونگذاری عقلائی نیست. این، مطلقاً قابل قبول نیست. 🔹 علّت حکم تحریمی، وجود مفسده‌ای است که در این معامله است، بما لها من الأثر، بما لها من المحتوی. از این جهت این معامله را تحریم کرده‌اند. 🔺 بنابراین، تفکیک بین تحریم معامله و در عین حال مجاز بودن محتوای این معامله و اثر این معامله، معقول نیست. 📚 برگرفته از درس خارج فقه مقام معظم #رهبری (تنظیم توسط آقای محمودپور از طلاب محترم پایه هفتم شهیدین) 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

📷 گزارش تصویری نشست علمی (1) مدرسه شهیدین 👈 با موضوع «رسالت طلبگی» 🔺 با حضور آیت الله علی #عندلیب همدانی (دام ظله) 📆 18 آبان 1402

#صوت 6 #نشست_علمی 🎙 صوت نشست علمی «رسالت طلبگی» (با حضور استاد علی #عندلیب همدانی) 👈 نکات #انگیزشی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 تفاوت حکومت و ورود در قالب مثال 🔹 در #ورود بعد از آمدن دلیل وارد و تعبد به آن، یک واقعیت تکوینی (الحاق یا اخراج) به وجود می‌آید. 👈 به طور مثال دلیلی که خبر واحد را حجت می‌داند، وارد بر دلیلِ «خذ بالحجة» است، زیرا با متعبد شدن به حجیت خبر واحد، حقیقتا خبر واحد حجت و ملحق به دلیلِ «خذ بالحجة» می‌شود؛ یعنی مصداق حقیقی برای آن می‌شود. دلیل حجیت خبر واحد بر دلیل «قبح عقاب بلابیان» نیز وارد است، زیرا با پذیرش حجیت خبر واحد، موردی که خبر واحد از او خبر می‌دهد تکوینا از عدم البیان خارج و دارای بیان می‌گردد. 🔹 اما در #حکومت با آمدن دلیل حاکم یک واقعیت تکوینی رخ نمی‌دهد و تنها یک تعبد وجود دارد. 👈 به طور مثال با آمدن دلیل «ولد العالم عالم» یا «الطواف بالبیت صلاة» و تعبد به آن دو، حقیقتا فرزند عالم، عالم یا طواف، نماز نمی‌شود. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1395 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان #صوت 🎙آیت الله العظمی جوادی آملی (حفظه الله): 🔹 #علامه نه تنها نگذاشت مکتب‌های وارداتی مادی‌گری از دو بلوک شرق و غرب به ایران بیاید، بلکه کوشید با مصاحبه‌ها، با پیام‌، با نامه، با جواب سؤال، با اعزام شاگردهای تربیت شده مکتبی، #فلسفه_اسلامی را به دو بلوک، مخصوصاً غرب برساند. 🔸 قبل از اینکه مسأله «صدور انقلاب فرهنگی» مطرح شود، این پیر خرد کوشید با نوشتن «شیعه در اسلام» دانشکده شیعه شناسی غرب را تغذیه کند. 📚 کانال آیت الله جوادی آملی @daftar_ayatollah_javadi_amoli #سالگرد_رحلت_علامه_طباطبایی 👈 نکات #فلسفی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 نشاط برای نماز شب 🔹 علامه طهرانی درباره سید هاشم #حداد نوشته است: ایشان در اول غروب پس از نماز مغرب، مقدار مختصری به عنوان شام آنچه را که از منزل مجاور یعنی منزل سر کوچه که عیالاتشان آنجا بودند می‌آورند، تناول نموده و پس از ادای نماز عشاء می‌خوابیدند. ساعتی می‌گذشت بیدار می‌شدند و از بام به زیر می آمدند و تجدید وضو نموده، بالا می‌آمدند و چند رکعت نماز با صدای خوش و آهنگ دلنشین قرآن از سوره های طویل می‌خواندند، و بعدا قدری همین طور متفکراً رو به قبله می‌نشستند، و سپس می‌خوابیدند. باز بیدار می‌شدند و چند رکعت نماز دیگر به همین منوال می‌خواندند، و چون شب‌ها کوتاه بود، لهذا دیگر وقتی به اذان صبح باقی نمی‌ماند. 🔸و چه بسا این حال یا در دفعه اول که بیدار می‌شدند می فرمودند: سید محمد حسین! چای یا آب گرم بیاور! من پائین می رفتم و روی چراغ فتیله نفتی چای درست می کردم و فورا می آوردم. 🔹 می‌فرمودند: مرحوم آقا (یعنی مرحوم آیت الله #قاضی) خودش این طور بود و به ما هم این طور دستور داده بود که: «در میان شب چون برای نماز بر می‌خیزید، چیز مختصری تناول کنید؛ مثل چای یا دوغ یا یک خوشه انگور، یا چیز مختصر دیگری که بدن شما از کسالت بیرون آید و #نشاط برای عبادت داشته باشید». 📚ر.ک: نکته‌های ناب اخلاقی، ص 31. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان 💠 روحانی درس‌خوان تأثیر گذار است 🔹 درس خواندن را دست کم نگیرید. اگر می‌خواهید افکارتان، پیشنهادهایتان و خصوصیات برجسته‌ای که دارید، در جامعه تأثیر بگذارد، باید باسواد باشید.... 🔸 باید بخوانید تا بتوانید به عنوان یک روحانی اثرگذار باشید. 📚 برگرفته از فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با روحانیون استان تهران (1396/6/6) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

نشست تبیینی #هویت_طلبگی_و_رسالت_روحانیت پاسخی به پرتکرارترین سوالات طلاب جوان 🔸بزرگترین توفیق برای طلبه چیست؟ 🔹آیا حتما باید دنبال تولید وظیفه و تکلیف برای خود باشیم؟ 🔸قرآن کریم مهم‌ترین صفت سبک زندگی مومنین را چه چیزی معرفی می‌کند؟ 🔹متحیر بودن طلبه نشان دهنده چیست؟ 🔸مهمترین توصیه اهل معنا و معنویت و بزرگان برای طلاب چه بود؟ 🔹عمدتا برای آینده خود برنامه‌ریزی داریم یا خیال پردازی؟ 🔸قضیه برخورد آیت الله فشارکی با میرزای نائینی چه بود؟ 🔹آرمان‌ها و تمدن سازی چگونه حاصل می‌شود؟ 🔸پرتکرارترین جمله حضرت آقا خطاب به طلاب چیست؟ 🔹غرض از خوانش کتب رسائل و مکاسب و کفایه چیست؟ این متون کجای پازل مشکلات و مسائل فرد یا جامعه را حل می‌کنند؟ 🔸آفت مشاوره‌های تحصیلی و روان‌شناختی زودهنگام در دوره مقدمات حوزه چیست؟ 🔹انبیاء و اولیاء چگونه زندگی کردند؟ 🔸چه اشکالی دارد طلبه از ابتداء مسیر طلبگی خود را جهت‌دهی کند؟ 🔹اشکال تست‌های استعدادسنجی چیست؟ 🔸چه اشکالی دارد خود را برای برخی مشاغل کاندید کنیم؟ 🔹تعریف طلبگی چیست؟ 🔸اسلام نتیجه را در چه چیزی قرار داده است؟ 🔹نسخه‌های علوم فردی(روان‌شناسی) و علوم اجتماعی غربی چه چالشی برای ازدواج و کانون‌ خانواده ایجاد کردند و می‌کنند؟ 🔸دوره عمومی طلبگی چندسال هست؟ تفاوت الگویی آقای خامنه‌ای با آقای هاشمی رفسنجانی در چه هست؟ 🔹آیا طلبه کار اقتصادی بکند؟ 🔸فلسفه تاسیس حوزه علمیه چه بود؟ 🔹چه کسی می‌تواند از خسران خارج شود؟ 🔸طلبه باید چطوری درس بخواند؟ 🔹سناریو و برنامه پنهان و پشت پرده حوادث اخیر چی بود؟ 🌀 @HamidVahidi_ir #هویت_طلبگی و #رسالت_روحانیت ۱۸ آبان ۱۴۰۲

💠نظريه پردازى فقهى يا فقه النظريات 🔹یکی از مهمترین نیازهای امروز نظام جمهورى اسلامی و محافل تحقيقاتى و دانشگاهى، #نظریه‌پردازی فقهی است. نظریه‌پردازی فقهی به سه صورت متصور است: 1️⃣مباحثی که مربوط به فقه است و تا حدودی مطرح شده است، ولی نیاز به بسط و گسترش دارد؛ مثل نظريه ولايت فقيه و حكومت اسلامى كه مرحوم #امام (ره) در نجف مطرح کردند که علاوه بر بركات عملى آن، فقه را نيز بارور كرد. 2️⃣مباحثی که مربوط به علوم دیگر است، ولی بخشی از آن فقهی محسوب می‌شود؛ مثل نظریه فقهى در رابطه با پول‌هاى اعتبارى و احكام آن. اين نظريه‌هايى كه زيربنای #نظام_اقتصادى است، تا زمانی که مشخص نشود اقتصاد اسلامى مشخص نخواهد شد. 3️⃣مباحثی که مربوط به مسائل علوم دیگر است، ولی ريشه در مسائل و احكام فقهى دارد و جمع آورى آن احكام منجر به نظريه پردازى در آن علوم مى شود؛ مثلاً شهيد #صدر (ره) در آخر رساله عمليه نوين خودشان (الفتاوى الواضحه) بحثى را تحت عنوان (نظرة عامة فى العبادات) اضافه كرده است كه در آن نظريه پردازى #جامعه_شناسى اسلامى نموده است و فلسفه عبادات و نقش عظيم آن را در جامعه مدنى اسلامى مشخص كرده است. يعنى يك نظريه اجتماعى ارائه داده است كه نظريه‌اى بسيار مهم در جامعه شناسى اسلامى است كه چگونه عبادات اسلامى جامعه را متحول مى‌سازد و چه بركات اجتماعى دارد. 🔹اين نظريات مورد ابتلا جوامع بشرى امروز مى‌باشد كه مورد تاكيد رهبرى هم قرار گرفته و بايد در مقابل نظريات غلط غربى، از طریق نظريه پردازى درست و علمى، آن را نهادينه كرد. 📚برگرفته از درس خارج فقه آیت‌الله #هاشمی_شاهرودی 93/02/08 🔰مدرسه شهیدین قم

#نکات_حدیثی 💠 آیت‌الله شبیری (مد ظله العالی) می‌فرمود: من و پدرم از هیچ‌یک از علما درخواست اجازه اجتهاد نکردیم/ تعابیر «آیت‌الله دکتر» و «حجت‌الاسلام دکتر» تعریض به القاب حوزوی و اشتباه بزرگی است. ✅ استاد رضا مختاری (حفظه الله): 🔸در عصر ما اجازه روایت جنبه تبرکی دارد؛ چون نسخه‌ها چاپ شده است. از این رو آیت‌الله خرسان در نجف کتابچه‌ای با نام «سلوک مفازة من دون إجازة» نوشته بود، ولی منتشر نکرد و گفته بود که اجازه روایت در این عصر وجهی ندارد. 🔹برخی در این زمان هم به دنبال جمع‌کردن اجازه روایت هستند که این امر اصلاً شایسته نیست. آیت‌الله شبیری می‌فرمود: من و پدرم از هیچ‌یک از علما درخواست اجازه اجتهاد نکردیم. دلیلش این است که این اجازه، اثر ثبوتی که ندارد و به دنبال اثر اثباتی هم نبودیم. اما آقای شیخ عبدالکریم حائری و سیدابوالحسن اصفهانی برای پدرم اجازه ‌فرستادند، زیرا ممکن بود مورد استفاده باشد. 🔸اگر دقت کنیم، تعبیرهای علما از اشخاص، مانند مروج الاحکام، ثقة الاسلام، عماد الاعلام و در نهایت خیلی که می‌خواستند لقب بزرگی بدهند می‌گفتند: حجت الإسلام، بر اساس ضابطه است. حال اگر القاب حوزوی جدای از القاب دانشگاهی حفظ می‌شد، بسیار مناسب بود. الآن می‌گویند: آیت‌الله دکتر، حجت‌الاسلام دکتر. این تعابیر تعریض به القاب حوزوی است و اشتباه بزرگی است. 📚 برگرفته از مصاحبه با استاد مختاری: http://ijtihadnet.ir/?p=74265 👈 نکات #حدیثی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#سخن_بزرگان 🎥 روضه حضرت زهرا (سلام الله علیها) توسط آیت الله #جوادی آملی (حفظه الله) 🏴 سالروز شهادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا (سلام الله علیها) تسلیت باد. 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_اصولی 💠 تفاوت‌‏هاى اطلاق لفظى و اطلاق مقامى‏: 1️⃣اطلاق لفظى يكى از اصول لفظيّه به حساب می‌آيد، ولى اطلاق مقامى ربطى به لفظ ندارد. 2️⃣در اطلاق لفظى، مولا در مقام بيان حكم است، يعنى مولا جمله انشائيه (یا اخباریه در مقام انشاء) صادر می‌‏كند. امّا در اطلاق مقامى، شارع به عنوان انشاءكننده مطرح نيست، بلكه به عنوان مخبر صادق و شخص مطّلع بر واقعيات مطرح است. 3️⃣در باب مطلق و مقيّد، اولین شرط تمسّك به اطلاق لفظى (مقدّمات حكمت)، اين است كه مولا در مقام بيان باشد نه در مقام اهمال و اجمال. 👈 وقتی مولا می‌‏گويد: «(أقيموا الصلاة)، سه حالت وجود دارد: 🔹الف: گاهی از خارج احراز كرده‌‏ايم مولا در مقام بيان است. 🔸ب: گاهی از خارج احراز كرده‏‌ايم مولا در مقام بيان نيست، بلكه می‌‏خواهد به نحو اجمال روى وجوب اقامه صلاة تكيه كند. 🔹ج: گاهى ما شك می‌كنيم آيا مولا در مقام بيان است يا نه؟ در اين صورت، عقلاء بنا می‏‌گذارند بر اينكه مولا در مقام بيان بوده است. 🔻لذا از سه صورت فوق، تنها در يك صورت (صورت دوم) مقدمات حكمت تمام نيست ولى در دو صورت ديگر، مقدّمات حكمت تمام است. امّا در اطلاق مقامى، تنها در يك صورت (صورت اول) می‌‏توان به اطلاق مقامى تمسك كرد. 🔺بنابراين يك فرق مهم اطلاق لفظى و اطلاق مقامى در صورت شك، در اين است كه آيا مولا در مقام بيان است يا نه؟ در اطلاق لفظى، قاعده عقلائيه بر وجود بيان است، ولى در اطلاق مقامى چنين قاعده‌‏اى وجود ندارد. 📌 ارسالی از آقای محمود پور (از طلاب پایه هفتم شهیدین) 📚ر.ک: اصول فقه شیعه، آیت‌الله فاضل #لنکرانی 3: 377 👈 نکات #اصولی بیشتر را اینجا ببینید.

#نکات_فقهی 💠 فلسفه جعل حکم و تأثیر آن بر استنباط: 🔹 برخی معتقدند شناخت قطعی و یقینی #فلسفه یک حکم بر استنباط احکام مؤثر است. 👇 به عنوان نمونه 👇 1️⃣ شارع نمی‌تواند از طرفی عدالت را امر مضیّقی بداند، و از طرف دیگر بسیاری از امور زندگی را مشروط به آن کند. نماز جماعت، صحت طلاق، شهادت و بیّنه در موارد مختلفی که اثبات موضوع می‌کند منوط به عدالت شده و بسیاری مثال دیگر، اما #عدالت چیزی است که به تعبیر صاحب جواهر می‌توان گفت فقط در مقدّس اردبیلی وجود دارد. (جواهر 13: 295) این دو مطلب ناسازگار هستند و نشان می‌دهند عدالت ـ یا أماره بر عدالت ـ همین است که اطرافیان انسان در محل زندگی بگویند از او بدی ندیده‌اند، همانطور که در صحیحه عبدالله بن ابی یعفور آمده است. (من لا یحضره الفقیه 3: 38) 2️⃣ در باب قضا گفته‌اند نزاع و درگیری در جامعه زیاد است و باید آنها را در محکمه شرعی حل کرد، این مطلب هم اشتراط #اجتهاد در قاضی منافات دارد چون تعداد مجتهدین کم است و رسیدن به اجتهاد در هر عصر سختی بیشتری پیدا می‌کند. پس شارع یا باید چنین شرطی نگذارد یا باید با تفاوتهایی مشروعیت #قاضی_تحکیم را هم قبول کند. 3️⃣ در مورد #حیل_ربا هم بزرگانی مانند مرحوم امام فرموده‌اند حتی اگر سند روایات مربوط به حیله‌های ربا معتبر باشد، نمی‌توان آنها را پذیرفت؛ چون با ادله شداد و غلاظ #حرمت_ربا و ادله‌ای که مفاسد ربا را بیان کرده‌اند، سازگار نیستند . اگر شیء بخسی مانند یک قوطی کبریت در کنار یک طرف معامله قرار بگیرد، مفاسدی که در شرع برای ربا بیان شده از بین نمی‌روند و تناقض در جعل لازم می‌آید. 4️⃣ اگر ترغیب زیادی به امر به معروف و نهی از منکر شود و آیات و روایات فوائد مهمی برای آن بشمارند، اما شرطی برای وجوبش بگذارند که احراز آن نادر باشد، همین تهافت با حکمت و فلسفه جعل پیش می‌آید. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه (امر به معروف) 1395 👈 نکات #فقهی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#نکات_فقهی 💠 تفاوت ضمان عهده و ضمان ذمه: 1️⃣ ضمان عهده: ضمان #عهده بدین معنا است که مسئولیت یک مال بدون این که شخص به بدل آن بدهکار باشد بر دوش شخصی باشد. 🔹 مثلا غاصب پیش از این که عین تلف شود بدهکار به پرداخت بدل نیست، بلکه بنا بر «علی الید ما أخذت حتی تؤدّي» ضامن است تا اصل مال را بازگرداند. در این شرایط ضمان ذمه وجود ندارد و تنها ضمان عهده است و پس از تلف غاصب ضامن بدل نیز می‌شود. 🔸 همچنین در برخی موارد شخصی‌ می‌گوید «شما این کالا را بخرید و اگر مشکلی پیش آمد من ضامن هستم.» در این موارد نیز ضمان ذمه وجود ندارد و شخص ضامن بدهکار نیست و تنها ضمان عهده وجود دارد. همچنین ضمانتی که امروزه نوعاً در بانک‌ها اخذ‌ می‌شود ضمان عهده است و اینگونه نیست که پس از ضمانت، ضامن بدهکار باشد و ذمه مضمون عنه بریء شود. 2️⃣ ضمان ذمه: ضمان #ذمه بدین معناست که ضامن نسبت به بدل مال ــ مثلی باشد یا قیمی ــ بدهکار‌ می‌شود. 🔹 مثلا قبل از اینکه بایع مبیع را به مشتری تحویل دهد، مشتری ضامن ثمن آن مال هست، اما به عهده او نیست که تا پیش از تسلیم مبیع، ثمن را بپردازد. در نتیجه در این جا ضمان ذمه هست، اما ضمان عهده نیست. اما پس از تسلیم مثمن، ضمان عهده نیز‌ می‌آید و بین دو ضمان جمع‌ می‌شود، مانند زمانی که عین مغصوبه توسط غاصب تلف شود. 👈 براساس این توضیحات مشخص‌ می‌شود ضمانی که در #قرض مطرح است، ضمان ذمه است که به دنبال آن مقترض مسئولیت نیز پیدا‌ می‌کند. 📚 برگرفته از فرمایشات آیت الله استاد #شهیدی (فقه بانکداری ـ تابستان 1397) 👈 نکات #فقهی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول شهیدین قم

#نکات_اخلاقی 💠 دوری از امام زمان (عج) 🔹 مرحوم آیت الله #بهجت (ره): 🔸 چرا این اندازه از امام زمان (عجل الله فرجه) دوریم؟! ایشان که ما را می‌بیند و از همه‌ی موجودات، ظاهرترند، پس چرا این اندازه غافلیم و آن حضرت را از خود دور می‌بینیم؟! چرا این حضور قلبی را نداریم که از سوی ایشان هر لحظه به مطالبی دست بیابیم؟! 📚 ر.ک: منتخب نکته‌های اخلاقی از آیت الله بهجت (ره) (hawzah.net) 👈 نکات #اخلاقی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول شهیدین قم

#نکات_حدیثی: 💠 بررسی اعتبار روضه کافی: 🔹 برخی معتقدند بین #روضه کافی و بقیه مجلدات آن تفاوت وجود دارد و روضه به قوّت آنها نیست. نسبت به سایر مجلّدات تواتر قطعی در همه نسل‌ها و زمان‌ها وجود دارد که آنها جزء کافی و از #کلینی هستند. اما نسبت به کتاب روضه دغدغه وجود دارد و اینکه بتوان از راه تواتر جزم پیدا کرد جزء کافی است، مقداری محل تأمل و اشکال است. حتی برخی از بزرگان روضه کافی را به ابن ادریس نسبت داده‌اند، که البته غیر مقبول است. 🔸 به نظر ما هر چند روایات روضه کافی همه جا به قوت روایات اصول و فروع کافی نیستند. اما در عین حال بزرگانی از علمای سابق شهادت داده‌اند که این کتاب جزء کافی است، شهادت آنها هم برای سایر فقها معتبر است. پس از طرفی حجّت وجود دارد که این روایت جزء کافی است و از طرف دیگر حجّت وجود داد آنچه در کافی است اعتبار دارد؛ چون کلینی شهادت به صحت روایات کافی داده است و #صحیح در کلام قدما به معنای لغوی استعمال می‌شود، یعنی «ما صدر من المعصوم ع لبیان الحکم الواقعی». بنابراین ضمّ این دو حجّت باعث می‌شود بتوان اعتبار روایات موجود در روضه کافی را همچون بقیه مجلدات آن اثبات کرد. 📚 برگرفته از فرمایشات استاد آیت الله #شب_زنده_دار (دام ظله) در درس خارج فقه 1396 👈 نکات #حدیثی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم

#فقه_وپژوهش #شماره3 #معرفی_مجلات_شهیدین 💠 در #هفته_پژوهش شماره سوم مجله «فقه و پژوهش» توسط مدیریت سطوح عالی با همکاری معاونت پژوهش مدرسه شهیدین (ره) منتشر شد. 🔹در این شماره می‌خوانید 👇 1️⃣ نگاهی به چیستی وضع از منظر علم اصول 🔸 نوشته سید امیر حسین غنایی 2️⃣ بررسی انتقادی حکم تکلیفی «تحریم حلال» 🔸نوشته مهدی صنعت پور امیری 3️⃣ بررسی قید «اهل ریبه» در تحقق حکم محاربه 🔸 نوشته حمید رضا حسن زاده 4️⃣ بررسی استقلال پدر با باکره رشیده در نکاح با تکیه بر نظرات آیت الله مکارم شیرازی 🔸نوشته میلاد امیری غرقه 5️⃣ نقش تعویض سند در تصحیح طرق تهذیبین با تکیه بر نظرات شهید صدر 🔸نوشته محمد حلاج امین 6️⃣ بازشناسی برخی از حقوق مردم در حکومت اسلامی 🔸نوشته مرتضی صادقیان قزل احمد 👈 نکات #اجتهادی بیشتر را اینجا ببینید. 🔰 دوره تخصصی فقه و اصول مدرسه شهیدین قم 📌 #فایل این شماره در مطلب بعدی 👇 قابل دسترسی است.

📚 فایل شماره 3 دوفصلنامه علمی ــ اطلاع رسانی «فقه و پژوهش» مدرسه شهیدین (ره)