🔰 بر کرانه آیهها
5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/44)
💢 «اَتَأمُرونَ»:
این کلمه از افعال مضارع، صیغۀ جمع مذکر مخاطب است. در این آیه، سه کلمۀ مشابه دیگر از همین گروه وجود دارد.
✓ همزۀ ابتدایی این کلمه از دستۀ #حروف ، با نام «همزۀ استفهام» به معنی «آیا» است و جزء کلمۀ اصلی «تَأمُرونَ» نیست.
✓ نکته مورد توجه دربارهٔ «اَتَأمُرونَ»، وجود علامت «رأس العین» بر روی همزۀ میانی این کلمه است که چنانچه قبلا گفته شد وجود این علامت بر روی همزه (در اصطلاح عام، همان الف ایستاده) در ضبط کمعلامت، اساساً نشانۀ #سکون همزه است، کما اینکه وجود دو همزه در ابتدا و در میان این کلمه، به وضوح، گویای این تفاوت در رویکرد ضبط #کم_علامت است.
✓ البته در شیوههای علامتگذاری پنجگانه، این مفهوم به شکلهای متفاوتی نمایش داده شده است:
ضبط #مصری : أَتَأْمُرُونَ
ضبط #هندی : اَتَاْمُرُوْنَ
ضبط #ترکی : اَتَاْمُرُونَ
ضبط #ایرانی : اَتَاْمُروُنَ
ضبط #کم_علامت : اَتَأمُرونَ
✅ در اینجا یک #نکته_تجویدی مهم وجود دارد که یادآوری آن خالی از لطف نیست و آن، صفت ذاتی حرف همزه، به نام «نَبر» به معنی تیزی است. بر اساس این قاعده در هنگام تلاوت آیات میبایست همزه طوری تلفظ شود که با حالت #خشکی و #تیزی نسبت به دیگر حروف همراه باشد به گونهای که وجود این حرف در کلمه، کاملا شنیده و احساس شود.
البته حرف همزه در قرائات گوناگون، از حروفی است که توجه ویژه به آن وجود دارد و در برخی قرائات با ملاحظاتی خاص مانند از بین بردن #تیزی آن یا قواعد دیگر تلفظ میشود.
💢 شایان ذکر است افعال دیگری که در این آیه آمده است عبارتند از:
✓ «تَنسَونَ» از ریشۀ «ن ، س ، ی»
✓ «تَتلونَ» از ریشۀ «ت ، ل ، و»
که این افعال، در زبان عربی، مشمول قاعدۀ #اِعلال و دستخوش تغییراتی شدهاند که در ادامۀ این مسیر طولانیِ «طرح بر کرانۀ آیهها» به آنها خواهیم پرداخت ان شاء الله.
✓ فعل «تَعقِلونَ» هم از ریشۀ «ع ، ق ، ل» است که #بدون_تغییر در صیغۀ جمع مذکر مخاطب قرار میگیرد.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹
🔰 بر کرانه آیهها
4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/72)
💢 «فَادّٰرَءتُم»:
این کلمه از سه قسمت فَ + ادّارأ + تُم تشکیل یافته است. قسمت اول در این کلمه (فَـ) از دستۀ #حروف و قسمت سوم (تُم) نیز #ضمیر است که هر دو به کلمۀ اصلی اضافه شدهاند، اما قسمت میانی در واقع کلمۀ اصلی است که در باب «تفاعل» و در صیغۀ جمع مذکر مخاطب بر وزن «تدارأتُم» قرار گرفته است.
✓ در اینجا حرف تاء در دال، #ادغام و حرف دال، #مشدد شده و همزۀ وصل به ابتدای آن چسبیده است (ادّارَءتُم). کلمات مشابه نیز در آیات دیگر قرآن وجود دارد مانند: اثّاقَلتُم (توبه/38)
✓ همزۀ اول این کلمه، همزۀ وصل است و در اتصال حرف فاء به اول آن خوانده نمیشود.
✓ بر اساس قواعد رسمالمصحف، این کلمه با #حذف الف مدی و همزهٔ میانی کلمه نگارش میشود:
الف مدی بعد از حرف دال که به ریشۀ کلمه (د ر ء) در باب تفاعل اضافه شده است، همزه بعد از حرف راء که نشان از همزۀ ساکن در میان کلمه بوده و بهمنظور #اختصار و کوتاه کردن کلمه حذف شده است.
✓ اما جالب آن است که این کلمه در شیوههای پنجگانه از تعدد اَشکال در نگارش و عدم رعایت #رسم_المصحف در برخی شیوهها برخوردار است که آنها را در زیر بررسی میکنیم:
ضبط #مصری : فَٱدَّٰرَءْتُمْ
ضبط #هندی : فَادّٰرَءْتُمْ
ضبط #ترکی : فَادّٰرَءْتُمْ - فَادَّارَاْتُمْ - فَادَّارَءْتُمْ
ضبط #ایرانی : فَادّٰارَءْتُمْ - فَادّٰارَاْتُمْ
ضبط #کم_علامت : فَادّٰرَءتُم
چنانکه ملاحظه میشود شیوههای ترکی و ایرانی، حالات مختلفی را از رسم و ضبط این کلمه به نگارش درآوردهاند که خارج از قواعد رسمالمصحف بوده و اعتبار علمی ندارند.
💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم
👇👇👇👇👇
🔹@moshaf_org🔹