🔰 بر کرانه آیه‌ها 4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/72) 💢 «فَادّٰرَءتُم»: این کلمه از سه قسمت فَ + ادّارأ + تُم تشکیل یافته است. قسمت اول در این کلمه (فَـ) از دستۀ #حروف و قسمت سوم (تُم) نیز #ضمیر است که هر دو به کلمۀ اصلی اضافه شده‌اند، اما قسمت میانی در واقع کلمۀ اصلی است که در باب «تفاعل» و در صیغۀ جمع مذکر مخاطب بر وزن «تدارأتُم» قرار گرفته است. ✓ در اینجا حرف تاء در دال، #ادغام و حرف دال، #مشدد شده و همزۀ وصل به ابتدای آن چسبیده است (ادّارَءتُم). کلمات مشابه نیز در آیات دیگر قرآن وجود دارد مانند: اثّاقَلتُم (توبه/38) ✓ همزۀ اول این کلمه، همزۀ وصل است و در اتصال حرف فاء به اول آن خوانده نمی‌شود. ✓ بر اساس قواعد رسم‌المصحف، این کلمه با #حذف الف مدی و همزهٔ میانی کلمه نگارش می‌شود: الف مدی بعد از حرف دال که به ریشۀ کلمه (د ر ء) در باب تفاعل اضافه شده است، همزه بعد از حرف راء که نشان از همزۀ ساکن در میان کلمه بوده و به‌منظور #اختصار و کوتاه کردن کلمه حذف شده است. ✓ اما جالب آن است که این کلمه در شیوه‌های پنجگانه از تعدد اَشکال در نگارش و عدم رعایت #رسم_المصحف در برخی شیوه‌ها برخوردار است که آن‌ها را در زیر بررسی می‌کنیم: ضبط #مصری : فَٱدَّ‍ٰ‌رَءْتُمْ ضبط #هندی : فَادّٰرَءْتُمْ ضبط #ترکی : فَادّٰرَءْتُمْ - فَادَّارَاْتُمْ - فَادَّارَءْتُمْ ضبط #ایرانی : فَادّٰارَءْتُمْ - فَادّٰارَاْتُمْ ضبط #کم_علامت : فَادّٰرَءتُم چنانکه ملاحظه می‌شود شیوه‌های ترکی و ایرانی، حالات مختلفی را از رسم و ضبط این کلمه به نگارش درآورده‌اند که خارج از قواعد رسم‌المصحف بوده و اعتبار علمی ندارند. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ شنبه 3 آذر 1403 🔅 ثُمَّ قَسَت قُلوبُكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَهِیَ كَالحِجارَةِ اَو اَشَدُّ قَسوَةً وَاِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنهُ الاَنهٰرُ وَاِنَّ مِنها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخرُجُ مِنهُ المآءُ وَاِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللهِ وَمَا اللهُ بِغافِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (بقره/74) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ اشاره روایی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/74) قَسَت: سخت شد، به قساوت دچار شد. الحِجارَةِ : سنگ‌ها 📝 جمع حجر لَما: لَ + ما: قطعاً چیزی هست که... 📝 «لام» لام ابتدا و «ما» اسم «اِنَّ» و «مِنَ الحِجارَةِ» خبر آن است. يَتَفَجَّرُ: می‌جوشد، روان می‌شود. يَشَّقَّقُ: شکاف‌ها و تَرَک‌های زیادی برمی‌دارد. 📝 اصل معنای «شقّ»، «ترک‌خوردن» است، مثلاً گفته می‌شود: «بِيَدِ فلان اَو بِرِجلِه شقوق». يَهبِطُ: پایین می‌افتد. ما: نیست 📝مَا اللّٰهُ بِغافِلٍ = مَا اللّٰهُ غافِلًا 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص39 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #اشاره_روایی (بقره/74) ❇️ عَنِ النَّبِیِّ (ص): لا تُكثِرُوا الكَلامَ بِغَيرِ ذِكرِ اللهِ فَاِنَّ كَثرَةَ الكَلامِ بِغَيرِ ذِكرِ اللهِ تُقسِی القَلبَ وَ اِنَّ اَبعَدَ النّاسِ مِنَ اللهِ القاسِی القَلبَ. ❇️ پیامبر صلّی الله علیه و آله: به جز ذکر خدا، از حرف‌زدن زیاد بپرهیزید؛ زیرا سخن زیاد که ذکر خدا نباشد، قساوت قلب می‌آورد و دورترین مردم از خدا، انسان‌های سنگدل هستند. 🔸منبع: مجمع‌البیان، ج1، ص139 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 ... وَاِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللهِ... (بقره/74) ... برخی از آن‌ها از ترس (عظمت) خدا (و به نشانه تسلیم در برابر قانون و فرمان او، از فراز کوه) فرومی‌ریزد (؛ اما از دل شما نه معرفتی به خدا می‌جوشد و نه در برابر فرمان او سر فرود می‌آورید). ✅ ممکن است این قسمت از آیه، این اشکال را در ذهن به وجود آورد که افتادن سنگ‌ها در کوه‌ها، علل طبیعی مانند #زلزله یا انبساط و انقباض در تابستان و زمستان دارد؛ ولی قرآن، افتادن آنها را از #ترس خداوند برشمرده است. در جواب باید گفت که تمام اسباب و علل در آخر به خداوند می‌رسد و تأثیرپذیری سنگ از علل طبیعی در هنگامی که از کوه می‌افتد، در واقع تأثیرپذیری از قوانینی است که خداوند در جهان هستی قرار داده است. هنگامی که #سنگ از کوه می‌افتد، درحقیقت قانون و #فرمان_الهی جاری شده و گویی سنگ برای اطاعت از فرمان خداوند و ترس از نافرمانی او به پایین افتاده است. 🔸 قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص11 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/74) 💢 «الاَنهـٰرُ»: واژه «الاَنهـٰرُ» بر اساس علم #رسم_المصحف در سراسر قرآن کریم به #حذف_الف و قرار گرفتن الف کوتاه روی «هاء» نگارش می‌شود؛ همچنین قاعده حذف الف، در شکل نکره واژه (انهـٰر) نیز جاری است. 💢 «بِغـافِلٍ»: شیوه نگارش واژه «بِغـافِلٍ» در مصاحف مختلف به دو دسته تقسیم می‌شود: - بِغـٰفِلٍ (به حذف الف): در مصحف امیری و مصحف مدینه، بر اساس نقل ابوداود سلیمان بن نجاح - بِغـافِلٍ (به اثبات الف): در مصحف لیبی، مصحف شبه قارّه و مصحف مرکز طبع و نشر قرآن، بر اساس آراء ابوعمرو دانی ✅ وجه ترجیح #اثبات_الف در این واژه، سهولت قرائت ذکر شده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ یکشنبه 4 آذر 1403 🔅 وَاِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوٓا ءامَنّا وَاِذا خَلا بَعضُهُم اِلیٰ بَعضٍ قالوٓا اَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللهُ عَلَيكُم لِيُحآجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم اَفَلا تَعقِلونَ (بقره/76) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 76 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: Wetzstein II 1952 ✓ محل نگهداری: کتابخانه ایالتی برلین ✓ نوع خط متن: #کوفی تحول‌یافته یا کوفی نوین بر اساس دسته‌بندی دروش ✓ تعداد برگ‌ها: 14 برگ ✓ ابعاد برگ‌ها: 18.2*12.5 سانتی‌متر ✓ جنس برگ‌ها: کاغذ ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 8 سطر ✓ نشان پایان آیات: یک دایره طلایی‌رنگ ✓ علامت تخمیس: ندارد ✓ علامت تعشیر: یک گل 12پر با نقاط قرمز در اطراف آن ✓ نام سوره و تعداد آیات: ندارد ✓ روش علامت‌گذاری: ← استفاده از نقاط مدوّر قرمزرنگ به شیوه‌ #ابوالاسود ← استفاده از « ّ ، ء ، ٓ » با رنگ لاجورد به شیوه #خلیل بن احمد ✅ برای مشاهده تصاویر این نسخه، اینجا را ببینید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/76) لَقوا: ببینند، ملاقات کنند. خَلا اِلیٰ... : رفت نزد ... و تنها شد با ... . اَتُحَدِّثونَهُم: آیا خبر می‌دهید به آنها... بِما فَتَحَ اللّٰهُ: گشایشی که خداوند فراهم کرده یا آنچه که خداوند، درش را بر شما گشوده است [ولی بر دیگران پوشیده است]؛ 📝 درهرحال، کنایه است از اخبار و اطلاعاتی که از طریق تورات در اختیار داشته‌اند. لِيُحآجّوكُم: تا علیه شما حجت و دلیل بیاورند، تا با شما بحث و جدل کنند. اَفَلا تَعقِلونَ: پس آیا عقل خود را به کار نمی‌گیرید یا پس آیا [زشتی کار خود را] نمی‌فهمید. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم، ج1، ص40 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/76) ❇️ عَنِ الباقِرِ (ع): كانَ قَومٌ مِنَ اليَهودِ لَيسوا مِنَ المُعانِدينَ المُتَواطِئينَ، اِذا لَقُوا المُسلِمينَ حَدَّثوهُم بِما فِی التَّوراةِ مِن صِفَةِ مُحَمَّدٍ (ص) فَنَهاهُم كُبَراؤُهُم عَن ذٰلِكَ وَقالوا: لا تَخبِروهُم بِما فِی التَّوراةِ مِن صِفَةِ مُحَمَّدٍ فَيُحاجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم فَنَزَلَت هٰذِهٖ. ❇️ امام باقر علیه‌السلام: گروهی از یهودیان، با اسلام دشمنی نداشتند و اهل #توطئه نبودند. هنگامی که با مسلمانان روبه‌رو می شدند، درباره صفات محمّد صلّی الله علیه و آله که در تورات آمده است، با آنان سخن می گفتند. پس بزرگان یهود، آنان را از این کار نهی کردند و گفتند: در مورد صفات محمّد که در #تورات آمده به مسلمانان چیزی نگویید؛ زیرا به همین وسیله در پیشگاه خدا با شما محاجّه خواهند کرد. در آن هنگام، این آیه نازل شد. 🔸 منبع: مجمع‌البیان، ج1، ص286 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه وَاِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوٓا ءامَنّا وَاِذا خَلا بَعضُهُم اِلیٰ بَعضٍ قالوٓا اَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللهُ عَلَيكُم لِيُحآجّوكُم بِهٖ عِندَ رَبِّكُم اَفَلا تَعقِلونَ (بقره/76) هنگامی که (یهودیان منافق‌صفت) با مؤمنان دیدار کنند، می‌گویند «ایمان آوردیم»؛ و زمانی که با یکدیگر خلوت کنند، می‌گویند: «آیا با مسلمانان درباره آنچه خدا (در تورات از صفات پیامبر آخرالزّمان) برای شما آشکار کرده، سخن می‌گویید تا به (استناد) آن، در پیشگاه پروردگارتان ضدّ شما استدلال کنند؟! آیا عقل خود را به کار نمی‌گیرید؟» ✅ تفکرات باطل یهود و افشاگری قرآن: بر اساس آیه شریفه بالا، یهودیان به دنبال پوشاندن منویات درونی خود از خدا هستند و خیال می‌کنند با پرده‌پوشی می‌توانند امر را بر خدا مشتبه سازند، با اینکه خداوند به آشکار و نهان ایشان آگاه است. همچنان که در این آیه از سخنان محرمانه آنها خبر می‌دهد. داستان از این قرار است: برخی از یهودیان به مسلمانان می‌رسیدند و اظهار خوشحالی می‌کردند و پاره‌ای از بشارت‌های #تورات را در خصوص تصدیق پیامبر آخرالزّمان به آنها می‌دادند، امّا رؤسایشان از این کار نهی می‌کردند و می‌گفتند: این خود، فتحی است که خدا برای مسلمانان قرار داده و ما نباید آن را برای ایشان فاش سازیم، چون با همین بشارت‌ها که در کتب ماست، نزد پروردگار خود علیه ما احتجاج خواهند کرد. گویا یهودیان می‌خواهند این مطلب را بگویند: اگر ما این بشارت‌ها را در اختیار مسلمانان قرار ندهیم، خود خدا اطلاع ندارد که موسی علیه‌السلام ما را به پیروی پیامبر اسلام سفارش کرده و چون اطلاع ندارد، ما را با آن مؤاخذه نمی‌کند و معلوم است که لازمه این حرف این است که خدای تعالی تنها آنچه آشکار است بداند، و از پنهان و باطن امور، اطلاع ندارد و این نهایت #جهل است. 🔸منبع: المیزان، ج1، ص213 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/76) 💢 «لَقُوا الَّذینَ»: در این کلمه، حرف «قاف» با حرکت ضمه بلافاصله به حرف لام مشدد در کلمۀ بعدی (الّذین) چسبیده و قرائت می‌شود. پیرو آنچه در گذشته گفته شد -مبنی بر اینکه در شیوۀ کم‌علامت، الف بعد از فتحه، ناخواناست-؛ اکنون در تکمیل این قاعده گفته می‌شود که در شیوۀ ضبط #کم_علامت به‌طور کلی «الف بعد از هر حرکت کوتاهی ناخواناست». در این ترکیب نیز در اتصال دو کلمه «لَقوا» و «الَّذینَ» به دو قاعدهٔ زیر توجه فرمایید: ✓ 1- واو بعد از ضمه، ناخواناست. ✓ 2- هر یک از حروف «و ، ا ، ل ، ی» که حرکتی نداشته باشند قبل از تشدید ناخوانا هستند. البته قاعدهٔ دوم صرفاً مخصوص شیوهٔ کم‌علامت نیست؛ بلکه این قاعده، بر همهٔ شیوه‌های علامت‌گذاری، منطبق است. ✓ همچنین در این خصوص، یک #قاعده_کلی دیگر نیز حاکم است که علاوه بر قاعدهٔ دوم، همواره بر اتصال بین کلمات جاری است و آن اینکه: «الفِ بدون حرکت -یکی باشد یا دوتا-، بعد از هر حرکتی ناخواناست». ❓ شُبهه: برخی بر این ادعا هستند که بر اساس منطق علامت‌گذاریِ شیوۀ کم‌علامت، در کلماتی از این دست مانند: «لَقوا»، «قالوا»، «خَلَوا»، «کانوا»، «قتلوا»، «توبوا» که منتهی به «الف بعد از واو آخر کلمه» هستند از آنجا که حروف ناخوانا بدون علامت هستند و علامت سکون در این شیوه وجود ندارد، لذا نوآموزان در قرائت این کلمات، دچار شک شده و برخی، الف آخر این کلمات را خوانا فرض نموده و به‌صورت الف مدی با واو تلفظ می‌کنند (وا). ✅ پاسخ این شُبهه این است: اولا همانطور که قبلا نیز اشاره شد الف بعد از واو آخر کلمه، همواره ناخواناست (به‌جز یک استثنا). ثانیا برای دستیابی به حد اکثر نتیجه از این شیوۀ علامت‌گذاری، لزوما می‌بایست هر دو بُعد #عملی (مهارت‌محوری) و بُعد تئوری و قاعده‌گویی را با هم ببینیم. از طرفی، قرائت اشتباه مورد ادعا، درصد بسیار اندکی از نوآموزان را شامل می‌شود که آن هم به دلیل نوع علامت‌گذاری نیست بلکه ارتباط کم این افراد با قرائت قرآن، مؤثرترین عامل این اشتباه است. از طرفی دیگر، برای معدود افرادی که دچار چنین اشتباهی بشوند هم قاعدۀ بالا راه‌گشا و برطرف‌کنندۀ اشکال خواهد بود. ❇️ با این همه، علاوه بر نکاتی که ذکر شد، مرکز طبع و نشر قرآن به‌عنوان ابداع‌کنندۀ این شیوۀ علامت‌گذاری، برای افراد نوآموز، مصاحفی را به‌عنوان مصاحف آموزشی چاپ و منتشر کرده است که در این مصاحف، تمامی حروف ناخوانا با رنگی متمایز و گاه کمرنگ‌تر از خط، نوشته شده است تا نوآموزان با نخواندن حروف رنگی یا کمرنگ، موفق به قرائتی سالم و بی‌نقص شوند. ✴️ جهت آشنایی بیشتر با انواع ضبط این عبارت در مصاحف مختلف کشورهای اسلامی، می‌توانید به دانشنامه قرائت و کتابت قرآن کریم مرکز طبع و نشر به نشانی زیر مراجعه کنید: http://pediaquran.ir/word?wid=651836&type=rasm 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹