JRJ_Volume 4_Issue 3_Pages 127-150.pdf
309K
#مقاله بازخوانی انتقادی دیدگاه محقق خراسانی (ره) در #تجری با تکیه بر نظرات حضرت امام خمینی (ره)
✔️ #چکیده
#تجرّی به معنای مخالفت کردن با حجّت شرعی یا عقلی است بدون آنکه مخالفتی با واقع شده باشد. این مسأله از مقولاتی است که بسته به نوع نگاه به آن دارای ماهیت متفاوت میشود؛ اما چون در دانش اصول فقه به آن پرداخته میشود، در حکم آن میان اصولیان اختلاف نظر وجود دارد. در این میان محقّق خراسانی قائل به #حرمت آن و #استحقاق_عقاب برای فردی است که این کار را انجام میدهد.
وی برای اثبات نظر خود به موارد و ادلهای چند اشاره نموده و به مباحث دخیل در این بحث مانند عدم اختیاری بودن فعل متجرّی، بررسی #اختیاری بودن مقوله #اراده یا عدم آن و بررسی قُرب و بُعد انسان نسبت به ساحت مولا اشاره میکند.
در مقابل این دیدگاه، امام خمینی با بررسی دقیق #ماهیت تجرّی، قائل به #عدم_حرمت و #عدم_استحقاق عذاب نسبت به #متجرّی است و با این ملاک به نقد دیدگاههای محقّق خراسانی پرداخته است.
در این نوشتار که به شیوه #توصیفی_تحلیلی صورت گرفته، ضمن پذیرش #فقهی بودن ماهیت تجرّی، #صحّت و #دقّت_نظر امام خمینی در موارد مورد نزاع مورد تأیید قرار گرفته است.
@tafaqqoh
📚 #دریافت_کتاب بحوث فی الاصول
🖊 فقیه مدقق مرحوم شیخ محمدحسین اصفهانی رضوان الله علیه
🌐 http://www.mediafire.com/?5009v061vxcd59l
🌐 https://drive.google.com/open?id=0B5UvkM76IiOlc3M1bl9DWk9wQzA
✔️ این صحیفه ارزشمند شامل یک کتاب نیمه تمام و دو رساله به قلم مرحوم محقق اصفهانی است که توسط دفتر نشر اسلامی، «بحوث قی الاصول» نامیده شده است:
🔹 الاصول علی النهج الحدیث
کتاب اصولی مستقلیست که بعد از حاشیه بر کفایه و در سال آخر عمر شریفشان مشغول به تالیف آن شدند اما متاسفانه موفق به اتمام نشدند! از آن جا که غرض ارائه متنی درسی در علم اصول بوده است، مباحث منظم، منقح و بدون تطویل _ بر خلاف نهایة الدرایة _ بیان شده اند. تبویب کتاب بر اساس نظر مختارشان در تقسیم مسائل علم اصول است؛ مقدمه ای در مبادی چهارگانه علم اصول (#تصوری و #تصدیقی / #لغوی و #حکمی) و باب اول در مسائل عقلیه (فقط #اجزاء، #مقدمه_واجب و بخشی از #اجتماع امر و نهی) تمام چیزیست که در چند ماه آخر حیات از بنان شریفشان صادر شده است.
🔸 الطلب و الارادة
رساله ای تام در بیان حقیقت #اراده تشریعیه، فاعلیت شارع، #اعتبار، #ثواب و #عقاب، #جبر، #تفویض و #اختیار... است.
🔹 مقدمة فی الاجتهاد و التقلید و العمل بالاحتیاط
در سه فصل ابتدا مسائل مربوط به #اجتهاد، سپس #تقلید و در آخر #احتیاط را بررسی کرده اند؛ به نظر می رسد این رساله از نظر مولف هنوز پایان یافته تلقی نمی شده است! رویکرد این نوشته بیش از آن که اصولی باشد، #فقهی است.
@tafaqqoh
🔖 #دریافت_مقاله تحلیل عرفانی از تفکیک آثار فرض و نفل در قرب الهی
🖊 حجة الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد غفاری قره باغ دام عزه
(عضو هیئت علمی موسسه حکمت و فلسفه ایران)
🌐 http://pfk.qom.ac.ir/article_1194_845bfaccf9a83932edfa869dfc3e9590.pdf
#چکیده
سالکین اهل معرفت، بر حسب تفکیک میان #قرب_فرائض و #نوافل، یا اهل #سلوک_نفلی هستند، و یا فرائضیاند و یا جامع هر دو قرب، و یا واجد مقام #تمحّض و #تشکیک هستند. در تفاوت میان قرب فرضی و نفلی، همین بس که در #قرب_نفلی، خداوند #تنزّل_وصفی نموده و سمع و بصر عبد میشود؛ ولی در #قرب_فرضی، عبد نعت حقّ متعال میشود و عبد، سمع و بصر و ید حقّ تعالی میگردد؛ و همین وساطت برخاسته از قرب فرضِ ولیّالله، سرّ قرار و عدم هلاکت عالَم امکان است. تفکیک فرض و نفل در کلام عرفای مسلمان، تا بدانجا پیش رفته که اتیان فرائض، مظهر عبودیّت، و اتیان نوافل، مظهر اجارت عبد تلقّی شده است. برخی از عرفا در منشأیابی برای برتری قرب فرض از قرب نفل، به واژهی کلیدی و تعیینکنندهی #اختیار و #اضطرار اشاره نمودهاند؛ عبد در نافله اختیار عبودیّت الهی به جای عبودیّتِ امیال خویش نموده است؛ لیکن در فریضه، عبد حقّ انتخاب ندارد و مضطرّ و ناچار از عمل به فریضه است. در این نوشتار، به روش تحلیلی-پژوهشی، و به تفصیل به آراء عرفای اسلامی در باب تفکیک این دو نحوه تقرّب و آثار آنها پرداختهایم.
✔️ تازههای تحقیق
از این سخنان، میتوان به این مهم دست یافت که هر چه درجه و میزان تعبّد، در رابطهی عبد و مولی شدیدتر و عمیقتر شود، #عبودیّت شدّت مییابد و هر چه عبودیّت، شدّت یابد، از عالَم دنیا به عالَم آخرت ارتقاء یابد و با افزایش انکسار، به مقام و #عالَم_أهل_اللّه حضور یابد که مرویّ از نبی اکرم (ص) است «الدنیا حرام على أهل الآخرة و الآخرة حرام على أهل الدنیا و الدنیا و الآخرة حرامان على أهل اللّه» (أحسائی، ۱۴۰۵، ج ۴، ص ۱۱۹). به عبارت دیگر، همین عامل است که سیر عبد را به #مقام_فناء در #مقام_ربوبی سرعت میدهد و معنویّت عبد، حقیقتی غیر از این ارتقاء منازل و مقامات ندارد.
صحیح است که عارف سالک میتواند به اذن الهی، هر آن چه #اراده کند را در پهنهی خلقت إعمال کند، اما مرتبهی مطلوب عارف و سالک، مقام و منزلی است که در آن، ارادهی انسان در ارادهی حضرت سبحان، #فانی شود و ارادهای برای سالک نماند تا خداوند، حرمت آن اراده را نگهدارد. اینکه انسان به مقامی برسد که خداوند چشم و گوش و زبان او شود، مقام بس والایی است، اما سالک حقیقی به دنبال آن است که گوش و چشم و زبانی برایش نماند و این است سرّ موجود در مناجات نفیس مولی العرفاء سید الشهداء (ع) در دعای عرفه که به پیشگاه خداوند عرض میکند: «إلهی أغنِنی بِتَدبیرِکَ عَن تَدبیری وَ بِاختیارِکَ عَن اختِیاری» و به همین دقیقه اشاره دارد آن چه از برخی عرفا و سالکین طریقت نقل شده است که از او پرسیدند: «ما تُریدُ؟» و پاسخ شنیدند: «أریدُ أَن لا أُریدُ» (نک: کاشانی، ۱۳۷۰، ج ۱، ص ۲۲۵).
به همین دلیل، عرفای مسلمان، خلاف ادب در سلوک دانند که از اذن الهی در #تصرّف در مخلوقات استفاده کنند و شعارشان «العبودیّة بذل الکلّیّة» است (گیلانی، ۱۳۴۳، ج ۲، ص ۲۵۷).
آن چه در این نوشتار، به عنوان آثار تفکیک فرض و نفل ارائه شده است، در حقیقت تفصیل همین اجمال است؛ زیرا منشأ اعتقاد عرفای مسلمان به انفصال عبد از ربّ متعال در قُرب نوافل و تعبیر به #وحدت_ذاتیّه در قُرب #فرائض، برخاسته از حیث «فرق بعد الجمعِ» سالک در قُرب نفلی و #استهلاک کلّی وی در قُرب فرضی است. تفکیک میان عبودیّت و #اجارت نیز، ناشی از انفصال و وحدتی است که در اثر اوّلِ تفکیکات میان فرض و نفل، ظهور مییابد. همچنین اثر سوّم، یعنی تفکیک این دو قُربات از حیث #اضطرار و اختیار نیز، از محرمیّت عبد در ورود به مقام #فنای_احدی در قُرب فرضی و عدم آن در قُرب نفلی سرچشمه میگیرد.
@ghafari_ir
@tafaqqoh
🔖 #دریافت_مقاله اعتبارسنجی اراده در تحقق دلالت با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی رحمه الله در ماهیت دلالت
🌐 http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_156163_eee0d9a0834e97d415421e645c848024.pdf
🌐 http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_156163.html
✔️ #چکیده
بررسی دقیق رابطه بین لفظ و معنا در یافتن ظهورات و تحلیل وضع تأثیر بسزایی دارد. یکی از مباحث مربوطه که مورد اختلاف بزرگان قرارگرفته، این است که #دلالت_لفظیه تابع #اراده متکلم است؛ یعنی طوری است که مثلاً اگر متکلم در خواب کلامی گفت بر معنای آن دلالت ندارد یا اینچنین نیست بلکه بهصرف شنیده شدن لفظ و لو هیچ ارادهای برای #تفهیم معنا در بین نباشد دلالت شکل میگیرد.
#بوعلی کلامی مبنی بر تبعیت دلالت از اراده دارد که مورد نقد و بررسی علما قرارگرفته است. دو استدلال برای اثبات مدعای وی مطرحشده است: ۱. #وضع برای کلامی که مراد متکلم نیست، #لغو است لذا #واضع، لفظ را فقط برای معنای #مراد وضع کرده است.
۲. اراده در حقیقت دلالت دخیل است؛ لذا بدون اراده دلالت صادق نیست؛
که هر دو استدلال مورد مناقشه قرارگرفته است.
این مقاله با تبیین محل نزاع و تأکید بر #ماهیت_دلالت و تقیّد آن به علم، با توجه به دیدگاه امام نسبت به ماهیت #دلالت به نقد اشکالات میپردازد و درنهایت کلام بوعلی را به اثبات میرساند.
@tafaqqoh
🔖 #دریافت_مقاله بررسی تطبیقی دیدگاههای آخوند خراسانی و امام خمینی (رحمهما الله) در مسئله طلب و اراده
🌐 http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_137350.html
🌐 http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_137350_ae5efc2390ac05c422359f5d75014e28.pdf
✔️ #چکیده
#اتحاد یا #تغایر «طلب» و «اراده» از مباحث مورد اختلاف علمای #اصول_فقه است. منشأ این اختلاف به #علم_کلام و تفاوت دیدگاهها در صفت #تکلم خدای متعال بازمیگردد. #اشاعره در مورد تکلم خداوند به آموزه #کلام_نفسی اعتقاد دارند و به همین دلیل #طلب را مغایر با #اراده میدانند. #امامیه در این خصوص به دو گروه تقسیم میشوند؛ گروهی به دلیل ملازمهای که میان تغایر #طلب_و_اراده و اعتقاد به کلام نفسی قائل شدند این دو مقوله را متحد میدانند و گروه دیگر این ملازمه را نپذیرفته و معتقدند میتوان در عین نپذیرفتن کلام نفسی قائل به تغایر طلب و اراده شد. #آخوند_خراسانی و #امام_خمینی هر دو به #اتحاد طلب و اراده معتقد هستند؛ اما هر یک رویکرد و تبیین متفاوتی نسبت به این موضوع دارند. پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی دیدگاههای آخوند خراسانی، بهعنوان #اولین اصولیای که این بحث را مطرح کرده است و امام خمینی، بهعنوان شخصیتی #پر_ابتکار در #اصول_فقه_معاصر، پرداخته و تفاوت این دو دیدگاه را تبیین میکند.
@tafaqqoh