🔰 نکاتی از صحیفه سجادیه
✍ اصغر آقائی
___________
💠 ثُمَّ أَمَرَنَا لِیخْتَبِرَ طَاعَتَنَا، وَ نَهَانَا لِیبْتَلِی شُکرَنَا، فَخَالَفْنَا عَنْ طَرِیقِ أَمْرِهِ، وَ رَکبْنَا مُتُونَ زَجْرِهِ:
💠 آنگاه دستوراتش را متوجّه ما فرمود تا فرمان بردن ما را بسنجد؛ و از محرّمات بر حذرمان داشت تا شکرکردنمان را بیازماید (#دعای_اول)
🌀در این فقره از دعای اول #امام_سجاد علیه السلام چند نکته مرتبط با هم بیان میکنند (که البته اصل در عبارتها و دعاهای ائمه معصومین علیهم السلام آن است که فرازهای آن با هم مرتبط هستند).
❇️ این #نکات در قالب #چند_سؤال بررسی میشود:
🔻1. چرا با اینکه #اطاعت به معنای #امتثال اوامر و نواهی خداوند است؛ اما تنها هدف #نهی را فقط ابتلاء و #آزمودن شکر بیان فرمود؟
💢 پاسخ: #سید_علیخان مدنی رحمه الله علیه در شرح خود چنین پاسخ میدهد:
🔹 لما کان الشکر عرفا عباره عن صرف العبد جمیع ما انعم الله علیه به فیما انعم لاجله کان ارتکاب المناهى منافیا للشکر فکان النهى من هذه الجهه لابتلاء الشکر و الى هذا المعنى اشار الصادق (علیه السلام) بقوله: شکر النعمه اجتناب المحارم
🔹 ترجمه: از آنجا که #شکر در عرف به معنای #استفاده تمام نعمتهای خداوند در آنچه #هدف آن نعمت به خاطر خداوند است؛ لذا #ارتکاب_نهی با شکر #منافات دارد (یعنی استفادهنکردن نعمت در هدفی که برای آن است) به همین دلیل هدف نهی آزمودن شکر است؛ و #امام_صادق علیه السلام نیز به همین معنا اشاره کرده است: شکر نعمت، دوری از محارم الهی است.
(📚 ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، ج۱، ص:۳۹۰-۳۷۵).
💠 خداوند نیز در قرآن میفرماید: هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ (نمل/40)
🔻 2. چرا مخالفت امر را با #طریق، اما در نهی با کلمه #متون بیان کرد؟
💢 پاسخ: سید علیخان میگوید، از آنجا که #طریق راه #هموار و سهل را گویند ولی #متن الارض به معنای #ناهمواریها (عُرَه المسالک) لذا #اطاعت امر #آسانتر از، #دوری از نواهی الهی است.
◀️ به نظر میرسد #علت این سختی به دلیل همراهی ترک با #لزوم پرهیز از #هواهای مختلف نفسانی است؛ و غرائز بشری نیز به دلایل مختلفی بر انسان تحکّم دارند لذا مخالفت با آنها سخت است.
🔻3. چرا #طریق امر را #مفرد بیان کرد، اما در نهی فرمود #متون و #جمع به کار برد؟
💢 پاسخ: سید علیخان مدنی مینویسد:
🔹 انما افرد طریق الامر و جمع متون الزجر لان طریق امره تعالى هى طریق الرشد التى لا تختلف و هى واحده و اما متون زجره فمختلفه کثیره لکثره اختلاف طرق الضلال التى نهى سبحانه عن اتباعها کما قال تعالى: «و ان هذا صراطى مستقیما فاتبعوه و لا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله»
🔹 خلاصه ترجمه: طریق امر، یعنی #راه #رشد و یکی بیشتر نیست؛ اما #عوامل گمراهی #متعدد است که خداوند نیز فرمود:
این صراط مستقیم من است، از آن تبعیت کنیم و از راهها مختلف پیروی نکنید که شما را [از آن صراط مستقیم] پراکنده میکند.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_صحیفه_سجادیه
🆔 @hayatemaqul
🔰 گام به گام با انسان کامل ۷
✍ اصغر آقائی
______________________
🌀 گام اول: با آدم (۶): اعتراض
🔻 #فرشتگان در تعجبند. خلیفه خداوند و خاک. اما امر الهی صادر شده بود: ای فرشتگان بشری از خاک خواهم آفرید. «إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِينٍ».
🔻 شاید همین «خاک» مایه #اعتراض فرشتگان را فراهم آورد؛ اما اعتراض داریم تا اعتراض.
🔻فرشتگان چون اهل #ادب بودند با نظاره به کالبد خاکی این مخلوق جدید تنها سؤالی پرسیدند؛ هرچند که بوی اعتراض میدهد: آیا موجودی سفّاک و خونریز را خلیفه قرار خواهی داد؟ «قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ ». آنان که خوب معنای #خلیفه اللهی را میدانستند و #هدف خلقت، یعنی #عبودیت، را درک میکردند؛ بنابراین اعتراضشان را به تسبیحِ خویش مستدل میکنند که خدایا چرا چنین موجودی میآفرینی؟ در حالی که ما به تسبیح تو مشغولیم «وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ». گویی فرشتگانِ غیرتمند، آفرینش موجودی با وصف «خلیفه» را، کنایهای به تسبیح خویش میبینند؛ گویی تحفه آنان، تسبیحشان، لایق درگاه حق نیست؟ فرشتگان غصهدارند و از شدت غیرت و محبّت، معترض.
🔻 اما اعتراض #شیطان به گونهای دیگر بود. او نیز معترض است؛ اما اعتراض او بوی #طغیان میدهد؛ نه بوی سؤال و طلب فهم جدید مانند فرشتگان. شیطان صریح و بیپرده میگوید چگونه چو منی بر این ازخاکآفریده سجده کند؟ «قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا».
🔻 آن اعتراض از روی غیرت و فهم و ادب کجا؛ و این اعتراض نشأتگرفته از #غرور و تکبر و انکار و جحود؛ لذاست که خداوند حرکت شیطان را، استکبار، طغیان، و گمراهی نامید؛ و تمام اینها یعنی #کفر؛ و شیطان کافر بود «أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ»
🔻 نشانه اعتراض از روی #غیرت آن است که هرگاه مسئله برای فرد حل میشود؛ دیگر منیّت و #خودخواهی به کناری میرود؛ و تمام او ادب میشود و فهم و اطاعت؛ و فرشتگان وقتی کار خلقت آدم، در ظاهر و باطن، تمام شد؛ و او به شرافت خلیفه اللهی هم در ظاهر و هم در باطن مفتخر شد؛ و چون خداوند ظاهر و باطن، در او جمع شد؛ خطاب رسید سجده کنید، و فرشتگان ناگاه بر سجده افتادند جز ابلیس که جنّی کافر بود و خودفریب و گستاخ و خودبین و خودبرتربین و تمام اینها یعنی کفر «وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ»
... و سفر ادامه دارد
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#سفر_عشق
#ابنعربی
🆔 @hayatemaqul