🔰 سنتهای نادرست، مانع اصلی تعقل
✍ اصغر آقائی
___________________________
💠 وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ
❇️ و چون به آنان گفته شود: از #شریعت و کتابی که خدا فرستاده، پیروی کنید، پاسخ دهند که ما پیرو کیش پدران خود خواهیم بود. آیا باید آنها #تابع پدران باشند حتی اگر آن پدران #بی_عقل و نادان بوده و هرگز به حق و راستی راه نیافته باشند؟
🔺یکی از #موانعی که انسان را از #تعقل باز میدارد ماندن در #سنتهای نادرست پیشینیان است.
🔸#قرآن_کریم در آیات متعددی چنین امری را #مانع شنیدن سخن حق بیان کرده است.
🔸در این آیه نیز #خداوند میفرماید آیا باید از نیاکان خویش به هر طریق ممکن #تبعیت کنید؟
🔹خداوند در ادامه با عطف کلمه «یهتدون» به «یعقلون»، گویی آغاز #راه هدایت را در تعقل معرفی میکند.
🔹کسانی که تعقل نمیورزند، در حقیقت از #هدایت دور هستند و با تعقل فرد وارد اولین مراحل هدایت میشود.
💡اما شکستن این تعصب بیجا و تبعیت نابخردانه از نیاکان چگونه است؟
💎 به نظر میرسد یکی از روشهای مناسب برای درهم #شکستن اینگونه #تعصبات نادرست، ایجاد #سؤال در ذهن مخاطب است.
🔺#ذهن و جان مخاطبی که #اسیر تعصبات شده است، موعظهپذیر نیست و باید او را با سؤالاتی بههنگام به #وجدان و #عقل فطریاش بازگردانیم، تا اندک اندک ضرباتی خفیف به #تعصب او زده شود و در نهایت این ضربات به شکستهشدن عصبیّت بیجای او ختم شود.
🔅 در حقیقت شما با ایجاد سؤال، #مغلطه و #استدلال نادرست او را به او نشان میدهید.
☑️ مثلا فرد گرفتار در #تقلید_کورکورانه، چنین مغلطه و استدلال نادرستی در ذهن دارد:
✔️ مقدمه اول: عمل A در نیاکان من سالهای متمادی جریان داشته است.
✔️ مقدمه دوم: و هرگاه مسئلهای سالهای متمادی میان افرادی جریان داشت باشد، حتما آن درست است و ترک آن نادرست.
🌀طبیعتا نتیجه چنین استدلالی آن است که نباید آنچه از #نیاکان به ما میرسد را ترک کنیم.
📌اما با #ایجاد_سؤال درباره #مقدمه_دوم این استدلال، میتوان نادرست بودن آن را بیان کرد.
🆔 @hayatemaqul
💠 به بوى نافهاى كآخر صبا زآن طرّه بگشايد
💠 ز تاب جعد مشكينش چه خون افتاد در دلها
◀ خلاصه بیان مرحوم سعادتپرور در شرح این بیت:
🔰ما در #انتظار این بودیم که مشام جانمان را نفحه و تجلیّات #جمال و زیبائیهای #الهی پر کند؛ جمالی که در حجاب و پرده مظاهر الهی قرار دارد.
✅ امّا «تاب جعد مشکین» یعنی پیچیدگیها و سختیهای گذر از این مظاهر از یک سو؛ و تنها توجهبه #اوصاف جلالی و قهری الهی از سویی دیگر، راه #رسیدن #به #محبوب را بسیار سخت کرده است؛ و این #راه #عشق است که در آن مشکلها افتاده، و این سختیها و مشکلات، خونها به دل #دلباختهگان آن محبوب ازلی کرده است.
◀اصل سخنان مرحوم شیخ علی پهلوانی (سعادتپرور) رحمه الله علیه:
🔰ما، در انتظار #نفحات قدسى و #تجلّيات جمالى محبوب و گشودهشدن پرده از جمال #كَثَرات و مظاهر بوديم؛ امّا پيچيدگى آن و جهت جلالىاش چه خونها كه به دل فريفتهگان و دلباختهگانش ننموده، و آنان را #اجازه ندادند تا همواره به #مشاهده جمال او نايل شوند. بخواهد بگويد:
🔸«إلهى! لا تُغْلِقْ عَلى مُوَحِّديكَ أبْوابَ رَحْمَتِكَ، وَلا تَحْجُبْ مُشْتاقيكَ عَنِ النَّظَرِ إلَى جَميلِ رُؤْيَتِكَ، إلهى! نَفْسٌ أعْزَزْتَها بِتَوْحيدِكَ، كَيْفَ تُذِلُّها بِمَهانَةِ هِجْرانِكَ؟»
🔺(بارالها! درهاى #رحمتت را به روى #اهل توحيدت مبند، و #مشتاقانت را از مشاهده ديدار نيكويت محجوب مگردان. معبودا! چگونه كسى را كه با توحيدت گرامى داشتى، با پستى #هجرانت خوار مى گردانى؟!- به گفته خواجه در جايى:
💠 اى شه خوبان! به عاشقان نظرى كن
💠 هيچ شهى، چون تو اين سپاه ندارد
📚جمال آفتاب و آفتاب هر نظر؛ شرحى بر ديوان حافظ؛ ج.۱. ص.۲۴
🌺🌺🌺
#نفحهای_از_نفحات_بزرگان
#آیت_الله_سعادت_پرور
#حافظ_علیه_الرحمة
#حیات_معقول
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
🆔 @hayatemaqul
🔰 نکاتی از صحیفه سجادیه
✍ اصغر آقائی
___________
💠 ثُمَّ أَمَرَنَا لِیخْتَبِرَ طَاعَتَنَا، وَ نَهَانَا لِیبْتَلِی شُکرَنَا، فَخَالَفْنَا عَنْ طَرِیقِ أَمْرِهِ، وَ رَکبْنَا مُتُونَ زَجْرِهِ:
💠 آنگاه دستوراتش را متوجّه ما فرمود تا فرمان بردن ما را بسنجد؛ و از محرّمات بر حذرمان داشت تا شکرکردنمان را بیازماید (#دعای_اول)
🌀در این فقره از دعای اول #امام_سجاد علیه السلام چند نکته مرتبط با هم بیان میکنند (که البته اصل در عبارتها و دعاهای ائمه معصومین علیهم السلام آن است که فرازهای آن با هم مرتبط هستند).
❇️ این #نکات در قالب #چند_سؤال بررسی میشود:
🔻1. چرا با اینکه #اطاعت به معنای #امتثال اوامر و نواهی خداوند است؛ اما تنها هدف #نهی را فقط ابتلاء و #آزمودن شکر بیان فرمود؟
💢 پاسخ: #سید_علیخان مدنی رحمه الله علیه در شرح خود چنین پاسخ میدهد:
🔹 لما کان الشکر عرفا عباره عن صرف العبد جمیع ما انعم الله علیه به فیما انعم لاجله کان ارتکاب المناهى منافیا للشکر فکان النهى من هذه الجهه لابتلاء الشکر و الى هذا المعنى اشار الصادق (علیه السلام) بقوله: شکر النعمه اجتناب المحارم
🔹 ترجمه: از آنجا که #شکر در عرف به معنای #استفاده تمام نعمتهای خداوند در آنچه #هدف آن نعمت به خاطر خداوند است؛ لذا #ارتکاب_نهی با شکر #منافات دارد (یعنی استفادهنکردن نعمت در هدفی که برای آن است) به همین دلیل هدف نهی آزمودن شکر است؛ و #امام_صادق علیه السلام نیز به همین معنا اشاره کرده است: شکر نعمت، دوری از محارم الهی است.
(📚 ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین، ج۱، ص:۳۹۰-۳۷۵).
💠 خداوند نیز در قرآن میفرماید: هَذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ (نمل/40)
🔻 2. چرا مخالفت امر را با #طریق، اما در نهی با کلمه #متون بیان کرد؟
💢 پاسخ: سید علیخان میگوید، از آنجا که #طریق راه #هموار و سهل را گویند ولی #متن الارض به معنای #ناهمواریها (عُرَه المسالک) لذا #اطاعت امر #آسانتر از، #دوری از نواهی الهی است.
◀️ به نظر میرسد #علت این سختی به دلیل همراهی ترک با #لزوم پرهیز از #هواهای مختلف نفسانی است؛ و غرائز بشری نیز به دلایل مختلفی بر انسان تحکّم دارند لذا مخالفت با آنها سخت است.
🔻3. چرا #طریق امر را #مفرد بیان کرد، اما در نهی فرمود #متون و #جمع به کار برد؟
💢 پاسخ: سید علیخان مدنی مینویسد:
🔹 انما افرد طریق الامر و جمع متون الزجر لان طریق امره تعالى هى طریق الرشد التى لا تختلف و هى واحده و اما متون زجره فمختلفه کثیره لکثره اختلاف طرق الضلال التى نهى سبحانه عن اتباعها کما قال تعالى: «و ان هذا صراطى مستقیما فاتبعوه و لا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله»
🔹 خلاصه ترجمه: طریق امر، یعنی #راه #رشد و یکی بیشتر نیست؛ اما #عوامل گمراهی #متعدد است که خداوند نیز فرمود:
این صراط مستقیم من است، از آن تبعیت کنیم و از راهها مختلف پیروی نکنید که شما را [از آن صراط مستقیم] پراکنده میکند.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_صحیفه_سجادیه
🆔 @hayatemaqul