❓پرسش 84: علت بناء بر ضم در منادای مفرد معرفه چیست؟! ✍🏽پاسخ: 🌀مقدمه: در مورد منادای مفرد معرفه، سه نظر وجود دارد: 🔹#کوفیون آن را #معرب و #مرفوع_بدون_تنوین می دانند. 🔸#فراء (از کوفیین) آن را مبنی بر ضم می داند ولی نقش #فاعل و #مفعول برای آن قائل نیست. 🔹#بصریون آن را مبنی بر ضم و آن را در #محل_نصب و مفعول برای #فعل_محذوف مانند (ادعو یا انادی) می دانند. هر کدام از این سه گروه، توجیهی برای کلام خود ذکر کرده اند که با توجه به مورد سؤال، صرفا به توضیح نظر بصریین می پردازیم و توضیح سایر انظار در نشانی ذیل این متن، موجود است: 🌀منادای مفرد معرفه، در نظر بصریون مبنی بر ضم است. 🔹دلیل #بناء : 1- اگرچه در اصل کلماتی مانند «مریم» معرب هستند اما در جایگاه منادی مانند آیه شریفه «یا مریمُ انا لک هذا»مبنی اند. علت بناء، شباهت با « #کاف_خطاب » است و وجه شباهت، سه وجه « #خطاب »، « #تعریف » و « #افراد » می باشد. از آن جا که «کاف خطاب» مبنی و منادای مفرد معرفه شبیه آن است، ضرورتاً مبنی است. 2- برخی دیگر علت بناء را این دانسته اند که منادای مفرد معرفه، در جایگاه «کاف خطاب» واقع شده است به این بیان که مثلا اصل در «یا مریمُ» ، «یا انتِ» یا «یا ایاکِ» بوده است و چرا که در خطاب، شایسته است به جای اسم، #ضمیر_مخاطب ذکر شود. و چون ضمیر مخاطب، مبنی است، منادی که در جای آن نشسته نیز مبنی است. 🔸دلیل ضمه: 1- اگر منادی #مبنی_بر_فتح یا #مبنی_بر_کسر میشد، موجب #التباس می گردید فلذا مبنی بر ضم شده است. توضیح مطلب این است که بنای بر فتح، سبب التباس منادی با #غیر_منصرف میشد و بنای بر کسر سبب التباس با #مضاف_الی_النفس می گردید. بنابر این مبنی بر ضم شده است. 2- دلیل بنای بر ضم، برای ایجاد فرق بین منادی و #مضاف است زیرا مضاف به نفس مکسور و #مضاف_به_غیر_منصوب است فلذا مبنی بر ضم شده است تا با مضاف اشتباه نشود. #علت_بناء_بر_ضم_منادای_مفرد_معرفه #منادای_مفرد_معرفه #منادی #الانصاف #الانباری #نحو #ادبیات_عرب 📚الإنصاف في مسائل الخلاف بين النحو البصريين و الكوفيين، ج‏1، ص264 🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺 دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯

❓پرسش131: آیا حروف جر از یکدیگر نیابت می کنند؟! ✍پاسخ: این مطلب، از مطالب مورد اختلاف نحویون است👇 🔰 #کوفیون قائل اند که بعضی از حرف جر نائب از بعض حرف جر دیگر می آید. این دسته برای اثبات مدعا مثالهایی را ذکر کرده اند. 🔰 #بصریون قائل اند حرف جر فقط یک معنای حقیقی دارد و مواردی که برای نیابت حرف جر از حرف جر دیگر ذکر شده است، از باب نیابت نیست و حرف جر در معنای اصلی خودش باقی است بلکه این موارد از باب #تضمین است و فعل ماقبل متضمن معنای فعلی که مناسب با این حرف جر می باشد و اگر تضمین ممکن نباشد، آن معنی را معنای مجازی محسوب میکنند. 🍀 مثال۱: در آیه۲۵شوری «وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ‏ عِبادِهِ‏»، فعل «یقبل» متضمن معنای «یتجاوز» می باشد یعنی یقبل التوبه و یتجاوز عن عباده. 🍀مثال۲: در مثال «اشكر المحسن على إحسانه‏» حرف #علی از معنای حقیقی اش که #استعلا است خارج شده و مجازا در معنای #سببیت استعمال شده است. 🔰 بررسی ادله طرفین: #ابن_هشام و عده ای مکتب نیابت را رد کرده اند با این اشکال که در صورت جواز نیابت استعمال «مررت فی زید» صحیح می بود، در صورتی که غلط است. #عباس_حسن این اشکال را ناشی از بی توجهی به منظور مکتب نیابت دانسته است. مکتب نیابت شرایطی را قائل است لذا این اشکال وارد نیست. قول کوفیون این است که منحصر کردن معنای حرف جر در یک معنا تعسف و تکلف است در صورتی که حروف جر به معانی متعدد استعمال شده اند. به گونه ای که معانی دیگر نیز #تبادر ذهنی پیدا کرده اند. از آنجا که تبادر علامت حقیقی بودن معنا است لذا این معانی برای حرف جر حقیقی است. طبق تبیین عباس حسن از نظر کوفیان دیگر کلمه نیابت غرض را واضح نمی کند بلکه باید گفت حرف جر نیابت نکرده و این معانی مختلف هر کدام معنای حقیقی برای این حرف بوده و این حرف مشترک لفظی است که دارای چند معنا است. اگر تبادر ادعا شده توسط عباس حسن ثابت گردد باید ملتزم به نظر کوفیون شد که قایل اند این حروف معانی متعدد دارند اما اثبات این تبادر کار دشواری است ممکن است بگوییم از آنجا که لغات مختلف در زبان عربی بوده است این اشتراک لفظی در حروف پیش آمده است اما باید دانست که درباره بسیاری از حروف جر این ادعا درست نیست چرا که مثلا #فی در همه لغات معنای #ظرفیت داشته است پس ریشه استعمال در چند لغت نمی تواند منشا اشتراک برای این حرف باشد. از طرفی اشکال تعسف و تکلف را می توان پاسخ داد به اینکه صنعت تضمین یک #صنعت_بلاغی مورد قبول عرب فصیح است و می توان با آن نکات بیشتری را انتقال داد لذا به نظر می رسد مکتب بصری بهتر باشد به این که حرف جر دارای یک معنای اصلی است و موارد ادعای نیابت از باب تضمین است یا نهایت مجاز در حرف است. #نیابت_حروف_جر #نحو #ادبیات_عرب 📚مغني اللبيب، ج‏2، ص 656 📚النحو الوافي مع ربطه بالأساليب الرفيعة و الحياة اللغوية المتجددة، ج‏2، ص495 📚الحدائق الندية في شرح الفوائد الصمدية، ص365 🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸 به کانال #سلونی بپیوندید🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭❀❓❀╮ @saluni ╰❀📚❀╯