❓پرسش 87:
نقش کلمهٔ بعد از اسم اشاره، چیست؟
✍🏽پاسخ:
اسمی که بعد از #اسم_اشاره قرار گرفته است، گاهی #مشار_الیه و گاهی غیر مشار الیه است:
🌀لفظ بعد از اسم اشاره در صورتی که غیر از مشار الیه باشد، بر حسب #عوامل نقش می گیرد.
🍀مثال: «ذلِكَ تَخْفيفٌ مِنْ رَبِّكُم» که «تخفیف» در این آیه مبارکه #خبر و #مرفوع است.
🌀در صورتی که لفظ مابعد اسم اشاره، همان مشارالیه اسم اشاره باشد، نقش آن #تابع و #اعراب آن مانند اسم اشاره است. ( در مورد این که این تابع، #بدل یا #عطف_بیان یا #نعت بوده یا جواز چند وجه از این موارد، بین #ادبا اختلاف است.)
🍀 مثال: در جملهٔ«قالت ألا ليتما هذا الحمام لنا»، کلمهٔ «حمام» مشارالیه و تابع «هذا» در اعراب است.(2)
🔅توضیح بیشتر: در صورتی که مابعد اسم اشاره، مشارالیه باشد، نقش آن تابع است. در این فرض⬇️
🔹برخی قائلند اگر آن اسم #مشتق باشد نعت و اگر #جامد باشد بدل یا عطف بیان است.(3) در صورتی که آن اسم جامد غیرِمؤول به مشتق باشد نعت بودن منتفی است و مردد بین بدل و عطف بیان است که برخی در اینصورت هر دو نقش را جایز دانسته اند.
🔸مرحوم #رضی، فرقی بین عطف بیان و بدل قائل نیست و عطف بیان را بدل می داند؛ لذا طبق نظر ایشان تفاوتی بین این دو نقش نیست.
🔹 همچنین طبق نظر #مشهور_نحاة که قائل اند بدل مقصود از نسبت است و عطف بیان برای توضیح بیشتر متبوع می آید، در صورتی که مشارالیه مقصود اصلی از حکم باشد بدل است و در صورتی که برای توضیح بیشتر متبوع آمده باشد عطف بیان است و با توجه به اینکه غالبا متکلم از آوردن اسم اشاره غرض خاصی دارد که نشان می دهد مقصود اصلی از حکم همان اسم اشاره است و مشارالیه را برای توضیح بیشتر آورده است می توان گفت در این موارد اسم مذکور بعد از اسم اشاره عطف بیان است و بدل نیست.
#نقش_کلمهٔ_بعداز_اسم_اشاره #تجزیه_و_ترکیب
#ادبیات_عرب
#نحو
📚1- أوضح المسالك إلى ألفية ابن مالك، ج1، ص305
📚2- النحو العربي، ج1، ص 226
📚3- بداءة النحو، ص61
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯
#نحو_المحبوب❤️
🌸 می خواستم 14 #صیغه را پشت سرهم #صرف کنم: محمد، علی، فاطمه، حسن، حسین… به یکباره احساس کردم یکی از صیغه ها بیشتر مورد #خطاب من است پس مفرد مذکر غایب، مخاطب من شد و من متکلم وحده شدم.
آری! اسم تو اعرف #معارف است ولی خیلی ها می خواهند که #نکره شود. با این وجود #معرفه همیشه در #ابتدا قرار می گیرد و نیاز به هیچ #مسوغ و مجوزی ندارد. همیشه #فاعل صریح هستی و فعلت #معلوم؛ #مجهول در تو راه ندارد.
🌸ای رکن هستی! تمنی من این است که همیشه #مفعول_معه تو باشم و همیشه لأجل تو زندگی کنم؛ پس #ظرفیت مرا بالا ببر تا فقط #متعلق به تو باشم متعلق به #مصدر_اصلی که ریشه تمام ذوات است می خواهم متعلق به وجود مطلق تو باشم که اگر چه دیده نمی شود ولی همیشه موجود #حاضر است.
🌸می خواهم #مبنی باشم تا #حرکت آخرم همه جا ثابت باشد و تحت تأثیر #عوامل مختلف تغییر نکنم. خواست من این است که با معیت تو #مبنی بر #سکون و آرامش باشم. آرزویم این است که همیشه #تابع تو بمانم و در همه حرکات از تو #تبعیت کنم و با اعمال مورد رضایت تو #مؤکد وجودت باشم.
🌸 دوست داشتم #بدل تو باشم ولی رسیدن به جایگاه ابدال تو ممتنع است؛ چراکه آنها در طول زمانها همیشه متوغل در ابهامند و هیچوقت #معرفه نمی شوند. آری! بدل نیستم ولی سعی می کنم خودم را به تو #معطوف کنم. من هیچوقت از تو #اضراب نمی کنم. #قسم می خورم و قسم خود را با #تأکید های فراوان همراه می کنم. و بدان همیشه #مجرور توام و تو عامل #جر من هستی.
ای #ضمیر مستتر! کی #بارز می شوی؟
🌸ای #مستغاث!
کی #ندبه های ما را پاسخ می دهی؟ هرچه عالم #مشغول_عنه تو شده کافی است کی مشغول به تو شویم؟ دیگر از تحذیر خسته شدیم مغری به ما بیا. تمام جهان مملو از #تنازع شده ای #اسم_فاعل عمل کن، همه ما #معمول هایت آماده عملیم. زمان #حال و #استقبال است دیگر زمان گذشته نیست تا عملی صورت نگیرد.
🌸 ای صدرنشین عالم!
کی بر قلوب داخل می شوی و ظن را به یقین محوّل می کنی؟
کی می رسد آن روزی که #حرف_تنبیه #ألا یا اهل العالم تو را بشنویم. آنگاه که جهان را #منادا ی خود کنی و جواب ندایت را بدهیم. آن زمان که اسلام را #رفع دهی و پرچم حق را بر فراز کعبه #نصب کنی و همه به سوی تو #مجرور شوند.
🌸 در آن #ظرف_زمان قلبهای مؤمنان #سکون پیدا می کند. هیچ #زائد و شبه زائدی در جهان نخواهد ماند و با #نفی_جنس ابلیس و توابعش جمله ی شرور محلی از #اعراب نخواهد داشت. ظلم حذفش واجب می شود و حق سد مسد آن می گردد. در آن هنگام تو تمام ابهامات را #تمییز می دهی همه چیز صریح می شود و نیازی به #کنایه ها و #استعاره ها و #مجازها نخواهیم داشت.
🌸 در آن موقع تمام عالم #حال ثابته خواهد داشت و عامل حال فقط تو هستی و #رابط های آن 313 معدود خواهند بود که همیشه درحال #نصب هستند. آن وقت فقط تفضیل دیده می شود و عالم متعجب از این تغییر می گردد.
به امید روزی که فاطمیه #اسم_مکان شود و مهدیه #اسم_زمان!
و به امید روزی که جهان #نحو تو حرکت کند...
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯
❓پرسش ۱۴۴:
تفاوت #بدل و #عطفبیان در زبان عربی چیست؟
#نحو
#ادبیاتعرب
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش ۱۴۴:
تفاوت #بدل و #عطفبیان در زبان عربی چیست؟
#نحو
#ادبیاتعرب
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش ۱۴۴:
تفاوت #بدل و #عطفبیان در زبان عربی چیست؟
✍🏽پاسخ (قسمت_اول) :
🌀مقدمه1: به طور کلی در بین #نحویین، دو نظر مختلف وجود دارد:
عده ای توابع را ۴ عدد و عده ای توابع را ۵ عدد می دانند با این توضیح که دستهٔ اول، تفاوتی بین بدل و عطف بیان قائل نیستند و نمی توان به طور کلی تفاوت هایی را برای عطف بیان و بدل بیان کرد زیرا این تفاوت ها مبنایی است و مورد اتفاق همۀ #نحاة نیست❗️
بنابر این طبق نظر اول، پرسش مذکور معنایی ندارد و آنچه به عنوان پاسخ می آید، بر فرض پذیرش مبنای دوم است.
🌀مقدمۀ2: در میان کتب درسی و غیر درسی حوزوی، یکی از بسیط ترین منابعی که به تفاوت عطف بیان و بدل پرداخته است، کتاب #مغنی و حواشی آن است که ذیل باب رابع کتاب مغنی، این مطلب به صورت سر فصل مستقلی بیان شده است.
🌀ذی المقدمه: به طور کلی چند نظر در تفاوت بین عطف بیان و بدل وجود دارد که در این جا به اختصار و در مطالب بعدی با تفصیل بیشتری به آن خواهیم پرداخت:
قول اول: تفاوتی از حیث لفظ و معنی بین عطف بیان و بدل نیست.
قول دوم: تفاوتی در ظاهر بین عطف بیان و بدل نیست الا این که قصد متکلم در تعیین بدل یا عطف بیان بودن مؤثر است.
قول سوم: هر عطف بیانی بدل است اما هر بدلی عطف بیان نیست.
قول چهارم: عطف بیان و بدل از جهت لفظ یا معنی یا هر دو متفاوت هستند.
#نحو
#ادبیاتعرب
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش ۱۴۴:
تفاوت #بدل و #عطفبیان در زبان عربی چیست؟
✍🏽پاسخ (قسمت_دوم) :
💠مقدمه: با توجه به این که در منابع مختلف به عدم اختلاف و یا اختلاف بین #عطف_بیان و #بدل اشاره شده است و همچنین نقاط افتراقی که بیان شده، از منظر نحویین متفاوت و متعدد است، در پاسخ تفصیلی، صرفا به کتاب #مغنی و حواشی پیرامون آن اشاره می گردد و پاسخ کامل تر این سؤال محتاج مقاله یا مقالات متعدد می باشد که در این فضا نمیگنجد.
💠در #باب_رابع کتاب مغنی، #ابن_هشام وارد یک سری عناوین می شود که عنوان « #ما_افترق_فیه_عطف_البیان_و_البدل » محل بحث ما است. در ذیل این عنوان این توضیح ضروری است که بیان افتراق فرق بر دوئیت است در حالی که برخی از نحاة، دوئیت بین بدل و عطف بیان را قبول ندارند و توابع را 4مورد می دانند نه پنج مورد!
💠برخی مثل #رضی، #وافی، #دکتر_سامرایی در #معانی_النحو و...قائل به این مطلب هستند که حقیقت بدل و عطف بیان عینیت دارد نه دوئیت. مثلا جناب رضی فرموده است که : «اقول و انا الی الآن لم یظهر فرق جلیّ بین البدل الکل من الکل و بین العطف البیان» همین جناب رضی مدعی است که ظاهر کلام #سیبویه نیز عدم فرق است. همچنین #عباس_حسن در #نحو_وافی میفر ماید: «التفرقة بینهما قائمة علی غیر اساس سلیم فمن الخیر توحیدهما»
💠اما عده کثیری از نحاة قائل به تفاوت بین عطف بیان و بدل هستند که #ابن_هشام از این عده است و به علت مفصل بودن بحث، صرفاً به کلام ایشان در تفاوت بین بدل و عطف بیان اشاره می گردد. ایشان 8 تفاوت را بین این دو تابع برشمرده است که به زودی و در قسمت بعدی پاسخ و به نحو اختصار به آن اشاره خواهد شد.
#نحو
#ادبیاتعرب
📚منابع هر سه قسمت پاسخ، در قسمت سوم پاسخ اشاره خواهد شد؛ انشالله.
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش 144:
تفاوت #بدل و #عطفبیان در زبان عربی چیست؟
✍🏽پاسخ (قسمت_سوم) :
💠 تفاوت های عطف بیان و بدل از نظر ابن هشام در #باب_رابع کتاب مغنی به طور خلاصه، به شرح زیر است:
1️⃣ضمیر، نه عطف بیان و نه متبوع عطف بیان واقع نمی شود اما طبق نظر همه ضمیر متبوع بدل و طبق نظر برخی بدل ذکر می شود. (البته خود ابن هشام در آخر تلاش می کند بپذیرد که گاهی از ضمیر عطف بیان میاید اما به نظر می رسد این کلام صحیح نیست.)
🍀مثال: در آیه «و ما انسانیه الا الشیطان ان اذکره» ، «ان اذکره» بد از «ضمیر هاء» است.
2️⃣ عطف بیان از حیث تعریف و تنکیر با متبوعش مخالفت نمی کند اما برخی نحاة معتقدند این اختلاف در تعریف و تنگیر در بدل و مبدل منه جایز است.
🍀مثال:در آیۀ شریفۀ «الی صراط مستقیم صراط الله» کلمۀ «صراط دوم» بدل و معرفه و کلمۀ «صراط اول» مبدل منه و نکره است.
3️⃣عطف بیان جمله واقع نمی شود اما بدل جمله واقع می شود.
🍀مثال: مانند آیۀ «ما یقال لک الا ما قد قیل للرسل من قبلک ان ربک لذو مغفرة و ذوعقاب الیم» گه جملۀ «ان ربک...» بدل است. (البته برخی مفسرین این کلام را صحیح ندانسته اند.)
4️⃣عطق بیان تابع از جمله نمی آید بخلاف بدل.
🍀مثال: در آیۀ «اتبعوا المرسلین اتبعوا من لا یسئلکم اجرا» جمله دوم بدل از جملۀ اول است و مبدل منه جمله واقع شده است.
این تفاوت نیز مورد اتفاق همه نیست و برخی با آن مخالفت دارند.
5️⃣عطف بیان فعل و تابع فعل نمیاید بخلاف بدل.
🍀مثال: در آیۀ «و من یفعل ذلک یلق اثاما یضاعف له العذاب» کلمۀ «یضاعف» بدل از «یلق» آمده است.
🔅جزم نشانه است که بدل فعل از فعل است نه جمله از جمله زیرا جمله مجزوم نمی شود.
6️⃣عطف بیان به لفظ متبوعش نمیاید اما در بدل جایز است بدل عین لفظ مبدل منه باشد به شرط این که با زیاده ای در بیان همراه باشد. (البته ابن هشام این تفاوت را نمی پذیرد.)
🍀مثال: در آیه «و تری کل امة جاثیة کل امة تدعی الی کتابها» در قرائت یعقوب که کل دوم را به نصب خوانده است، احتمال بدلیت وجود دارد.
7️⃣عطف بیان در نیت احلاله محل الاول نیست بخلاف بدل.
🍀مثال: در جملۀ «یا سعیدُ کرزُ» بر فرض منون نبودن «کرز» ، بدل است و عطف بیان نیست.
8️⃣عطف بیان در تقدیر گرفتنش از جملۀ دیگری صحیح نیست بخلاف بدل.
🍀مثال: در جملۀ «هند قام عمرو اخوها» کلمۀ «اخوها» بدل است زیرا « هند قام اخوها» صحیح نیست.
🔅نکته: در مورد این که بین مورد 7و8 تفاوتی وجود دارد یا نه، نکات دقیقی وجود دارد که به جهت اختصار از توضیح آن صرف نظر می گردد.
#عطف_بیان #بدل
#تفاوت_عطف_بیان_و_بدل
#نحو
#ادبیاتعرب
📚وافی 3/546
📚معانی النحو 3/185
📚مغنی 1/78
🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷🇮🇷
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
پاسخگو
❓پرسش۱۷۵: تفاوت کلمه #غیر در حالت #وصفیه و #استثنائیه را بیان کنید؟ ✍پاسخ: 🌀#مرحوم_رضی در شرح خود،
🔅نکته:
برای تشخیص #غیر_وصفیه از #غیر_استثنائیه می توان به این نکته دقت کرد که در کلام مذکور تغایر مابعد با ماقبل غیر، به نحو ذاتی یا صفتی است که در این صورت غیر درمعنای اصلی خود همان وصفیه است یا اینکه تغایر مابعد با ماقبل غیر، یک تغایر نفی و اثباتی است که در این صورت غیر حمل بر #إلا_استثنائیه شده است.
در موارد غیر أنه به نظر می رسد در بیشتر موارد غیر حمل بر إلای استثنائیه شده باشد.
البته باید توجه داشت در غیروصفیه گاهی غیر و مجرورش مقدم شده است.
🍀مثال: در آیه «من یبتغ غیر الاسلام دینا» که در اینجا درباره نقش دینا اختلاف وجود دارد برخی دیگر آن را نعت نمی دانند و #بدل یا #عطف_بیان می گیرند اما #علوم_العربیه این وجه را بعید ندانسته که در اینجا دینا همچنان #موصوف باشد و غیر الاسلام #نعت آن باشد.