❓پرسش 62:
ترکیب جملۀ «عندی کصدیقِ» چیست؟
✍️پاسخ:
🍀 عند⬅️ کلمۀ «عند»، #اسم_مکان حضور یا #اسم_زمان حضور و غالبا #منصوب به #ظرفیت و گاهی #مجرور به من میگردد (مانند: قُل کُلٌ مِن عندِالله.)
🍀یاء⬅️ یاء متکلم، #مضاف_الیه «عند» و محلا #مجرور است.
🍀عندی⬅️ عندی #متعلق به کان محذوف و نقش آن #خبر مقدم است.
🍀کاف و صدیق⬅️ در مورد «ک» دو نظر وجود دارد. برخی مانند #سیبویه، آن را همواره #حرف می دانند مگر در ضرورت و عده ای مانند #اخفش و #فارسی، اسم واقع شدن کاف تشبیه را در غیر ضرورت نیز جایز میدانند.
الف- بنابر قول سیبویه، در این عبارت «کاف» تشبیه، حرف جر و «صدیق» مجرور آن است. در این صورت، باید #مبتدا را محذوف گرفت، مثلا «شخص« یا «احد» محذوف، مبتدا است. در این صورت، اصل عبارت، «عندی شخصٌ کصدیقٍ» است که «کصدیق» جارومجرور و متعلق به کان محذوف و صفت برای «شخصٌ» می باشد.
ب- بنابرقول اخفش و فارسیّ، «کاف» مبتدای مؤخر و محلاً مرفوع است و «صدیق» مضاف الیه کاف و مجرور می باشد.
#اعراب #تجزیه_و_ترکیب
#مغنی_اللبیب
#البهجة_المرضیة
#نحو #ادبیات_عرب
📚البهجة المرضية على الفية ابن مالك، ص 245
📚مغني اللبيب، ج1، ص155
📚شرح الدماميني على مغني اللبيب، ج2، ص341
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش 97:
آیا کلمۀ«غیر» با «ال» استعمال می شود؟ در چه شرایطی؟!
✍🏽پاسخ:
کلمۀ«غیر» ، از ادات #دائم_الاضافه و اضافۀ آن، از نوع #اضافه_معنویه است.
🌀طبق نظر #مشهور، در اضافه معنویه #مضاف «ال» نمیگیرد. وجه عدم جواز محلی به «ال» شدن مضاف، این است که مضاف در اضافه شدن به #معرفه، #کسب_تعریف می کند و در صورت «ال» گرفتن، دو تعریف با هم جمع می گردد که این قابل قبول نیست. همچنین در صورت #نکره بودن #مضاف_الیه در صورتی که مضاف، «ال» تعریف بگیرد لازم می آید #منسوب اعرف و شناخته شده تر از #منسوب_الیه باشد. از آنجا که #غیر ، متوغل در ابهام است و با اضافه شدن به نکره، معرفه نمی گردد وجه دوم در هر دو صورت اضافه به معرفه و نکره برای آن صادق است که «ال» نمیگیرد به جهت اینکه منسوب از منسوب الیه نمی تواند شناخته شده تر باشد.
🌀برخی استدلال کرده اند که غیربا اضافه شدن به معرفه، شبیه به معرفه میشود به همین جهت شباهت ، «ال» که از خصوصیت اضافه است هم بر آن در می آید. اما این کلام صحیح به نظر نمی رسد چرا که نوع اضافه آن، اضافه معنویه است که «ال» به دنبال ندارد.
🔆نکته: قابل ذکر است که در کلام عرب استعمال غیر با «ال» دیده نشده است و فقط برخی علماء، لفظ «الغیر» را استعمال کرده اند. برخی آن را اینگونه توجیه کرده اند که غیر در این موارد به معنای مغایر است و اضافه آن #اضافه_لفظیه است مانند: کلام #شیخ_طوسی «رحمة الله علیه» در #استبصار در عبارت: «بَابُ الْحَاجِّ الْغَیْرِ الْمُتَمَتِّعِ هَلْ یَجِبُ عَلَیْهِ الْهَدْیُ أَمْ لا» که گفته اند غیر در اینجا وصف به معنای مغایر است و اضافه آن نیز لفظیه است لذا داخل شدن الف و لام در آن موجه است.
❌اشکال این توجیه این است که استعمال غیر به معنای مغایر نیازمند اثبات است در لغت نامه ها غیر به معنای مغایر ذکر نشده است و اثبات این مطلب دلیل موجه نیاز دارد.
#دخول_ال_به_غیر #غیر
#المدرس_الأفضل #مغنی_اللبیب #موسوعه_الصرف_و_النحو_و_الاعراب #النحو_التطبيقي
#نحو #ادبیات_عرب
📚المدرس الأفضل فيما يرمز و يشار إليه في المطول، ج1، ص: 43
📚مغنی اللبیب، ج1، ص157
📚موسوعه الصرف و النحو و الاعراب، ص477 و ص99
📚النحو التطبيقي وفقا لمقررات النحو العربي في المعاهد و الجامعات العربية ؛ ج2 ؛ ص1143
🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭━❀❓❀━╮
@saluni
╰━❀📚❀━╯