🔰 نکاتی از شرح دعای سحر امام خمینی ره
🌀 چکیده بیانات امام خمینی ره در شرح مقام تدلّی:
🔺 تدلّی یا آویختگی و یا وابستگی تمام مظاهر الهی به حق تعالی، امری بدیهی است که به آن فقر مطلق نیز گویند.
🔺سالک به دو گونه میتواند به این آویختگی نظر کند: ۱) خود مظاهر را ببیند که در این مقام تفاضل بین آنها را میبیند لذا میگوید: "برترین زیبایی": "مِنْ بَهاَّئِکَ بِاَبْهاهُ" ؛ اما ۲) وقتی به مقام وحدت میرسد، دیگر تفاضلی نیست لذا میشود "زیبایی" خالص: "وَکُلُّ بَهاَّئِکَ بَهِیُّ"
💠 خلاصه اصل سخن امام خمینی ره در شرح مقام تدلّی و رابطه آن با "مِنْ بَهاَّئِکَ بِاَبْهاهُ وَکُلُّ بَهاَّئِکَ بَهِیُّ"
🔻مقام تدلّی: آنچه بیان شد (در پیامهای پیشین) بر اساس #تجلّی اسمائی و صفاتی بود؛ اما اگر به #تجلی خلقی و مظاهری توجه شود، مقام تدّلی و آویختگی خواهد بود.
🔻در این نوع تجلّی، سالک باید با توجه به تعیّنات مختلف (مظاهر خداوند) به سوی مقام #مشیّت مطلقه الهی که در آن همه موجودات مستهلک هستند پیش برود که فرمود «دنی فتدلّی»
🔻همه موجودات به ذات خود وابسته به حضرت حق هستند لذا حیثیتی جز تدلّی و آویختگی ندارند که از آن به همان #فقر_ذاتی نیز تعبیر میشود؛ و این #فقر_مطلق است که افتخار نبی اکرم صلی الله علیه و آله میشود.
🔻از این فقر مطلق به مشیت الهی، #رحمت_واسعه، اسم اعظم، ولایت مطلقه محمدیه، و یا مقام علوی نیز یاد میشود.
🔻 و این مقام پیامبر ص که خاص اوست، همان #لوائی است که نه تنها #آدم علیه السلام که غیر او نیز تحت آن جمع است که فرمود «آدم ومن دونه تحت لوائي يوم القيامة» و یا آنکه «کنت نبیّا و آدم بین الروح و الجسد» یعنی هنوز خلق نشده بود.
🔻لذا این همان #عروه_الوثقی و ریسمان متصل بین آسمان و زمین خواهد بود که در #دعای_ندبه است «أين باب الله الذي منه يؤتي، أين وجه الله الذي يتوجه اليه الاولياء، أين السبب المتصل بين الارض و السماء» و در احادیث نیز با تعبیر اظله یاد شده است: «کنّا عند ربنا ليس عنده احد غيرنا في ظلّه الخضراء نسجد ونقدسه ونهلله ونمجده»
🔰 ارتباط بحث تدلّی با شرح عبارت «من بهائك بأبهاه و كلّ بهائك بهي»
🔻 سالک وقتی در #تعیّنات و مظاهر سیر میکند هرچند همه آنها را از آن جهت که مظاهر هستند، #متدلّی و آویخته به حضرت حق میبیند، اما میان آنها تفاضل را مشاهده میکند لذا یکی را برتر از دیگر مییابد.
🔻ولی وقتی برای او دنوّ و #قرب صورت میگیرد و از نگاه به تعیّنات بیرون میرود، وحدت را مییابد. به تعبیر امام رحمه الله علیه:
ولي وقتي به مقام قرب مطلق رسيد ... درمييابد كه نسبت مشيت با همه آنها يكي است و مشيت با همه چيز هست «فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ؛ به هر طرف رو بگردانيد آن جا وجه الله است» و «وَ هُوَ مَعَكُمْ؛ او با شماست» و «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ؛ ما از شما به او نزديكتريم» و «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ؛ ما به انسان از رگ گردن نزديكتريم».
🔻در اين هنگام دیگر تفاضلی نیست. به تعبیر امام رحمه الله علیه:
... سالك افضليت را از آنها (مظاهر) نفي ميكند و عرضه ميدارد: «وكل بهائك بهي وكل جمالك جميل»
📚 شرح دعای سحر، ج.1 ص.17
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#امام_خمینی_ره
#شرح_دعای_سحر
🆔 @hayatemaqul
🔰 انواع قلب و تجليات الهی
✍ اصغر آقائی
___________________
🔻 #قلب اولياي خدا و سالكان آينه #تجليات حق و جايگاه #ظهور اوست، چنانچه خداوند فرموده است:
💠 يا موسي، لايسعني أرضي ولا سمائي ولكن يسعني قلب عبدي المؤمن:
💠 اي موسي، زمين و آسمان گنجايش مرا ندارند، اما قلب بنده مؤمنم گنجايش مرا دارد.
🔻 امام ره در ادامه از سه #قلب #عشقی، #خوفی و #عشقی_خوفی سخن میگویند که به ترتیب محل #تجلی اسماء جلال، جمال و جلال-جمال الهی هستند.
🔻 ایشان در ادامه واقعه دیدار #عیسی ع با #یحیی ع را نقل میکنند:
وقتي حضرت يحيي عليه السلام، ايشان [عیسی علیه السلام] را خندان ديد و با عتاب بر او اعتراض كرد كه:
«كأنّك قد آمنت مكر الله وعذابه؛ گويا آن جناب خود را از مكر و عذاب خدا در امان يافته است؟»
عيسي، عليه السلام پاسخش داد:
«كأنّك قد ايست من فضل الله ورحمته؛ ظاهرا، آن حضرت از فضل و رحمت حق نااميد گشته است؟»
🔻 آن گاه، به آن دو بزرگوار وحي شد كه:
🔹 «أحبّكما اليّ أحسنكما ظنّا بي:
محبوبترين شما نزد من كسي است كه به من خوش گمانتر باشد.»
🔻 امام خمینی ره در تبیین عبارت "أحبّكما اليّ أحسنكما ظنّا بي" میفرمایند:
🔻 اما، وحي خداي متعال درباره اينكه محبوبترين شما كسي است كه حسن ظن بيشتري به من داشته باشد، به مناسبت تقدم رحمت بر غضب و تجلي ابتدايي محبت الهي در مظاهر جمال است، چنانكه در روايات آمده است: «يا من سبقت رحمته غضبه: اي آنكه رحمتش بر غضبش پيشي گرفته».
📚 شرح دعای سحر ص.28-29
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#تجلیات_حق_تعالی
🆔 @hayatemaqul
🔰 نکاتی از شرح دعای سحر: رحمت
✍ اصغر آقائی
__________________________
💠 اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ رَحْمَتِكَ بِأَوْسَعِها وَ كُلُّ رَحْمَتِكَ واسِعَةٌ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ كُلِّها.
🔻خداوند به دو #صفت «الرحمن» و «الرحیم» شناخته میشود؛ که به تعبیر امام خمینی ره «#رحمت_رحماني مقام #بسط كمال وجود است و #رحمت_رحيمي مقام بسط وجود.»
🔻 امام خمینی رحمه الله علیه در تبیین این عبارت میگویند:
وجود با رحمت رحماني پديدار شده و هر پديدهاي با رحمت رحيمي به كمال معنوي و هدايت باطني خويش ميرسد، بدين لحاظ وارد شده است كه «يا رحمن الدنيا و رحيم الآخرة؛ اي رحمان سراي دنيا و رحيم سراي آخرت»
🔻 و این رحمت در واقع همان #عشقی است که خداوند در تمام موجودات برای رسیدن به کمال خویش قرار داده است؛ چه عشق طبیعی و چه عشق اختیاری و مانند آن (در این زمینه مطالعه #رساله العشق #ابنسینا مفید است)
✅ چکیده و حاصل سخن:
🔻 هرچند تمام موجودات و کمالات آنها حاصل #تجلی رحمانیت و رحمیت است، و به دلیل #تفاضل وجودی آنها، طبیعتا این رحمانیت و رحیمیت نیز تفاضل و مراتب خواهد داشت؛ اما از آنجا که همه این رحمان و رحیمیتهای بسطیافته در جنبه #خلقی خداوند، در جنبه #حقی او به وحدت نزدیک شده و در نهایت در #صقع_ربوبی و ذات حق تعالی به کمال وحدت میرسند، لذا این تفاضل که در ابتدای این بخش از دعای سحر بیان شده است، در نهایت به وحدت میرسد و همه آنها به وسعتِ بدون هیچ مرتبهای توصیف میشوند: کل رحمتک واسعه
📚 شرح دعای سحر ص.43-49
پ.ن.
#کمال در فلسفه و عرفان، لزوماً به معنای آنچه در علم اخلاق و عرف زبان فارسی میشناسیم که #معنایی مثبت دارد نیست؛ بلکه هر #موجودی به تناسب #طبیعت خویش، #عاشق کمال لایق است؛ لذا مثلا #قوه_غضبیه عاشق بروز خویش در اوج است. به همین دلیل است که امام خمینی ره تصریح میکنند:
نفسهاي واژگون درنده و حيوانخو و شيطانصفت به جهنم و دركات و عقربها و مارهاي آن به حسب آنچه كِشتهاند خواهند رسيد، چرا كه رسيدن به اين مراتب براي نفسهاي واژگون اهريمني و غير آن كمال محسوب ميشود.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_دعای_سحر
#رحمان_و_رحمیت_خداوند
🆔 @hayatemaqul
🔰 نکاتی از شرح دعای سحر: اسمای الهی (#قسمت_اوّل)
✍ اصغر آقائی
_____________________
اللّهم انّي أسئلك من اسمائك باكبرها وكلّ اسمائك كبيره. اللّهم انّي أسئلك باسمائك كلّها ...
🔻 #نامهاي نيكوی الهي و #صفات عاليه ربوبی #حجابهاي نورانی #ذات احديتاند كه همه تعيّنهاي اسمائي در او مستهلك است و تمامي تجليات صفاتي در حضرتش مكنون است.
🔻 توجه به تعینات اسمائی، بر حسب بعضي مقامات سالكان است و الّا بر حسب بعضي مراتب ديگر شرك محسوب ميشود، زيرا "حسنات ابرار سيّئات مقربان است." پس حقيقت #ايمان خالص از شرك عبارت است از اعتقاد به اين كه خداوند ظاهر و باطن و اول و آخر است و هيچ اسم و صفتي حجاب وجه كريم او نيست، و هيچ امر و خلقي نقاب نور عظمتش نميباشد. چنان كه در دعاي عرفه آمده:
💠 «كيف يستدلّ عليك بما هو في وجوده مفتقر اليك. الغيرك من الظهور ما ليس لك حتي يكون هو المظهر لك. متي غبت حتي تحتاج الي دليل يدل عليك ومتي بعدت حتي تكون الاثار هي التي توصل اليك. عميت عين لا تراك عليها رقيبا:
💠 چگونه با چيزي كه در وجود خود نيازمند توست به تو استدلال شود؟ آيا غير تو ظهوري دارد كه تو داري آن نباشي تا او بتواند ظاهركننده تو باشد؟! كي غايب بودهاي تا نيازمند دليلي باشي كه بر تو دلالت كند و چه وقت دور بودهاي تا آثار وسيلهاي براي رسيدن به تو بوده باشند؟ كور باشد چشمي كه تو را نظارهگر خود نبيند».
🔻 #غيب هويت و ذات احديت بر كسي ظاهر نميشود مگر در پس حجاب تعيّنات اسمي، و در هيچ عالمي تجلّي نميكند مگر در نقاب تجليات صفاتي.
🔻 #تجلي به بعضي اسماء مقدم بر بعضي ديگر است. پس، تجلي ابتدا براي هر يك از اسماء محيط رخ ميدهد و در حجاب آنها براي اسمهاي محاطشان
🔻 لذا، به سبب #احاطه اسم الله و رحمان، تجلي براي بقيه اسماء به واسطه آن دو صورت ميگيرد و اين از جمله دلايل پيشي داشتن رحمت بر غضب است.
📚 شرح دعای سحر/ امام خمینی ره
ن. پ.
توضیح برخی اصطلاحات:
🔹 ۱. #حجاب_نورانی: اسمای الهی هرچند مادی نیستند و نورانی، اما در عین نورانیت، ذات الهی رو در دالان و آينه محدود خویش جلوه میدهند نه آنگونه که هست لذا حجاب نورانی هستند.
🔹 ۲. #تعیّنهای_اسمائی: هر اسمی محدود به حدود خود است، و این حدود تعیّنیافتن آن اسم است؛ یعنی الصابر محدود به صبر است و المنتقم محدود به انتقام؛ لذا اسماء تعیّنات خواهند بود. خلاصه هر اسمی، محدود به خود است و بس.
🔹۳. #شرک و #کفر همراه با ایمان: خداوند میفرماید "وَمَا يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَهُمْ مُشْرِكُونَ" لذا اگر کسی خدا را فقط از طریق یک اسم ببیند، نسبت به اسمای دیگر او کفر ورزیده و در آن نیز نوعی شرک است زیرا آن اسم را شریک ذات احدیت دیده است. (این شرک و کفر در حرکت سالک به سوی ذات حق باید اندک اندک کنار زده شود که فرمود:
إلهي هَبْ لي كمالَ الانقِطاعِ إلَيكَ ، وأنِرْ أبصارَ قُلوبِنا بضِياءِ نَظَرِها إلَيكَ ، حتّى تَخرِقَ أبصارُ القُلوبِ حُجُبَ النورِ ، فَتَصِلَ إلى مَعدِنِ العَظَمَةِ:
الهى! نعمتِ بريدنِ كامل از همه و رويكردن كامل به خودت را به من ارزانى دار و ديدگان دلهاى ما را به نور نگاهشان به تو، روشن گردان، تا ديدگان دلها، پرده هاى نور را بدَرَند و به معدن عظمت و بزرگى بپيوندند.
🔹 ۴. #غيب_هویت: یعنی صقع ربوبی؛ ذات بدون هیچ قید الهی؛ ذات محض محض که حتی از قیود و تعیّنات اسمائی جداست.
🔹 ۵. #اسمای_محیط: اسمائی هستند که در دل خویش اسمای دیگر را دارند؛ و محیطترین اسم الهی الله، و الرحمن است؛ زیرا مثلا تمام اسمای الهی در دل الله است.
🔹 ۶. #حسنات_ابرار_سيّئات_مقربان: این بدان معنا است که گاه کاری برای فردی در مرحلهای از رشد یعنی در مقام #ابرار پسندیده است؛ اما همان کار برای فردی در مرتبه برتر، یعنی در مقام #مقربان ناپسند است.
📚 شرح دعای سحر/ امام خمینی ره
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_دعای_سحر
🆔 @hayatemaqul
🔰 شرح دعای سحر: علم الهی
(#قسمت_اوّل)
✍ اصغر آقائی
____________________
💠 اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ كُلِّها . اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ مِنْ عِلْمِكَ بِأَنْفَذِهِ وَكُلُّ عِلْمِكَ نافِذٌ
🔰 نتیجه و چکیده سخنان امام خمینی ره:
🌀 چون تمام هستی به وجود #ظلی وابسته به حق هستند و تمام آنها #لابشرط نزد او بهتمام حقیقت خویش حاضرند، و او احاطه تام بدون هیچ واسطهای بر تمام آنها دارد، لذا #علم او در هرآنچه نام وجود بر آن نهاده شود، نفوذ دارد، نه آنکه علم او صرفاً به آنها تعلق گرفته است.
🔻 خداوند چون #وجود_صرف است لذا وجود او نه #به_شرط_شيء و نه به_شرط_تعيّن است؛ یعنی نه حيثيت #تعليلي يا نه حیثیت #تقييدی، در آن نیست. (در #شرح_و_توضیح_اصطلاحات این اصطلاحات توضیح داده خواهند شد)
🔻 #مصداق_ذاتي شيء چيزي است كه براي انتزاع مفهومش از شيء #نياز به حيثيت تعليلي و يا تقييدي نباشد، بلكه با قطع نظر از همه چيزها و همه حيثيتها، بتوان مفهوم را از آن شيء انتزاع كرد، در غير اين صورت اين مصداق، مصداق بالذات نخواهد بود.
🔻 #فيضی كه بر همه اشياء گسترده شده و همه آنها را در بر گرفته است #ظل وجود #لابشرط است؛ یعنی مقید به هیچ مرتبهای نيست.
🔻 پس، با توجه به آنچه در وجود لابشرط گفتیم، در اين آیات حق تعالي بهخوبی باید اندیشید:
💠 وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ: و هر كجا باشيد، او با شماست
💠 هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن: اول و آخر هستى و پيدا و پنهان وجود اوست»
💠 أَلا إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ: و او بر هر شیئی #احاطه دارد.
🔻 و نیز در سخن #امیرالمومنین عليه السّلام، بيانديش كه فرمود:
💠 خداوند داخلِ اشياء است ولي نه به ممازجت و خارج از آنهاست، لكن نه به نحو جدا بودن از آنها.
🔻 بر اساس همان که گفتیم چون #ملاصدرا درباره #علم_الهی میگوید:
علمه تعالى بالاشياء هو الكشف التفصيلى فى عين العلم البسيط الاجمالى: علم خداوند به اشياء همان آشکارشدن تفصیلی تمام اشياء برای اوست، در عین آنکه این علم یکجا و بسیط است (یعنی در عین حالی که تمام این اشیاء معلوم حق تعالی است اما این علوم با بساطت ذات حق همراه است و کثرتی در آن ایجاد نمیکند)
🔻 #امام_خمینی ره در ادامه تصریح میکنند فهم اينگونه حقايق صرفاً با برهانهای مشائي و قياسهاي فلسفي و جدلهاي كلامي ميسور نيست که فرمود:
🔹 عقل ميخواست كز آن شعله چراغ افروزد
🔹 برق غيرت بدرخشيد و جهان برهم زد
🔻 امام خمینی ره در ادامه تصریح میکنند خداوند متعال به #اسم_جامع خود در تمام مراتب عالم #تجلی کرده است و در آينه انسان کامل نیز ظهور نموده است لذاست که فرمود:
💠 فان الله خلق آدم علي صورته: خداوند آدم را شبیه خودش آفریده است
🔻 و نیز فرمود:
🔹 نظري كرد كه بيند به جهان صورت خويش
🔹 خيمه در آب و گل مزرعه آدم زد
🔻 در ادامه از آنجا که #علم خداوند به اشياء حضوری است امام از استادشان مرحوم #شاه_آبادي چنین نقل میکنند:
مقيد (یعنی مخلوق) از حيث باطنش همان اسمي است كه خداوند براي خود، برگزيده و او همان غيبي است كه جز او كسي از آن آگاه نيست، زيرا باطنش مطلق است و [آن وجود] به تعين خود نه به حقيقتش، ظهور كرده است. پس همه اشياء بدون وساطت چيزي، نزد خداوند حاضرند.
🔻 مقصود از این سخن مرحوم شاهآبادی گویی همان #وجه_وریدی است که توضیح خواهیم داد.
🔻 بر اساس سخن پیشگفته، #نفوذ علم خداوند و سريان شهودش در اشياء روشن ميشود، و معلوم ميگردد كه خداوند باطن اشياء را نيز مانند ظاهر آنها، و عالم ملك را همانند عالم ملكوت و عالم اسفل را مانند عالم اعلي، بدون واسطه هیچ موجودي ميبيند، [نه] آن طور كه محجوبين از حقيقت ميپندارند.
🔻 و این علم حضوری #احاطهای است که در آیه زیر است:
💠 إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطٌ: باز بدانيد كه خدا بر همه موجودات عالم احاطه كامل دارد.
🔻 این احاطه در حقیقت همان #وحدت_وجودی است که بیان میدارد هيچ شيئي صاحب وجود نيست و هيچ موجودي از موجودات، مطلقاً داراي هويت محسوب نميشود، كه اوست آن مطلق و قيوم تام.
📚 شرح دعای سحر ص.114-122
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
#شرح_دعای_سحر
🆔 @hayatemaqul