❓پرسش 21: در کتاب فرائد الاصول(رسائل) در بخش استصحاب، با عبارت «نعم هذا الشك اللاحق يوجب الإعادة بحكم استصحاب عدم الطهارة لو لا حكومة قاعدة الشك بعد الفراغ‏ عليه فافهم‏» مواجه شدم. لطفاً معنای عبارت و مقصود از «فافهم» را توضیح دهید؟ ✍پاسخ: 🔰مقدمه: مرحوم شیخ قبل از ورود به ادلۀ استصحاب، شش امر را بیان کرده اند که این مطلب انتهای امر پنجم است. در امر پنجم، به ارکان و مقومات استصحاب اشاره شده است که عبارتند از یقین سابق و شک لاحق. سپس بیان شده است که شک باید فعلی باشد و شک تقدیری کفایت نمی کند. به عنوان ثمره، ایشان یک فرعی فقهی شامل 4 مرحله را بیان کرده اند و عبارت مورد نظر مربوط به مرحلۀ سوم و توضیح آن به شرح زیر است: 🔰توضیح عبارت: شخصی در ساعت 10 صبح، يقين به حدث دارد و سپس بكلى غافل مى‏شود تا ساعت يك بعد از ظهر. الآن كه ساعت يك است يقين سابق به حدث و شك لاحق در بقاء هم دارد و اركان استصحاب عدم طهارت، فی نفسه تام است اما حاكميت قاعده فراغ ( که مى‏گويد به شك بعد از عمل اعتنا نكن و بگو ان‏شاءالله نمازى كه خوانده‏ام صحيح بوده) مانع از جریان آن می شود. 🔰توضیح فافهم: ✅مرحوم حاج #آقا_رضا_همدانی «فافهم» را اشاره به اين می داند كه اصلا اين استصحاب ذاتا و با قطع نظر از حكومت قاعده فراغ نیز جارى نيست، زیرا اصل مثبت است. زیرا مستصحب، بقای حدث است که وجوب اعاده، اثر عقلی آن است. ✅اما طبق نظر مرحوم #آخوند در کتاب درر الفوائد، فافهم اشاره به این مطلب دارد که: بنابر این که قاعدۀ فراغ اماره باشد، بر استصحاب ورود دارد و بنابر این که قاعدۀ فراغ اصل باشد، دلیل استصحاب حاکم بر آن است (بر فرض آن که ادلۀ اعتبار آن شامل مورد استصحاب نشود.) #فافهم #مقومات_استصحاب #شک_فعلی #شک_تقدیری #قاعدۀ_فراغ #استصحاب #فرائد_الاصول #رسائل #اصول_فقه 📚فرائد الاصول، طبع انتشارات اسلامی، ج‏2، ص: 548 📚درر الفوائد في الحاشية على الفرائد، الحاشيةالجديدة، ص: 298 📚حاشية فرائد الأصول ( الفوائد الرضوية على الفرائد المرتضوية )، ص: 317 https://eitaa.com/saluni

❓پرسش 80: اگر یکی از شرایط تکلیف قدرت است چرا کسی که قدرت ندارد مثلا فلج است باید نماز بخواند؟ ✍🏽پاسخ: 🌀هرگاه خداوند عملی را بر مکلف واجب گرداند و آن عمل دارای اجزاء و شرایطی باشد، اگر برای مکلف به جا آوردن همه اجزاء ممکن نباشد و مکلف قدرت بر انجام تکلیف به طور کامل را نداشته باشد، انجام بعض دیگر ساقط نمی شود؛ ما لا یدرک کله لا یترک کله. این مطلب با عنوان «قاعده میسور» یا «قاعده ما لا یدرک کله» یا «قاعده استطاعت» در کتب اصولی یا فقهی یا قواعد فقهیه ذکر شده است. در ادبیات فارسی نیز برخی نوشته ها و اشعار مانند «آب دریا را اگر نتوان کشید *** هم به قدر تشنگی باید چشید » مضمونی مشابه قاعدۀ میسور دارد. 🔅نکتۀ1: قاعده میسور، در موارد بسیارى به کار گرفته شده، ولى فقها بیشتر در #عبادات به آن تمسک نموده‌اند، هرچند در #معاملات نیز کاربرد دارد؛ براى مثال، در #عقود، هرگاه طرفین عقد یا یکى از آن دو نتوانند صیغه #عقد را بخوانند، اشاره کافى است. 🔅نکتۀ2: این قاعده در جایى مطرح است که فعل مقدور و میسور از مصادیق تکلیف مورد نظر - هرچند با تسامح عرفى- شمرده شود، چنان‌که عرف، نماز نشسته را نماز می‌داند، اما در مواردى که چنین نباشد، جاى این قاعده نیست؛ براى مثال، کسى که قادر است روزه بگیرد، به شرطى که در بین آن یک بشقاب غذا یا یک لیوان آب بخورد، از نظر شرع اصلاً نباید روزه بگیرد؛ زیرا از نظر شرعى چنین روزه‌ای مصداق آن تکلیف خاص نیست؛ چون نمی‌توان گفت حالا که نمی‌توانى آن‌‏گونه روزه بگیرى، در بین روز یک لیوان آب بنوش و روزه‌دار هم باش. 🔅نکتۀ3: مستند قاعدۀ میسور، ادلۀ نقلیه ای است که از حیث سند #مرسل و منقول از کتاب عوالی اللئالی است فلذا برخی از علما این قاعده را نمیپذیرند و برخی مثل مرحوم شیخ، ضعف آن را با عمل مشهور جبران شده می دانند و آن را میپذیرند. البته در هر صورت، در برخی موضوعات مانند نماز، ادلۀ خاصه برای شخصی که قدرت کامل ندارد، وارد شده است. (برخی برای اثبات قاعده، به #استصحاب یا #بنای_عقلا نیز تمسک نموده اند.) #قدرت #اشتراط_قدرت #قاعده_میسور #قاعده_ما_لا_یدرک_کله #قاعده_استطاعت #فرائد_الاصول #عناوین_فقهیه #عوالی_الئالی #اصول_فقه #قواعد_فقهیه #فقه 📚فرائد الاصول، ج ۲، ص۳۹۰ 📚عناوین فقهی، ج ۱، ص ۴۷۰. 📚عوالی الئالی، ج ۴، ص ۵۸ 🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️ دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯

❓پرسش 96: مرحوم #آخوند در تنبیه یازدهم #استصحاب می فرمایند: « #شک_در_تقدم_و_تأخر_حادث نسبت به حادث دیگر اگر به نحو #کان_ناقصه باشد، استصحاب جاری نمی شود اما اگر به نحو #کان_تامه باشد، استصحاب جاری می‌شود.» تفاوت این دو چیست❓❓ #استصحاب #تنبیهات_استصحاب #اصول_فقه 🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️ دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯

❓پرسش 96: مرحوم #آخوند در تنبیه یازدهم #استصحاب می فرمایند: « #شک_در_تقدم_و_تأخر_حادث نسبت به حادث دیگر اگر به نحو #کان_ناقصه باشد، استصحاب جاری نمی شود اما اگر به نحو #کان_تامه باشد، استصحاب جاری می‌شود.» تفاوت این دو چیست❓❓ ✍🏽پاسخ: 🌀مقدمه: برای جواب به این سؤال، ابتدا #مفاد_کان_تامه و #مفاد_کان_ناقصه را بیان می کنیم: ❇️مفاد کان تامه( وجودی،محمولی،ثبوت شیء): در کان تامه، بحث از تحقق اصل وجودموضوع است(حتی اگر وصف داشته باشد) 🌿مثال: کان زید ولکن بکر لم یکن. 🌿مثال2: کان الله و لا شیئ معه. ❇️مفاد کان ناقصه(نعتی،ثبوت شیءلشیء): در کان ناقصه اصل وجود شی مفروض گرفته می شود و اتصاف آن به یک وصف بیان میشود. 🌿مثال: کان زید عالما. (در این مثال، اصل وجود زید مفروض است و از اتصاف زید به عالم بودن خبر داده می شود.) 🌿مثال2: نجاسة الثوب یکون مانعه فی الصلاة 🔅نکته1: این که مفاد حکم از قبیل کان تامه یا ناقصه باشد، بستگی به #دلیل و #استظهار از آن دارد. 🔅نکته2: این که حکم از قبیل مفاد کان تامه یا ناقصه باشد، منوط به وجود لفظ کان و مشتقات آن در لسان خطاب نیست بلکه منوط است به نوع لسان خطاب است که «ثبوت شیء» یا «ثبوت شیء لشیء» باشد. 🌀تفاوت کان تامه و ناقصه در کلام #مرحوم_آخوند: پدر وپسری در زلزله از دنیا می روند که سبق موت یکی بر دیگری روشن نیست. دو صورت قابل فرض است: ⭐️الف) به صورت تامّة: اصل عدم سبق موت پدر نسبت به پسر است ⭐️ب) به صورت ناقصة: موت الوالد السّابق علی موت الولد ❇️مرحوم آخوند خراسانی می فرماید: استصحاب به نحو مفاد کان تامه جریان دارد زیرا ارکان آن تمام است(مگر این که کسی #استصحاب_عدم_ازلی را از حیث مبنایی نپذیرد)، اما استصحاب به نحو کان ناقصه جاری نمی شود زیرا #حالت_سابقه ندارد و موت والد از همان اوّل برای ما مشکوک است. #استصحاب #تنبیهات_استصحاب #کفایة_الاصول #ارشاد_العقول #اصول_فقه 📚کفایه، ص425 📚ارشاد العقول، ج3، ص21 📚درس خارج #آیت_الله_سبحانی «حفظه الله»، 20بهمن 1393 🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️ دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯

❓پرسش 121: ادلهٔ عدم حجیت #مثبتات_اصول_عملیه را بیان کنید؟ ✍🏽پاسخ: اصل مثبت بحثی است که معمولا به عنوان #تنبی_هشتم_استصحاب بیان میشود و در ضمن پرسش 5 همین کانال نیز مباحثی پیرامون آن ارائه شد. برای عدم حجیّت اصل مثبت، ادلۀ مختلفی بیان شده است که به اهم این ادله اشاره می شود: 1️⃣ #شیخ_انصاری «رحمة الله علیه» : بین #امور_اعتباری و #امور_تکوینی فرق است. امور اعتباری قابل جعل می باشد مثلا شارع می تواند دستور دهد که حیات زید را #استصحاب کن و #اثر_شرعی آن مانند حرمت ازدواج همسرش یا عدم جواز تقسیم اموال بین ورثه، توسط شارع جعل شود. اما رشد لحیه، امری است تکوینی و با جعل شارع قابل تحقق نیست. اگر شرایط آن موجود باشد لحیه نمو می کند و الا نه. بنا بر این وقتی نمو لحیه که امری است تکوینی قابل جعل نباشد، اثر مترتب بر آن هم قابل جعل نیست. 2️⃣ #محقق_خراسانی«رحمة الله علیه» : اصل مثبت حجّت نیست زیرا اینجا جای تمسک به #اطلاق نیست زیرا یکی از #مقدمات_حکمت این است که #قدرمتیقن_در_مقام_تخاطب وجود نداشته باشد. مثلا مولی به غلامش دستور می دهد که برایش آب بیاورد، قدر متیقن در مقام تخاطب این است که او آب را برای نوشیدن می خواهد نه برای ریختن. محقق خراسانی بر این اساس می فرماید: امام«علیه السلام» به #زراره می فرماید: لا تنقض الیقین بالشک و قدر متیقن در نزد زراره اثر خود متیقن است نه اثر لازم متیقن. بنا بر این باید مثلا اثر حیات را بار کرد نه اثر لازم حیات که نمو لحیه است که در نتیجه صدقه دهد. 3️⃣ #آیت_الله_حائری«رحمة الله علیه» : ایشان در کتاب شریف #درر به #انصراف تمسک می کند یعنی وقتی مولی می فرماید: لا تنقض الیقین بالشک این منصرف به #اثر_بلاواسطه است نه #اثر_باواسطه. 4️⃣ #آیت_الله_سبحانی«حفظه الله» : اصل مثبت حجّت نیست و بین جایی که #مستصحب #حکم_شرعی است و جایی که #امر_خارجی است تفاوت وجود دارد. #استصحاب_در_احکام بسیار صاف و راحت می باشد مثلا سابقا نماز جمعه واجب بود و الآن هم واجب است اما #استصحاب_در_موضوعات سخت تر است. مثلا زید که سابقا گم شده است زنده بود و می گوییم الآن هم زنده است. در اینجا استصحاب فقط صغری درست می کند و باید کبرایی به آن ضمیمه شود و آن اینکه: کل من کان حیا زوجته لا تتزوج و امواله لا تقسّم. اگر این کبری در موضوعات نباشد، استصحاب لغو و باطل می باشد. با این بیان می گوییم که در مورد حیات زید کبری وجود دارد که همان حرمت تقسیم اموال است و ولی در مورد ذات لحیه بودن زید چنین کبرایی در کتاب و سنت نیست و در آن نیامده است که کلما کان زید ذات لحیة واجب است که صدقه ای در راه خداوند داده شود. 5️⃣ #صاحب_فصول«رحمة الله علیه» : اگر استصحاب #لازم_غیرشرعی را اثبات کند، با اصل دیگری #تعارض می‌کند و آن اصالت عدم لازم است و بعد از #تعارض هر دو تساقط می‌کنند، در نتیجه وجهی برای حجیت اصل مثبت نیست مثلاً فردی تیری به دیگری می‌اندازد و مانعی از برخورد نبود و بعد نشست، حال استصحاب عدم مانع می‌کند و با آن اثبات می‌کند قتل محقق شده است، حال این استصحاب عدم مانع با اصل عدم قتل تعارض می‌کنند و تساقط، پس اصل مثبت حجت نیست. 6️⃣ #صاحب_فصول«رحمة الله علیه» : محتوای اخبار؛ محتوای روایات این است که فقط آثار شرعیه بدون واسطه در استصحاب بار می‌شود و آثار غیر شرعیه یا آثار شرعیه با واسطه بار نمی‌شوند. #اصل_مثبت #اصول_عملیه #رسائل #فرائد_الاصول #کفایة_الاصول #المبسوط_فی_اصول_الفقه #اصول_فقه 📚المبسوط فی اصول الفقه، ج4، ص183. 📚[فرائد الأصول، الشيخ مرتضى الأنصاري، ج3، ص233. 📚کفاية الاصول، الآخوند الخراساني، ج1، ص414. 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 به کانال #سلونی بپیوندید🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭❀❓❀╮ @saluni ╰❀📚❀╯

❓پرسش ۱۶۰: لطفاً در مورد #استصحاب_قهقری و حجیت آن توضیح دهید؟ #استصحاب_قهقرائی #استصحاب #اصول_عملیه #اصول_فقه 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️ https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭❀❓❀╮ @saluni ╰❀📚❀╯

❓پرسش ۱۶۰: لطفاً در مورد #استصحاب_قهقری و حجیت آن توضیح دهید؟ #استصحاب_قهقرائی #استصحاب #اصول_عملیه #اصول_فقه 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️ https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭❀❓❀╮ @saluni ╰❀📚❀╯

❓پرسش ۱۶۰: لطفاً در مورد #استصحاب_قهقری و حجیت آن توضیح دهید؟ ✍پاسخ: 💠 نکتهٔ۱(اسامی آن) : #استصحاب_قهقرایی از مباحث #علم_اصول است که نام‌های دیگر آن، #استصحاب_قهقری ، #استصحاب_مقلوب یا #استصحاب_وارونه یا #استصحاب_معکوس یا #استصحاب_منعکس یا #انعطاف می باشد. 💠نکتهٔ۲(کاربرد) : استصحاب قهقری هم در #علم_لغة و #تفسیر_قرآن و هم در #مباحث_فقهی مطرح می‌شود. 💠تعریف: معنای استصحاب قهقرائی این است که در فرض #یقین_لاحق و #شک_سابق، یقین لاحق ابقاء شود. در واقع در این استصحاب، جای شک و یقین معکوس شده است. 💠مثال: اگر کسی الان یقین دارد که وضو ندارد، اندکی قبل هم نمازش را خوانده است و نمی‌داند موقع نماز طهارت داشته یا خیر. اما الان یقین دارد مُحْدِث است و وضو ندارد. (بر فرض عدم جریان #قاعدهٔ_فراغ ) اگر استصحاب قهقرایی جاری کنیم و بگوییم موقع نماز هم محدث بوده است، حکم به بطلان نماز می‌شود. 💠حجیت: درباره #حجیت این #استصحاب، بین #اصولیون اختلاف است مشهور اصولیون امامی معتقدند استصحاب قهقرایی حجیت ندارد و ادلهٔ حجیت استصحاب، شامل آن نمی‌شود اما برخی مثل #شهید_صدر «رحمه‌الله» به حجیت آن معتقدند. 🔅یکی از موارد #استصحاب_قهقری در نظر اغلب اصولیین حجت است و آن موردی است که هم اکنون یقین وجود داشته باشد که در نزد عرف لفظی برای معنایی وضع شده است و بعد شک به وجود آید که آیا در سابق - مثلاً در عصر ائمه «علیهم‌السلام» - نیز برای چنین معنایی وضع شده بوده یا نه؛ در این مورد ثابت می‌شود که در آن عصر هم برای همین معنا وضع شده است. اما باید توجه داشت که حجیت این مورد، از باب حجّیت استصحاب مصطلح و از باب #اصول_عملی #تعبّدی نیست بلکه از سنخ #اصول_لفظیِ #عقلاییِ مورد امضای شارع است که از آن به #اصل_عدم_نقل یاد می‌شود. #استصحاب_قهقرائی #استصحاب #اصول_عملیه #اصول_فقه 📚محاضرات فی اصول الفقه،جلد 1، صفحه 114 📚فرائد الاصول، جلد 2، صفحه 547 📚اصول الفقه جلد 2، صفحه 252 📚بحوث فی علم الاصول جلد 6، صفحه 14 🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴🏴 به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️ https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭❀❓❀╮ @saluni ╰❀📚❀╯