🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/57) 💢 «طَیِّبٰتِ»: این کلمه مانند دیگر کلماتی که طی مطالب قبلی گفته شد از نوع اسم و #جمع_سالم مؤنث است. در این کلمه نیز همچون کلمات قبلی از این دست، بر اساس قاعدهٔ #رسم_المصحف مبنی بر حذف الف از کلمات اسم جمع سالم مذکر یا مؤنث، الف به روال عادی حذف شده است. ✓ علامت‌گذاری این کلمه: ضبط #مصری : طَیِّبَـٰتِ ضبط #هندی و #کم_علامت : طَیِّبٰتِ ضبط #ترکی : طَیِّبَاتِ ضبط #ایرانی : طَیِّبٰاتِ 💢 «رَزَقنٰکُم»: قاعدهٔ رسم المصحف که شامل این کلمه می‌شود و در مطالب گذشته نیز به آن اشاره شده این است که «در کلماتی که در آخر آنها ضمیر فاعلیِ "نا" آمده و بلافاصله ضمیر مفعولی به آن چسبیده باشد، #الف حذف می‌شود». ✓ علامت‌گذاری این کلمه: ضبط #مصری : رَزَقْنَـٰکُمْ ضبط #هندی : رَزَقْنٰکُمْ ضبط #ترکی : رَزَقْنَاکُمْ ضبط #ایرانی : رَزَقْنٰاکُمْ ضبط #کم_علامت : رَزَقنٰکُم طبق روال معمولِ شیوه‌های ترکی و ایرانی، در این شیوه‌ها #الف در این کلمات اثبات شده که با اصول و قواعد رسم المصحف، مغایر است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ یکشنبه 20 آبان 1403 🔅 وَاِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطايٰكُم وَسَنَزيدُ المُحسِنينَ (بقره/58) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 58 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: 1 ✓ محل نگهداری: حرم امیرالمؤمنین امام علی علیه‌السلام، نجف اشرف ✓ نوع خط: #کوفی BII بر اساس طبقه‌بندی فرانسوا دروش ✓ تعداد برگ‌ها: 309 برگ ✓ ابعاد هر برگ: 12.3*18.2 سانتی‌متر ✓ جنس برگ: پوست ✓ تعداد سطور در هر صفحه: از ابتدا تا پایان صفحه 74 در هر صفحه 16 سطر و پس از آن در هر صفحه 17 سطر ✓ نشان پایان آیات: ندارد ✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» به خط کوفی و قلم طلایی ✓ علامت تعشیر: دو دایره که دایره میانی با طلا و نقاط سبز و قرمز تزیین شده است. ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به قلم زر و با خط #کوفی ✓ نقط الاعجام: نسخه، فاقد نقط‌الاعجام است. ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از نقاط قرمزرنگ مدوّر به شیوه #ابوالاسود ✅ در پایان نسخه نوشته شده است: «كتبه علی بن ابی طالب فی سنة اربعين من الهجرة» و همین امر سبب اشتهار این نسخه و انتساب کتابت آن به امام علی علیه‌السلام شده است. ❇️ در صفحه نخست نسخه، وقف‌نامه‌ای با خط نستعلیق نوشته شده که نشان می‌دهد این نسخه تا اواخر قرن دوازدهم هجری در حرم علوی قرار نداشته بلکه در سال 1189 ه‍.ق از سوی واقفی به نام محمد مهدی در این مکان وقف شده است. ✴️ جهت آشنایی بیشتر با این نسخه و ویژگی‌های کامل آن به کتاب #قرآن_های_کوفی_در_ایران ، صفحات 189 تا 227 مراجعه کنید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/58) القَريَةَ: آبادی يا شهر [احتمالا بيت‌المقدس يا حبرون] رَغَدًا: گوارا يا به‌فراوانی البابَ: دروازه [دروازه بيت‌المقدس يا حبرون] سُجَّدًا: متواضعانه يا سجده‌کنان، جمع ساجد؛ يا در حالی که سجده خواهيد کرد. حِطَّةٌ: پايين گذاشتن [بار گناه] 📝 کنايه از آمرزش نَغفِر: تا بيامرزيم. 📝 در جواب امر، مجزوم شده است. اصلِ «غفر» به معنای پوشاندن است. سَنَزيدُ: خواهيم افزود. 📝 «زاد» دومفعولی است؛ يعنی بر توفيق يا هدايت محسنين می‌افزاييم، مثل: «وَيَزيدُ اللهُ الَّذينَ اهتَدَوا هُدًی» (مريم/76)؛ نه اينکه تعداد محسنين را زياد می‌کنيم، آن چيز که زياد می‌شود مفعول دوم و محذوف است. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، صص 32 و 33 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/58) ❇️ عَنِ الباقِرِ عَلَیهِ السَّلامُ فی قَولِهِم بابُ اللهِ مَعناهُ اَنَّ اللهَ احتَجَبَ عَن خَلقِهٖ بِنَبِیِّهٖ وَالاَوصِیاءِ مِن بَعدِهٖ وَفَوَّضَ اِلَیهِم مِنَ العِلمِ ما عَلِمَ احتِیاجَ الخَلقِ اِلَیهِ وَلَمَّا استَوفَی النَّبِیُّ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهٖ عَلیٰ عَلِیٍّ عَلَیهِ السَّلامُ العُلومَ وَالحِکمَةَ قالَ اَنَا مَدینَةُ العِلمِ وَعَلِیٌّ عَلَیهِ السَّلامُ بابُها وَقَد اَوجَبَ اللهُ عَلیٰ خَلقِهٖ الِاستِکانَةَ لِعَلِیٍّ عَلَیهِ السَّلامُ بِقَولِهِ «ادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَکُم خَطاياكُم وَسَنَزیدُ المُحسِنینَ» اَیِ الَّذینَ لایَرتابونَ فی فَضلِ البابِ وَعُلُوِّ قَدرِهٖ. ❇️ امام باقر علیه‌السلام: معنای «بابُ اللّه» این است که خداوند به‌واسطۀ [حضور] پیامبرش صلّی الله علیه و آله و امامان علیهم‌السلام پس از او، از بندگان خویش پوشیده ماند و تمام علومی را که می‌دانست بندگان به آن نیاز دارند به ایشان (پیامبران و امامان) ارائه نمود. هنگامی که پیامبر، آن علوم و حکمت را به علی علیه‌السلام سپرد، فرمود: من شهر علم و علی علیه‌السلام درب آن است؛ و خداوند بر بندگانش واجب کرده که در برابر علی علیه‌السلام خاضع و خاشع باشند؛ چرا که در قرآن می‌فرماید: «سجده‌كنان از این درب وارد شوید و بگویید (خدایا،) گناهانمان را ببخش، تا خطاهایتان را ببخشیم، بی‌شک بر (پاداش) نیكوكاران خواهیم افزود» یعنی کسانی که در فضیلت و برتری این درب (امام علی علیه‌السلام) و والامقامی آن شک نمی‌کنند. 🔸منبع: بحارالانوار، ج24، ص202 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَاِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطايٰكُم وَسَنَزيدُ المُحسِنينَ (بقره/58) (نیز به یاد آورید) هنگامی را كه گفتیم: به این شهر (مقدّس و پربركت) وارد شوید و از هر جای آن خواستید، فراوان و گوارا بخورید، و سجده‌كنان از این در وارد شوید و بگویید «(خدایا،) گناهانمان را ببخش»، تا خطاهایتان را ببخشیم. (آری،) بی‌شک بر (پاداش) نیكوكاران خواهیم افزود. ✅ امام صادق علیه‌السلام در این خصوص می‌فرمایند: «نَحنُ بابُ حِطَّتِکُم»؛ بدین مفهوم که ما برای شما همچون دری هستیم که بنی‌اسرائیل می‌بایست از آن وارد می‌شدند و «حطّة» می‌گفتند تا گناهانشان بخشیده شود و پاداش الهی را دریافت کنند و اگر مسلمانان هم می‌خواهند مشمول آمرزش و #رحمت_الهی شوند، باید به #ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام اعتراف کنند و به حریم محبت آنها وارد شوند. ✅ در ارتباط با #اختلاف_قرائت آیه شریفه گفتنی است: نافع و ابوجعفر «یُغفَر لَکُم»، ابن عامر «تُغفَر لَکُم» و باقی قراء به‌صورت «نَغفِر لَکُم» تلاوت کرده‌اند. 🔸منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص9 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/58) 💢 «وَادخُلُوا البابَ»: در اتصال میان این دو کلمه، سه حرف ناخوانا وجود دارد که قواعد ناخوانا بودن آنها بر اساس ضبط #کم_علامت در مطالب گذشته بررسی شده است. در این مطلب این قواعد را برای یادآوری مرور می‌کنیم: 1. واو بعد از ضمه این حرفِ بدون علامت، به دلیل وجود حرکت #ضمه قبل از آن، ناخواناست، البته این قاعده در مورد حروف «الف بدون علامت بعد از فتحه» و «یاء بدون علامت بعد از کسره» نیز صادق است. 2. الف بعد از واو آخر کلمه مطابق قواعد ضبط کم علامت، الف بعد از واو آخر کلمه، همواره ناخواناست. 3. الف بدون علامت در اول کلمه اگر حرف الف در ابتدای کلمه، بدون علامت باشد، در حالت وصل، ناخواناست. ← به این ترتیب در شیوهٔ علامت‌گذاری کم‌علامت، با وضع سه قاعدهٔ کوتاه، از گذاشتن هزاران علامت که منجر به #شلوغی_خط و به تَبَع آن، شلوغی صفحات می‌شود جلوگیری شده است. کما اینکه در شیوهٔ #مصری (عثمان‌طه) برای همین سه قاعده، به سه شکل #متفاوت عمل شده و علائمی بر خط، وارد شده است که در زیر مشاهده می‌کنید. ✓ علامت گذاری این دو کلمه: ضبط #مصری : وَٱدْخُلُواْ ٱلْبَابَ ←واو بدون علامت، الف بعد از واو با علامت دایره توخالی، الف ابتدای کلمهٔ دوم با علامت صاد همزهٔ وصل. ضبط #هندی : وَادْخُلُوا الْبَابَ ضبط #ترکی : وَٱدْخُلُوا الْبَابَ ضبط #ایرانی : وَادْخُلوُا الْبٰابَ ← ضمه بر روی واو ضبط #کم_علامت : وَادخُلُوا البابَ 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ دوشنبه 21 آبان 1403 🔅 وَاِذِ استَسقیٰ موسیٰ لِقَومِهٖ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا قَد عَلِمَ كُلُّ اُناسٍ مَشرَبَهُم كُلوا وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللهِ وَلاتَعثَوا فِی الاَرضِ مُفسِدينَ (بقره/60) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 60 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: MS. Arab. d. 98 ✓ محل نگهداری: کتابخانه بادلیان ✓ نوع خط: #نسخ ✓ تعداد برگ‌ها: 301 برگ ✓ جنس برگ: کاغذ ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 15سطر ✓ نشان پایان آیات: گل شش‌پر طلایی‌رنگ ✓ علامت تخمیس: تذهیب لاجوردی و طلایی ✓ علامت تعشیر: یک ستاره طلایی که در میان آن، نقوشی با رنگ‌های آبی و نارنجی و زرد رسم شده است. ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به قلم زر و با خط #رقاع ✓ نقط الاعجام: دارد ✓ روش علامت‌گذاری: استفاده از علائم #خلیل بن احمد. کلمه الله در کل مصحف و همچنین علامت مد با قلم قرمز نوشته شده است. ✅ در حاشیه نسخه، #اختلاف_قرائت با علائم اختصاری ذکر شده و در متن مصحف با قلم قرمز مشخص شده است. ✅ علائم وقف بر اساس رموز #سجاوندی و با رنگ قرمز نوشته شده است. ✅ تقسیمات جزء و حزب و رکوعات نیز در حاشیه با قلم قرمز نوشته شده است. ✅ از ویژگی‌های مهم این نسخه که آن را از سایر قرآن‌ها متمایز می‌سازد، آیینه‌ای بودن سطور آن است، بدین صورت که حرف اول سطر اول با حرف اول سطر 15 و حرف اول سطر دوم با حرف اول سطر 14ام و به همین ترتیب در بقیه سطرها یکسان و متقارن است، حتی در بعضی سطور، یک یا چند کلمه با هم یکسان هستند. ✅ نسخه از جهت #تذهیب و تزیینات هنری، بسیار نفیس و فاخر بوده و به احتمال زیاد در دورهٔ #صفوی کتابت و تذهیب شده است. ✴️ برای دریافت تصاویر این مصحف می‌توانید اینجا را کلیک فرمایید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/60) استَسقیٰ: طلب کرد [از ما] که آب بدهيم، يا آب طلب کرد. 📝 مفعولش محذوف است. الحَجَرَ: سنگ انفَجَرَت: روان شد. 📝 ماده «فجر» هم درباره آب و امثال آن به کار می‌رود، هم درباره قنات و مانند آن. اثنَتا عَشرَةَ: دوازده عَينًا: چشمه عَلِمَ: شناخت. اُناسٍ: گروهی از مردم مَشرَبَ: محل نوشيدن آب كُلوا: [و به آنها گفتيم] بخوريد لا تَعثَوا: فساد نکنيد. مُفسِدينَ: در حالی‌که مفسد هستید 📝 حال مؤکِده است. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص 33 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/60) ❇️ سَاَلَ جابِرٌ یا رَسولَ اللهِ وَما عِدَّةُ الاَئِمَّةِ؟ فَقالَ: یا جابِرُ! سَاَلتَنی رَحِمَكَ اللهُ عَنِ الاِسلامِ بِاَجمَعِهٖ... وَعِدَّتُهُم عِدَّةُ العُیونِ الَّتِی انفَجَرَت لِموسَی بنِ عِمرانَ حینَ ضَرَبَ بِعَصاهُ الحَجَرَ «فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَینًا»، فَالاَئِمَّةُ یا جابِرُ اَوَّلُهُم عَلِیُّ بنُ اَبی طالِبٍ وَآخِرُهُمُ القائِمُ. ❇️ جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در خصوص تعداد امامان علیهم‌السلام پرسید، آن حضرت پاسخ داد: ای جابر! خداوند تو را بیامرزد که درباره تمام اسلام از من سؤال کردی... عدد ایشان به تعداد چشمه‌هایی است که برای موسی‌ بن‌ عمران علیه‌السلام جوشید؛ آنگاه که با عصایش بر سنگ زد و «دوازده چشمه از آن جوشید». ای جابر! اوّلین امام، علیّ‌ بن‌ ابی‌طالب و آخرین ایشان قائم علیه‌السلام است. 🔸منبع: بحارالانوار، ج36، ص263 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 وَاِذِ استَسقیٰ موسیٰ لِقَومِهٖ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا قَد عَلِمَ كُلُّ اُناسٍ مَشرَبَهُم كُلوا وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللهِ وَلاتَعثَوا فِی الاَرضِ مُفسِدينَ (بقره/60) زمانی (را به یاد آورید) که موسی (در بیابان) برای قومش (از خدا) آب طلبید. پس گفتیم: «با عصایت به آن (تخته)سنگ بزن.» پس (او زد و) دوازده چشمه از آن جوشید(؛ به‌گونه‌ای) که هر گروهی (از طوایف دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل)، محل آب‌خوردنشان را می‌شناختند. (به آنان خطاب کردیم:) از روزیِ خدا بخورید و بیاشامید و تبهکارانه در زمین فساد نکنید. ✅ فرق ميان «انفَجَرَت» و «انبَجَسَت» چیست؟ در آيه مورد بحث درباره #جوشيدن آب، به «انفَجَرَت» تعبیر شده، در حالى که در آيه 160 سوره اعراف به جاى آن، «انبَجَسَت» آمده كه اولى به معنى جريان #شديد آب است و دومى، جريان #خفيف و ملايم. آيه دوم ممكن است اشاره به مرحله ابتدايى جريان اين آب باشد تا مايه وحشت آنها نشود و بنى‌اسرائيل به‌خوبى بتوانند آن را مهار كرده و در كنترل خود درآورند، در حالى كه «انفَجَرَت» به مرحله نهايى آن، كه شدت جريان آب است ناظر است. در كتاب #مفردات راغب آمده که «انبِجاس» در جايى گفته مى‌شود كه آب از روزنه كوچكى بيرون آيد و «انفجار» به هنگامى گفته مى‌شود كه از محل وسيعى بيرون مى‌ريزد، اين تعبير با آنچه قبلا گفتيم كاملا سازگار است. ✅ «وَلا تَعثَوا فِی الاَرضِ مُفسِدينَ» کلمه اول (لا تَعثَوا) و کلمه آخر (مُفسِدينَ) هر دو به معنای فساد است و این #سؤال مطرح می‌شود که فایده تکرار این عبارت چیست؟ در پاسخ گفته‌اند: ممكن است كارى بر حسب صورت و شكل، فاسد به نظر آيد ولى در باطن، مشتمل بر مصلحت و فایده‌اى باشد. قرآن می‌خواهد بگويد: عمل اينان هم در صورت ظاهر و هم در واقع، فاسد بود و كلمه «لا تَعثَوا» به ظاهر عمل آنان و كلمه «مُفسِدينَ» به روح و حقيقت آن اشاره می‌كند. 🔸 منبع: تفسیر نمونه، ص 271؛ مجمع‌البیان، ج1، ص250 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5️⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/60) 💢 «استَسقیٰ»: ریشهٔ این کلمه از سه حرف «س ق ی» تشکیل شده است که حرف سوم آن از حروف «علّه» و مشمول قاعدهٔ #اعلال است. این ریشه در باب «استفعال» صیغهٔ مفرد مذکر غایب قرار گرفته که در این صیغه در مرحلهٔ اول می‌شود: *«اِستَسقَیَ»،* سپس در مرحلهٔ بعدی بر اساس قاعده‌ای از قواعد اعلال، یاء متحرک ماقبل مفتوح به #الف_کوچک بر پایهٔ یاء تبدیل می‌شود و نهایتا کلمه *«اِستَسقیٰ»* شکل می‌گیرد. ← بنا بر آنچه گفته شد، #حذف_الف در این کلمه ارتباطی به قواعد #رسم_المصحف نداشته ❌ و همانطور که در تمامی مصاحف، بدون اختلاف با حذف الف نگارش شده است؛ در املای عربی هم به همین صورت عمل می‌شود. ✓ علامت‌گذاری این کلمه: به دلیل وجود همزه وصل در این کلمه، برای نمایش اَشکال گوناگون علامت‌گذاری، این کلمه همراه با کلمهٔ قبلی نمایش داده می‌شود: ضبط #مصری : اِذِ ٱسْتَسْقَیٰ ضبط #هندی و #ایرانی : اِذِ اسْتَسْقٰی ضبط #ترکی : اِذِ ٱسْتَسْقٰی ← علامت صاد کوچک روی همزه وصل ضبط #کم_علامت : اِذِ استَسقیٰ ☝️ یک سؤال: در #اتصال دو کلمهٔ «اضرِب بِعَصاكَ» که دو حرف مثل یکدیگر (ب بِـ) آمده و اولی #ساکن و دومی #متحرک است؛ آیا درج علامت تشدید بر روی باء دوم ضروری است؟ شما همراهان ارجمند لطفا در ارتباط با ادمین کانال #نظر ارزشمند خود را بیان بفرمایید. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ سه‌شنبه 22 آبان 1403 🔅 وَاِذ قُلتُم يٰموسیٰ لَن نَصبِرَ عَلیٰ طَعامٍ واحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّكَ يُخرِج لَنا مِمّا تُنبِتُ الاَرضُ مِن بَقلِها وَقِثّ‍ـآئِها وَفومِها وَعَدَسِها وَبَصَلِها قالَ اَتَستَبدِلونَ الَّذی هُوَ اَدنیٰ بِالَّذی هُوَ خَيرٌ ۚ اؚهبِطوا مِصرًا فَاِنَّ لَكُم ما سَاَلتُم وَضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ وَالمَسكَنَةُ وَبآءو بِغَضَبٍ مِنَ اللهِ ذٰلِكَ بِاَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللهِ وَيَقتُلونَ النَّبِيّـۧنَ بِغَيرِ الحَقِّ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ (بقره/61) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ نکات لغوی-ادبی 2️⃣ اشاره روایی 3️⃣ شرح تفسیری 4️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/61) ✓ فَادعُ: پس بخوان. 📝 فعل امر از «دعا، يدعو» ✓ يُخرِج: تا خارج کند 📝 در جواب فعل امر «فَادعُ»، مجزوم شده است. ✓ تُنبِتُ: می‌روياند. ✓ مِن [در مِن بَقلِها]: که عبارت باشد از... ✓ بَقلِ: سبزيجات ✓ قِثّـآءِ: خيار ✓ فومِ: گندم و جو یا سیر ✓ بَصَلِ: پياز ✓ تَستَبدِلونَ: جايگزين می‌کنيد. ✓ اَدنیٰ: پست‌تر ✓ بِالَّذی: به جای چيزی که؛ 📝 حرف باء بعد از ماده «بدل»، بر سر چيزی قرار می‌گيرد که #ترک و #جايگزين شده است. ✓ اؚهبِطوا: [اگر می‌توانيد] فرود آييد. ✓ مِصرًا: سرزمين مصر يا شهری [از شهرها] ✓ ضُرِبَت عَلَيهِم: [همچون خيمه] بر آنها زده شده و آنها را فراگرفته يا بر آنها لازم و قطعی شده است. ✓ الذِّلَّةُ: ذلت، خواری ✓ المَسكَنَةُ: خفت و خواری و فقر ✓ بآءو بِ‍ ... : همراه ... شدند، ... را به دوش کشيدند. ✓ بِاَنَّهُم: به خاطر آن است که آنها؛ 📝 «باء»، باء سببيت است. ✓ بِغَيرِ الحَقِّ: به ناحق 📝 اين قيد تأکيدی است. ✓ بِما عَصَوا: به خاطر نافرمانی کردنشان؛ 📝 «باء»، باء سببيّت، و «ما»، ما مصدريه است، نه به معنای «آنچه». ✓ کانوا يَعتَدونَ: [حق را] پشت سر می‌گذاشتند، پا [از حق] فراتر می‌گذاشتند. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، صص 34 و 35 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2⃣ #اشاره_روایی (بقره/61) ❇️ عَنِ الصّادِقِ (ع) وَتَلا هٰذِهِ الآیَةَ: «ذٰلِكَ بِاَنَّـهُم كانوا يَكفُرونَ بِآیاتِ اللهِ ... وَكانوا يَعتَدونَ» قالَ (ع): وَاللهِ ما قَتَلوهُم بِاَيديهِم وَلا ضَرَبوهُم بِاَسيافِهِم وَلٰكِن سَمِعوا اَحاديثَهُم فَاَذاعوها، فَاُخِذوا عَلَيها فَقُتِلوا؛ فَصارَ قَتلًا وَاعتِداءً وَمَعصِيَةً. ❇️ امام صادق علیه‌السلام پس از تلاوت آیهٔ «آن (ذلّت و خشم الهی) برای این بود كه آنان به آیات و نشانه‌های خدا كفر می‌ورزیدند ... و (از حدّ خود) تجاوز می‌كردند» فرمودند: سوگند به خدا كه آنان پيامبرانشان را با دست و شمشير نكشتند، بلكه اسرار پيامبران را افشا كردند و سبب قتل آنان شدند، سپس قرآن از اين عمل تعبير به قتل و تعدی و معصیت کرده است. 🔸منبع: کافی، ج4، ص113 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 ... اؚهبِطوا مِصرًا فَاِنَّ لَكُم ما سَاَلتُم ... وَيَقتُلونَ النَّبِيّـۧنَ بِغَيرِ الحَقِّ ... (بقره/61) ... به شهری (که درگیری و جنگ در آن وجود دارد،) فرود آیید؛ که آنچه درخواست کردید، (در آنجا) برایتان خواهد بود... ... پیامبران را می‌کشتند؛ در حالی که هیچ حقی (بر این کار) نداشتند... ✅ شهری که بنی‌اسرائیل در آن فرود آمدند: به نظر می‌رسد منظور از #مصر در این آیه، همان مفهوم کلی #شهر باشد (نه کشور مصر)؛ یعنی شما اکنون در این بیابان در یک برنامه خودسازی آزمایشی قرار دارید، اینجا جای غذاهای متنوع نیست، بروید به شهرها گام بگذارید که در آنجا همه اینها هست. ✅ پیامبرکشی یهود: گفته‌اند یهودیان، بسیاری از پیامبران را با روش‌های گوناگون از قبیل سر بریدن، زنده در چاه انداختن، در دیگ جوشانیدن، سوزاندن و... کشتند و غیر از آن، واسطه کشتن بسیاری از #پیامبران به امر پادشاهان و به دست کفار و مشرکان شدند. 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه عموم مردم)، ص9 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/61) 💢 «اؚهبِطوا»: همزهٔ ابتدایی در این کلمه، همزهٔ وصل است. از آنجا که همزهٔ وصل، به‌خودی‌خود دارای حرکت نیست، بنا بر این با توجه به اینکه این کلمه بعد از علامت وقف آمده است، در حالت ابتدا از این کلمه می‌بایست همزه را با یک #حرکت_کوتاه خواند. برای درج این حرکت کوتاه در شیوه‌های علامت‌گذاری، به شکل‌های گوناگون عمل شده است. ✓ نگارش حرکت همزهٔ وصل در ابتدا: ضبط #مصری : به شکل «ٱ» (بدون حرکت؛ تشخیص حرکت آن، هنگام ابتدا از آن، بر عهدهٔ خود شخص است.) ضبط #هندی : «اِ» با علامت کسره کامل 👈 توضیح: ضبط هندی در مواضع ابتدا (بعد از شماره آیه یا بعد از علامت وقف) برای کلماتی که «الـ» به آنها چسبیده است؛ علامت همزۀ وصل را درج نکرده است؛ مانند: الَّذِیْ، الْیَوْمَ. همچنین لفظ جلالۀ «اَللهِ» و تمام کلماتی که همزۀ ژوصل آنها جزئی از خود کلمه است در ضبط هندی در موضع ابتدا با حرکت کامل نوشته شده‌اند؛ مانند: اِذْهَبْ. ضبط #ایرانی و #ترکی : «اِ» با علامت کسره کامل در ضبط #کم_علامت ، شکل #ریز حرکات کوتاه بر روی کلماتی که با همزۀ وصل شروع می‌شوند و در موضع ابتدا (بعد از شماره آیه یا بعد از محل وقف) قرار دارند گذاشته می‌شود تا به قرائت‌کننده برای تشخیص حرکت همزۀ وصل در ابتدا کمک کند. 💢 «بآءو»: ریشهٔ این فعل که در صیغهٔ جمع مذکر غایب قرار گرفته، «ب و ء» است و همانطور که در مطالب پیشین هم گفته شد، این فعل به دلیل وجود حرف واو در ریشه، مشمول قواعد #اعلال شده است. ✓ این فعل در ابتدا «بَوَءوا» بر وزن فَعَلوا بوده و در جریان اعلال، با تبدیل حرف واو مفتوح به الف، به‌صورت «بآءو» درآمده است. ✓ چنانکه می‌دانیم، بعد از واو آخر در افعال صیغهٔ جمع مذکر غایب، حرف الف نوشته می‌شود، در حالی که بر اساس قواعد #رسم_المصحف و اتفاق نظر تمام علما و صاحب‌نظران این حوزه، در این کلمه و برخی کلمات دیگر، #الف_آخر آنها نوشته نشده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🗓️ چهارشنبه 23 آبان 1403 🔅 اِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰریٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن ءامَنَ بِاللّٰهِ وَاليَومِ الـٔاخِرِ وَ عَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم اَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (بقره/62) 📝 فهرست نکات: 1️⃣ معرفی نسخه 2️⃣ نکات لغوی-ادبی 3️⃣ اشاره روایی 4️⃣ شرح تفسیری 5️⃣ نکات نگارشی و علامت‌گذاری

🔰 بر کرانه آیه‌ها 1️⃣ #معرفی_نسخه (تصویر مربوط به مطالب آیه 62 سوره مبارکه بقره) 💢 شماره نسخه: TIEM458 ✓ محل نگهداری: موزه هنرهای ترک و اسلامی ترکیه ✓ نوع خط: #کوفی BII بر اساس دسته‌بندی فرانسوا دروش ✓ تعداد برگ‌ها: 382 برگ ✓ جنس برگ‌ها: پوست ✓ تعداد سطور در هر صفحه: 16 سطر ✓ نشان پایان آیات: چند نقطه مستطیل‌شکل که به‌صورت مورب روی‌ هم قرار گرفته است. ✓ علامت تخمیس: حرف «هاء» به خط #کوفی و به قلم زر در متن و یک شمسه طلایی در حاشیه که در میان آن، کلمه «خمس» نوشته شده است. ✓ علامت تعشیر: یک گل شش‌پر طلایی در متن که با نقطه‌های قرمز و سبز محاط شده است و یک شمسه طلایی در حاشیه که در وسط آن، کلمه «عشر» نوشته شده است. ✓ نام سوره‌ها و تعداد آیات: به خط #کوفی و به قلم زر ✓ نقط الاعجام: نسخه در اصل، فاقد نقط‌الاعجام بوده است لکن در دورانی متأخر با قلم و مرکبی دیگر، حروف با نقاط مدوّر مشکی، نقطه‌گذاری شده‌اند. ✓ روش علامت‌گذاری: برای علامت‌گذاری از نقطه‌های قرمزرنگ مطابق نظام #ابوالاسود استفاده شده است. ✴️ نسخه بر اساس رقم پایانی آن منسوب به امام علی علیه‌السلام است اما این احتمال با توجه به نوع خط و نظام نگارش کلی، بعید به نظر می‌رسد و به احتمال زیاد در اواخر قرن اول یا اوایل قرن دوم کتابت شده است. ✅ صفحه اول و آخر مصحف دارای #تذهیب بسیار زیبا و پیشرفته‌ای است که به احتمال زیاد در دورانی متأخر (حدود قرن 9 و 10) به نسخه افزوده شده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 2️⃣ #نکات_لغوی_ادبی (بقره/62) الَّذينَ هادوا: يهوديان النَّصٰریٰ: مسيحيان 📝 جمع نَصران الصّٰبِـٔينَ: صابئان عَمِلَ صٰلِحًا: طبق شريعت اسلام عمل کند. لا خَوفٌ عَلَيهِم: ترس و نگرانی ندارند. 📝 ظاهراً به معنای «لا خَوفٌ لَهُم» است و بعيد نيست که «عَلیٰ» در اين عبارت، معنای استيلا و تسلط را برساند؛ يعنی ترس و نگرانی بر آنها مستولی نمی‌شود. 🔸منبع: #در_محضر_قرآن_کریم ، ج1، ص35 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 3️⃣ #اشاره_روایی (بقره/62) 💢 عَنِ العَسکَرِیِّ (ع): نَظَرَ اَمیرُ المُؤمِنینَ عَلِیٌّ (ع) اِلیٰ رَجُلٍ اَثَّرَ الخَوفُ عَلَیهِ. فَقالَ: ما بالُكَ؟ قالَ: اِنّی اَخافُ اللّٰهَ. فَقالَ: یا عَبدَ اللّٰهِ! خَف ذُنوبَكَ وَخَف عَدلَ اللّٰهِ عَلَیكَ فی مَظالِمِ عِبادِهٖ وَاَطِعهُ فیما کَلَّفَكَ وَلا تَعصِهٖ فیما یُصلِحُكَ ثُمَّ لا تَخَفِ اللّٰهَ بَعدَ ذٰلِكَ فَاِنَّه لا یَظلِمُ اَحَدًا وَلا یُعَذِّبُه فَوقَ استِحقاقِهٖ اَبَدًا اِلّا اَن تَخافَ سوءَ العاقِبَةِ بِاَن تَغَیَّرَ اَو تَبَدَّلَ فَاِن اَرَدتَ اَن یُؤمِنَكَ اللّٰهُ سوءَ العاقِبَةِ فَاعلَم اَنَّ ما تَأتیهِ مِن خَیرٍ فَبِفَضلِ اللّٰهِ وَتَوفیقِهٖ وَما تَأتیهِ مِن سوءٍ فَبِاِمهالِ اللّٰهِ وَاِنظارِهٖ اِیّاكَ وَحِلمِهٖ وَعَفوِهٖ عَنكَ. 💢 امام عسکری علیه السلام: امام علی علیه السلام به مردی نظر کرد که آثار #خوف در چهره او دیده می‌شد. پرسید: چرا اینچنین شده‌ای؟ گفت: از خداوند می‌ترسم. آن حضرت علیه السلام فرمود: ای بنده خدا از گناهانت و از اینکه خداوند بخواهد به #عدالت خود، دادِ بندگانش را از تو بستاند، ترس داشته باش؛ از خداوند در آنچه به تو تکلیف کرده اطاعت کن و او را در مواردی که به مصلحت خودت، تو را از انجام آن بازداشته، نافرمانی نکن؛ [با انجام این کارها دیگر] از خداوند نترس؛ زیرا او به کسی ظلم نکرده و هرگز کسی را فراتر از مقدار استحقاق، عذاب نمی‌کند؛ مگر آنکه از #عاقبت خود بترسی که ممکن است تغییر و تبدیلی در آن پیش آید. اگر می‌خواهی خداوند تو را از سوء عاقبت نگه دارد، بدان هر کار خیری که انجام می‌دهی به عنایت و #توفیق خداست و اگر کار بدی از تو سر می‌زند در واقع در این حالت، خداوند به تو فرصت و #مهلت داده و با حلم و عفوش از تو درمی‌گذرد. 🔸منبع: البرهان، ج1 ، ص 228 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 4️⃣ #شرح_تفسیری_آیه 🔸 اِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰریٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن ءامَنَ بِاللّٰهِ وَاليَومِ الـٔاخِرِ وَعَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم اَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (بقره/62) (از میان) کسانی که (ظاهراً به پیامبر اسلام) ایمان آوردند و (نیز از میان) یهودیان، مسیحیان و صابئان، کسانی که (به‌راستی) به خدا و روز قیامت ایمان آورند و (مطابق آیین پیامبر اسلام) کار شایسته کنند، پاداششان را نزد پروردگارشان خواهند داشت، و نه ترسی آن‌ها را فرا می‌گیرد و نه اندوهگین خواهند شد. ✅ اسامی مکتب‌ها بیانگر میزان #سعادت نیست؛ بلکه تنها چیزی که بر سعادت انسان تأثیر دارد ایمان و عمل صالح است، ازاین‌رو به‌صرف یهودی، مسیحی یا مسلمان بودن، #مصونیت از عذاب الهی وجود نخواهد داشت؛ بنابراین انسان به‌موجب ایمان به خدا و قیامت و #پیامبر_عصر_خویش و عمل صالحش سعادتمند خواهد شد. ✅ بعضی از بهانه‌جویان، این آیه را دستاویزی برای افکار نادرستی از قبیل «صلح کل» و اینکه پیروان هر مذهبی باید به مذهب خود عمل کنند، قرار داده‌اند و می‌گویند بنا بر این آیه، لازم نیست یهود و نصاریٰ و پیروان ادیان دیگر، اسلام را قبول کنند، این در حالی است که پروردگار متعال در آیه 85 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «هرکس دینی غیر از #اسلام را برای خود انتخاب کند، پذیرفته نخواهد شد.» ✅ همچنین در آغاز اسلام، این سؤال در ذهن بسیاری از مسلمانان بود که اگر دین اسلام، تنها راه نجات است پس تکلیف پدران ما چه می‌شود؟ این آیه نازل شد و اعلام کرد که هر کس در عصر خود به پیامبر برحق و #کتاب_آسمانی زمان خویش ایمان آورده و عمل صالح کرده باشد، اهل نجات است و جای هیچ‌گونه نگرانی نیست. ✅ در خصوص #اختلاف_قرائت آیه شریفه گفتنی است: نافع و ابوجعفر «والصابین» و باقی قراء «والصابئین» تلاوت کرده‌اند. همچنین در ارتباط با «وَلا خَوفٌ عَلَيهِم»، حمزه «وَلا خَوفٌ علیهُم»، یعقوب «وَلا خَوفَ علیهُم» و باقی قراء به‌صورت «وَلا خَوفٌ عَلَیهِم» تلاوت کرده‌اند. 🔸 منبع: قرآن حکیم (ویژه دانشجویان)، ص10 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/62) #تصویر_نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/62) 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹

🔰 بر کرانه آیه‌ها 5⃣ #نکات_نگارشی_و_علامتگذاری (بقره/62) 💢 «الـٔاخِرِ»: ترکیب دو حرف «لام» و «الف» به شکلی که اصطلاحا به آن «لام و الف قیچی» گفته می‌شود به همراه علامت «رَأسُ العین» (ء) که در اصطلاح عامّ، به‌اشتباه به آن همزه گفته می‌شود و در میان این دو برای نشان دادن صدای مدی «آ» نوشته شده است؛ یکی از چالشی‌ترین موضوعات آموزش در آموزش روخوانی قرآن به حساب می‌آید. ← از طرفی ترکیب «لام و الف قیچی»، کاملا در چارچوب قواعد #خوشنویسی بوده و صحیح است و از سویی دیگر نگارش این دو حرف به این شکل، موانعی را بر سر راه #تلاوت_روان و صحیح قرآن برای بسیاری از تلاوت‌کنندگان قرآن ایجاد می‌کند؛ در این بین، وجود علامت «رأس‌العین» در میان این دو حرف، به عامل سوم برای تشدید این چالش تبدیل شده است؛ چرا که بر اساس اصول ضبط #مصری -که امروزه بیش از مصاحف دیگر در بلاد اسلامی رواج دارد- همواره #همزه_قطع با این علامت در زیر یا روی آن نوشته می‌شود (أَ ، إِ ، أُ) و نیز برای نشان دادن صدای مدی «آ» در شیوه‌های #مصری و #کم_علامت ، رأس‌العین در کنار حرف الف نوشته می‌شود (ءا). حال در اینجا علامت #رأس_العین در #میان ترکیب لام و الف قیچی به‌منظور نشان دادن صدای مدی «آ» آمده است در حالی که شباهت بسیاری به مواردی دارد که این علامت بر #روی حرف همزه با یک حرکت کوتاه آمده است مانند «الأَرضُ». ✓ چنانکه مشاهده می‌کنید این دو شکل «لـٔا» و «لأ» شباهت بسیاری به هم داشته و در مواقع زیادی موجب اشتباه در تلاوت می‌شود. ← نکته: به دلیل محدودیت فونت در فضای رسانه، امکان نوشتن شکل دقیق «لـٔا» که به‌صورت ضربدری است وجود ندارد. ✅ پیشنهاد: برای رفع این مسئله، مرکز طبع و نشر قرآن کریم در حال بررسی و تحقیق در خصوص استفاده از شکل «آ با کلاه» برای صدای مدی «آ» است تا در مقایسه با مورد مشابه آن که یکی از حرکات کوتاه را دارد کاملا متفاوت بوده و از امکان دچار شدن به اشتباه، تا حد زیادی کاسته شود. البته قطعاً در این پیشنهاد برای استفاده از علامت «آ» به جای «ءا»، #تفاوت_اساسی در شکل آن با علامت #مد ایجاد خواهد شد. 💢 «الصّٰبِـٔینَ»: حرف #همزه در میان این کلمه، به دلیل رعایت قواعد رسم المصحف به شکل علامت #رأس_العین و در حوزۀ قواعد #ضبط_المصحف آمده است. به این معنی که از نظر قواعد رسم المصحف، این کلمه می‌بایست با دو دندانه که یکی مربوط به حرف باء و دیگری حرف یاء است نگارش شود و نوشتن دندانۀ دیگری برای حرف همزه، خلاف اصول #رسم_المصحف است (ـبئیـ). ✓ همچنین الف بعد از صاد در مصاحف، پایبند به رسم المصحف حذف شده و صدای آن با الف کوچک (مربوط به ضبط المصحف) نشان داده می‌شود، هرچند که معمولا در شیوه‌های علامت‌گذاری #ایرانی و #ترکی ، این نکات، مورد توجه قرار نگرفته و رعایت نشده است. 💠 کانال رسمی مرکز طبع و نشر قرآن کریم 👇👇👇👇👇 🔹@moshaf_org🔹