🔰وابستگی محض انسان به خداوند
✍ اصغر آقائی
__________________________
💠 وَالْحَمْدُ لِلهِ الَّذِي أَغْلَقَ عَنَّا بَابَ الْحَاجَةِ إِلَّا إِلَيْهِ ، فَكَيْفَ نُطِيقُ حَمْدَهُ أَمْ مَتَى نُؤَدِّي شُكْرَهُ لَا ، مَتَى: و سپاس خدای راست که درب نیاز ما را جز به سوی خویش، بست؛ بنابراین چگونه سپاس او توانیم یا چه زمانی شکر او بهجا آوریم؛ هیچگاه
🌀مهمترین #سؤال درباره این فقره از #دعای اول #صحیفه_سجادیه این است که بدیهی است ما انسانها در زندگی خویش به افراد و موجودات مختلفی نیازمندیم.
💡پس چرا امام علیه السلام فرمود خداوند باب #حاجت و نیاز ما را تنها به سوی خویش گشوده است؟
💎 به نظر میرسد پاسخ این فقره در چند آموزه و #قاعده #فلسفی و #عرفانی خواهد بود که حاصل عقل و نقل است.
✅ برخی از این آموزهها عبارتند از:
🔻۱. لا موثر فی الوجود الا الله: تنها #مؤثر در عالم الله است.
🔻۲. الممكن محتاج إلى علته بقاء كما أنه محتاج إليها حدوثا: ممکن هم در بقاء هم در حدوث به #علت خویش نیازمند است.
🔻۳. ما فی الوجود الا الله: در #هستی جز الله نیست.
🔻۴. بسیط الحقیقه کلّ الاشیاء و لیس بشئ منها: بسیط الحقیقه همه اشیاء است و هیچ یک از آنها نیست.
♻️ بر اساس این #قواعد فلسفی و عرفانی که هر یک از جهتی به مسئله نظر کردهاند:
✔️ تنها #مؤثر حقیقی در هستی خداوند است، لذا هر موجودی که حاجتی از دیگری را برطرف میکند؛ در حقیقت خداوند است که آن نیاز را برطرف میکند.
✔️ #ممکنات همچنانکه در #حدوث به #علت هستیبخش خویش نیازمند هستند، در ادامه حیات خویش نیز به #فیض ایجادی او محتاجاند.
✔️ اساساً در هستی غیر از خداوند نیست تا نیاز به غیر او معنا داشته باشد. در این نگاه هویت حاجت، به ارتباط میان #مظاهر #اسماء الهی باز میگردد.
✅پس یا...
1⃣ به #موجودات دیگر که نیازمند آنها در زندگی خویش هستیم نظر #استقلالی داریم؛ که این اساساً #کفر و #شرک است و یا...
2⃣ موجودات دیگر را صورت #جزء_العله موثر میدانیم که این نیز #مرتبهای از شرک است اما #شرک_خفی؛ و یا...
3⃣ موجودات را اساساً ذوبشده در #اسمائی الهی میبینیم و معتقد به #توحید_افعالی هستیم و قائل به #وجود_ربطی نه #وجود_رابطی میشویم، که در این صورت آنچه در هستی است خداوند است و #مظاهر او و جز او در دار هستی دیّاری نمیبینیم و این میشود #احتیاج محض به خداوند و چنین احتیاجی قابل شکرگزاری نیست همچنانکه امام سجاد علیهالسلام فرمودند.
📝 پ. ن
📌توضیح اجمالی #وجود_رابطی و #وجود_ربطی
🔺در #وجود رابطی ما موجوداتی را میبینیم که با خداوند از لحاظ وجودی #رابطه دارند و هستی خویش را از او گرفتهاند؛ اما در وجود ربطی اساساً موجودی نمیبینیم تا وابسته به خداوند باشد و #فقر_محض است.
👌به تعبیر طلبگی وجود رابط، «مَن له الربط: کسی که برای او ربط و وابستگی است» میباشد اما وجود ربطی «مَن هو عین الربط: کسی که عین ربط و وابستگی» است.
☑️ تفاوت این دو در این است که در تعبیر اولی، برای خود شیء، مرتبهای از وجود مستقل قائل هستیم اما در دومی خیر.
☑️ و خداوند فرمود: انتم الفقراء الی الله. به تعبیر جناب #ابنعربی اساساً از آنجا که حق تعالی در صورت مظاهر مختلف خویش ظاهر شده است، این مظاهر به غیر او نمیتواند وابسته باشد.(#فتوحات ج.2 ص. 16)
#وابستگی_محض_به_خداوند
#قواعد_فلسفی_و_عرفانی
#شرح_صحیفه_سجادیه
#حیات_معقول
#توحید_افعالی
#دعای_اول
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
🆔 @hayatemaqul
🔰 محبت و ایمان
✍ اصغر آقائی
___________
💠 این داستان شیخ #محمد_اللیثی، در کلیپی که تقدیم شد، این حدیث رو به یاد میآورد:
🔹 قال رسول الله صلی الله عليه و آله و سلم:
🌀 اِنَّ لِلْحُسَيْنِ مَحَبَّةً مَكْنُونَةً في قُلُوبِ الْمُؤْمِنينِ
🌀 برای حسین عليهالسلام محبتی پنهان در قلبهای مؤمنان وجود دارد.
🔻 چند پرسش و پاسخ:
💠 ۱. آیا سخن پیامبر ص هیچ #لازمه و مفهوم دیگری ندارد؟
🌀 پاسخ: یقینا دارد؛ مانند: هر کسی برای حسین ع #اشک بریزد مؤمن است. (هر کسی به #اطلاق کلام شامل همه کسانی که به یاد ایشان اشک میریزند، میشود؛ چه #شیعه، یا #سنی باشد و یا #مسیحی و یا #بیدین؛ هرچند اشک شیعه به دلیل معرفت برتر، والاتر است)
💠 ۲. آیا #گریه برای امام ع تنها یک #انفعال در برابر ظلمهای به ایشان است؟
🌀 پاسخ:
✔️اولاً هرچند موثر است؛ و معمولا انسانها نسبت به مظلوم، احساس همدردی و نوعی محبت دارند اما #تقلیلِ #محبت امام حسین عليهالسلام در این حد #جفا به ایشان است.
✔️ ثانیاً پیامبر ص در مقام بیان #رابطه تکوینی میان محبت امام حسین ع و ایمان است.
💠 ۳. آیا فقط با #ذکر_مصیبت امام ع محبت ایشان غلیان یافته و بروز مییابد؟
🌀 خیر؛ #مؤمن ذاتا با امام حسین عليهالسلام آشناست و احساس #انس و الفت و #قرابت نسبت به وی دارد؛ و خود را جدا از ایشان نمیداند؛ کافی است او را بشناسد؛
🔸هرچند #ذکر مصیبت به دلیل آنکه #زنگار قلوب را سریع میزداید، بسیار موثر است؛ چراکه #وجوه جمال و جلال امام حسین عليهالسلام در #کربلا بیشتر آشکار شده است و به بیانی #کامل و اتم بروز يافتهاند؛ لذا #محبت نسبت به آن هم اتم و به شیوههای مختلفی چون اشک و... بروز مییابد.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul
🔰 محبت و ایمان (۲)
✍ اصغر آقائی
_____________________
💠 چند نکته پایانی و تکمیلی:
🔻 ۱. هرچند #محبت امام حسین عليهالسلام #خاص است و اساساً تلاش اهل بیت علیهم السلام این بوده این محبت خاص باشد تا #اهداف آن خاص شده، به دلیل #ویژگیهای خاص #قیام_کربلا، مورد توجه باشد؛ اما به نظر میرسه این #عبارت_پیامبر ص (در حدیث محبت مکنونة) از #وحدت وجودی ایمان و محبت، نشأت گرفته است؛ یعنی هر جا #حقی باشد به #حکم عقل نسبت به آن حق، به شرط #شناخت، محبت ایجاد میشود؛ لذا امام رضا عليهالسلام فرمود:
🌀 إِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا
🌀 اگر مردم سخن نیکوی ما را بدانند، از ما تبعیت خواهند کرد.
🔻 ۲. هرچند #محبت امام حسین عليهالسلام #خاص است؛ اما محبت نسبت به حق (چون خود امام عليهالسلامکه عین حق و تمام حق است) و #بغض نسبت به غیر حق از #لوازم_عقل صریح و فطری بشر است؛ لذا چون #منبعِ حُبّ و بغض، عقل فطری بشر است؛ این دو در کنار هم هستند؛ لذا آنگونه که برخی از افراد میگویند #تفاوت شیعه با دیگران این است که #برائت دارند؛ چون #تولی را همه مثلا اهل سنت نیز دارند؛ این سخن آنان تمام نیست و نادرست است؛ زیرا اساسا نمیتوان #حب به چیزی و #بغض نسبت به دشمن آن را از هم جدا کرد.
🔻 ۳. اگر انسان #عاقلانه نسبت به چیز یا فردی محبت یابد؛ صد در صد نسب به #دشمن آن #بغض خواهد داشت (به شرط اثبات دشمنی او نزد آن فرد)؛ و هرچقدر محبت بيشتر شود، بغض هم بیشتر خواهد بود.
🔻۴. بنابر آنچه در نکته "۳" گفتم، #بغضِ امام معصوم عليه السلام #نسبت_به_دشمن، به دلیل #کاملبودنِ محبتِ امام، #بیشتر از دیگران است.
🔻 ۵. و بنابراین #صبر امام عليهالسلام، به عنوان مثال، در برابر #توهین دیگران #بیشتر از هر شخص دیگر است؛ زیرا محبت امام نسبت به خودشان در اوج قرار دارد؛ لذا شدت #غیرتشان نیز نسبت به خودشان در اوج است؛ بنابراین در اوجِ #برائت از توهین دیگران دارند؛
🔻 ۶. اما #عکسالعملشان نسبت به #توهینکننده در اوج نیست؛ زیرا میان توهین و توهینکننده که فردی انسانی است #تفاوت قائل میشوند و او را فردی مییابند که از روی #جهلی که شایسته انسان نیست، توهین کرده است؛ لذا با #مهربانی میخواهند او را به #حقیقت انسانی خود برگردانند؛ و در حقیقت او را #نیازمند یاری میداند و چون جاهل است نیازمندی او به یاری بسیار زیاد است؛
🔻 ۷. مگر آنکه آن #فرد آگاهانه و عامدانه، یعنی با #علم به #حقانیت امام به وی توهین کرده باشد، که در این مورد #تفاوت عمل امام مشهود است و یقینا با توجه به میزان آگاهی فرد و مانند آن شدت برخورد با او خواهد داشت؛
🔻 ۸. #حدیث_مذکور یعنی محبت مکنونة، هرچند درباره امام حسین عليهالسلام صادر شده است؛ اما این #اختصاص به ذات و #شخص امام ع از آن جهت که فردی با نام حسین بن علی است، ندارد؛ زیرا #رابطه محبت و ایمان، #حقیقتی تکوینی است که میان #محبت و ایمان و #انسان_کامل وجود دارد؛ اما چون امام حسین عليهالسلام همانطور که اشاره کردم، نسبتاً چندجهته و کامل یعنی هم صفات جلال و هم جمال رو در کربلا بروز دادند، لذا از این جهت، خواستند محبت ایشان آشکارتر باشد؛ لذا میتوان، #مثلا اینطور گفت ان للرضا عليهالسلام محبه مکنونة فی قلوب المؤمنین؛ و یا آنکه گفت للحسن عليهالسلام.. و یا ... نسبت به ائمه دیگر عليهم السلام.
🔻 ۹. #محبت نسبت به انسان کامل از طرف دیگر #مختص مؤمن نیست؛ زیرا همه #موجودات ذاتاً #عاشق الله و به تبع آن عاشق #مظهر او یعنی انسان کامل و امام هستند؛ اما #مؤمن به دلیل #زنگار نگرفتن #فطرت او انس و آشناییت بیشتری یا او دارد.
✅ آخرین نکته:
اگر کسی به اصطلاح در واقعهای #مستبصر شده، شیعه میشود؛ خیلی سادهلوحانه است بگوییم ناگهانی در او انقلاب ایجاد شده است. این #تحول، در واقع لحظهای است که ایمان #روبهافزایش وی، به نقطه انفجار میرسد و تمام قلب او را میگیرد؛ و وقتی تمام قلب او با #شناخت_روزافزون حق در برابر آن کم کم متواضعتر شد، طبیعتا این تواضع یا همان #ایمان_باطنی در لحظه انفجار بروز خارجی مییابد.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul
🔰ایمان و شکر: بررسی اجمالی رابطه آنها
✍ اصغر آقائی
___________________
🔻برای بررسی #رابطه ایمان و شکر ذکر مقدماتی لازم است:
✔️۱. بر اساس اصل متین «#اصالت_وجود»، هر آنچه وجودی است، هم اصیل است و آثار دارد، و هم تشکیکی است، یعنی #مراتب مختلف داشته، شدّت و ضعف در آن راه دارد.
✔️۲. از سوی دیگر تمام #صفات_انسانی چون وجود دارند، هم اصیل بوده، آثار خارجی متناسب با خود را دارند و هم مراتب مختلفی دارند.
✔️۳. از صفات وجودی انسان ایمان و شکر است که هر دو هم وجودی و هم مراتب دارند.
✔️۴. از سوی دیگر تمام اوصاف وجودی، به دلیل #وحدت_وجود، با یکدیگر در مصداق، اینهمانی دارند.
✔️۵. بنابر آنچه بیان شد، #ایمان_و_شکر، دو صفتی هستند که در مصداق اینهمانی دارند. این سخن بدین معنا است که «هر مؤمنی، شاکر است» و «هر شاکری، مؤمن».
✔️۶. نباید فراموش کنیم، همچنانکه پیش از این بیان شد، #ایمان از #مراتب _باطنی تا #مراتب_ظاهری را شامل میشود، لذا شکر نیز همین مراتب را دارد.
✔️۷. پیش از این بیان شد هر کسی که به #احکام_عقل خویش، به عنوان #حجّت_باطنی خداوند، توجّه داشته، تسلیم آنها شود، مؤمن به ایمان باطنی است؛ و هر کسی که در برابر #احکام_حجّت_ظاهری خداوند تسلیم شود، مؤمن به ایمان ظاهری است؛ و هر کسی که در برابر هر دو حجّت الهی، تسلیم باشد، برترین مراتب ایمان را دارد که همان ایمان برتر است.
✔️۸. بنابر آنچه در ۷ بیان شد، #شکر نیز از مراتب باطنی تا مراتب ظاهری را شامل میشود.
✔️۹. بنابر مقدمه ۸ از آنجا که در هستی هیچ فردی یافت نمیشود که به هیچیک از احکام عقلی خود یا احکام دینی خویش پایبند نباشد، لذا هر فردی مرتبهای از شکر، گرچه بسیار ناچیز باشد را دارا است؛ لذا خداوند متعال میفرماید: «وَقَلِيلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ».
✔️۱۰. در این آیه شریف، خداوند «#شکور_بودن»که صفت مبالغه است را به «قلیل»بودن توصیف کرده است. یعنی آنانی که #مراتب_اعلای شکر را دارند بسیار اندک هستند؛ نه آنکه هیچ انسانی #شاکر نیست. بنابراین همه انسانها مرتبهای از شکر را دارند؛ اما شکور یعنی بسیار شکرکننده اندک است.
✔️۱۱. بنابر آنچه در ۱۰ بیان شد، و از آنجا که گفته شد میان ایمان و شکر، #اینهمانی_در_مصداق وجود دارد، پس هر انسانی مرتبهای از ایمان را نیز دارد؛ چرا که هیچ انسانی یافت نمیشود که مرتبهای از ایمان باطنی به معنای توجّه به احکام عقلی را، به طور مطلق، نداشته باشد؛
✔️۱۲. بنابراین آنچه در ۱۱ گفتیم، باید گفت تمام انسانها مرتبهای از ایمان، هرچند اندک را، داراست. امّا آیا بر این اساس میتوان نتیجه گرفت که هر انسان مؤمنی، #نجاتیافته است؟
✔️۱۳. پاسخ سؤال پیشگفته خیر است؛ زیرا برای #نجات صرفِ ایمان و یا شکر کفایت نمیکند. کسی اهل نجات است که در کنار ایمان، #عمل_صالح_مستمرّ داشته باشد "یعلمون الصالحات" و اگر چنین نباشد؛ ایمان آن فرد، کارساز نخواهد بود.
✔️۱۴. بنابر آنچه در ۱۳ بیان شد، که #استمرار در عمل صالح لازمه ایمان است، خداوند متعال در آیات مختلفی شکر را با #فعل_مضارع به کار برده است که دلالت بر استمرار در شکرگزاری دارد. خداوند در آیه ۷۸ سوره نحل هدف ابزار شناختی چون حواسّ ظاهری و باطنی را شکرگزاری مستمرّ بیان کرده است: «وَاللّهُ أَخْرَجَكُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ لاَ تَعْلَمُونَ شَيْئًا وَجَعَلَ لَكُمُ الْسَّمْعَ وَالأَبْصَارَ وَالأَفْئِدَةَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»
🔸 نتیجه: تحلیل اجمالی فوق نتایج گوناگون فردی و اجتماعی، همراه دارد؛ مانند:
☑️ هر میزان #شکر فردی بیشتر شود او #مؤمنتر است و بالتبع #عاقلتر.
☑️ برای #دعوت به ایمان و عقل، کافیست نعمتهای موجود در زندگی افراد را گوشزد کرد، تا در مسیر شکرگزاری قرار بگیرند.
☑️ شکرگزارشدن فرد، یعنی #پذیرش_مسئولیت در برابر همه موجودات، از جمله خود و خانواده خود.
☑️ با شاکرشدن فرد، اجتماع اصلاح میشود.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul
🔰 محبت و ایمان: شرح حدیث محبّت نهان امام حسین عليهالسلام در قلب مؤمن
✍ اصغر آقائی
______________________
💠 قال رسول الله صلی الله عليه و آله و سلم:
🌀 اِنَّ لِلْحُسَيْنِ مَحَبَّةً مَكْنُونَةً في قُلُوبِ الْمُؤْمِنينِ
🌀 برای حسین عليهالسلام محبتی پنهان در قلبهای مؤمنان وجود دارد.
🔻 چند پرسش و پاسخ:
💠 ۱. آیا سخن پیامبر ص هیچ #لازمه و مفهوم دیگری ندارد؟
🌀 پاسخ: یقینا دارد؛ مانند: هر کسی برای حسین ع #اشک بریزد مؤمن است. (هر کسی به #اطلاق کلام شامل همه کسانی که به یاد ایشان اشک میریزند، میشود؛ چه #شیعه، یا #سنی باشد و یا #مسیحی و یا #بیدین؛ هرچند اشک شیعه به دلیل معرفت برتر، والاتر است)
💠 ۲. آیا #گریه برای امام ع تنها یک #انفعال در برابر ظلمهای به ایشان است؟
🌀 پاسخ:
✔️اولاً هرچند موثر است؛ و معمولا انسانها نسبت به مظلوم، احساس همدردی و نوعی محبت دارند اما #تقلیلِ #محبت امام حسین عليهالسلام در این حد #جفا به ایشان است.
✔️ ثانیاً پیامبر ص در مقام بیان #رابطه تکوینی میان محبت امام حسین ع و ایمان است.
💠 ۳. آیا فقط با #ذکر_مصیبت امام ع محبت ایشان غلیان یافته و بروز مییابد؟
🌀 خیر؛ #مؤمن ذاتا با امام حسین عليهالسلام آشناست و احساس #انس و الفت و #قرابت نسبت به وی دارد؛ و خود را جدا از ایشان نمیداند؛ کافی است او را بشناسد؛
🔸هرچند #ذکر مصیبت به دلیل آنکه #زنگار قلوب را سریع میزداید، بسیار موثر است؛ چراکه #وجوه جمال و جلال امام حسین عليهالسلام در #کربلا بیشتر آشکار شده است و به بیانی #کامل و اتم بروز يافتهاند؛ لذا #محبت نسبت به آن هم اتم و به شیوههای مختلفی چون اشک و... بروز مییابد.
🔻دو نتیجه مهم:
۱. هرکسی از ظلم پرهیز دارد و حامی مظلوم است، چه شیعه باشد و چه نباشد، مرتبهای از ایمان را دارد.
۲. هر کسی داستان حسین عليهالسلام را بشنود و بر او اشک بریزد و یا اندوهناک شود، این فرد در دائره وسیع ایمان قرار دارد؛ حتی اگر شیعه نباشد و حتی اگر معتقد به هیچ دینی نباشد.
┄┅┅┅┅❀💠❀┅┅┅┅┄
#حیات_معقول
🆔 @hayatemaqul