💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 📃 در به‌کارگیرى #منابع اجتهاد، نظم و ترتیب خاصّى وجود دارد ; زیرا بعضى از آن‌ها #حکم واقعى ( اعمّ از واقعى اوّلى یا واقعى تنزیلى ) را بیان مى‌کند و مجتهد باید در مرحله نخست، به این‌گونه ادلّه مراجعه کند 📃 و برخی دیگر از #منابع ، صرفاً وظیفه عملی انسان هنگام شک و تحیّر را تبیین می‌کند و بعضی در #مقامی که هیچ یک از منابع کاربرد نداشته باشد ، مشکل می‌کند . 👈1. #قرآن_مجید 📜 از مهم‌ترین منابع #استنباط که به‌سبب صدور قطعى آن از ناحیه خدا و اعجاز جاوید آن در میان منابع ویژگى خاصى دارد، #قرآن_کریم است. 📃 #تحدّى قرآن در آیاتى چند نظیر اسراء / ۸۸ ; هود / ۱۳‌ـ‌۱۴ ; یونس ۳۸ ، اهمیت مسلمانان به #حفظ آیات قرآن ، وجود نویسندگان وحی که آیات را بدون فزونی و کاستی می‌نوشتند 📜و اهمیت #تلاوت قرآن میان مسلمانان ، همه بر غیر قابل تردید بودن قرآن مهر تایید می‌زند و آن را #حجّتی قطعی حتی برای آیندگان تا دامنه قیامت قرار می‌دهد : * و اوحی الیّ هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ .... * ( انعام ۱۹ ) 📃نصوص قرآن ، #حجتی قطعی است ؛ زیرا احتمال #خلاف در آن وجود ندارد . 📜 #ظواهر آن نیز برای همه حجت است و به مخاطب یا زمانی خاص اختصاص ندارد ؛ زیرا شارع مقدس در #تفهیم و تفهّم شیوه‌ای تازه ابداع نکرده ، بلکه همان سیره شایع #عقلایی را امضا کرده است . 📃انسان‌ها با هر لغت و #لهجه‌ای با یکدیگر تفاهم دارند ، بر اساس ظاهر کلام متکلم عمل می‌کنند و به #لوازم آن ملتزم می‌شوند و احتمال خلاف را پس از جستجو از مخصّص و مقیّد و #معارض ملغا می‌دانند . ادامه دارند ........ #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 📃 برخی ، برای #نفی حجیّت ظواهر قرآن دلیل‌هایی را ذکر کرده‌اند که اهّم آنها از این #قرار است : ◀️ ۱ . وجود علم #اجمالی به مخصّصات و مقیّدات ، حجیت ظواهر قرآن را مخدوش می‌کند . 📜 پاسخ این است که اشکال ، #ظواهر سنت را نیز شامل می‌شود و به #قرآن اختصاص ندارد . 📃 راه #حلّ مطلب این است که پس از فحص از موارد احتمال مخصّص و مقیّد ، #علم اجمالی از بین خواهد رفت ؛ زیرا این علم اجمالی به علم #تفصیلی در برخی از اطراف و شک بدوی در اطراف دیگر #منحل می‌شود ؛ 📜در نتیجه مواردی به طور #مشخص ، تخصیص و تقیید می‌خورد و مازاد آن ( موارد شک بدوی ) با کمک #اصاله_العموم و اصاله الاطلاق ، بی تاثیر می‌گردد . ادامه دارند ........ #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد ◀️ ۲ . احتمال #تحریف در قرآن با حجیت ظواهر آن منافع است ،‌ 📜با توجه به روایاتی که در باب #تحریف قرآن - به صورت زیاده یا نقیصه _ در کتاب‌های حدیثی شیعه و اهل سنت آمده ، اعتماد به #ظواهر قرآن از دست می‌رود . 📃 پاسخ این است که اولاً این #اخبار با روایاتی که به صراحت تحریف را نفی می‌کنند و نیز با اخباری که می‌گویند : باید طبق #قرآن موجود عمل کرد ، تعارض دارند . 📜 ثانیا اخبار تحریف ،‌ #مخالف صریح آیات قرآن هستند ؛ زیرا آیات ۹ حجر و ۴۲ فصلت بر نفی #تحریف در قرآن به زیاده و نقیصه دلالت دارند . 📃در روایات نیز آمده است که در #تعارض دو حدیث با یکدیگر ، آنها را بر قرآن عرضه و به آنچه موافق با #کتاب است ، عمل کنید . 📜این روایات نیز بر حجیّت #ظواهر قرآن و عدم تحریف آن دلالت دارند . ادامه دارد ...... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد ◀️ ۳ . روایاتی که مراجعه به #قرآن را بدون رجوع به اهل #بیت علیهم السلام منع کرده است . 📜 این اشکال ، با توجه به اینکه #عمل به قرآن باید پس از فحص از مخصّص و مقیّد باشد ، #جایگاهی ندارد . 📃 باید توجه داشت که بعضی از آن #روایات ، فهم حقیقی قرآن و شناخت ظاهر و باطن و ناسخ و منسوخ را به امامان علیهم السلام اختصاص می‌دهد ، نه #مطلق فهم قرآن را . 📜افزون بر این ، اخباری بر #جواز عمل و رجوع به قرآن و ارجاع اخبار متعارض به آن #دلالت دارند . تا به آنچه #موافق قرآن است عمل و آنچه مخالف آن است ، کنار زده شود و این عمل ممکن نیست ، مگر پس از #فراغ از جواز عمل به قرآن . ◀️ ۴ . روایاتی که از #تفسیر به رای نهی کرده مخالف حجیت ظواهر قرآن است . 📃با توجه به اینکه ظواهر #قرآن دلالت روشنی دارد و غموضی در آن نیست تا به #تفسیر نیاز داشته باشد . 📜 این روایات به طور #قهری شامل ظواهر نخواهند بود . ادامه دارد ...... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد ◀️ ۵ . #فهم قرآن به مخاطبان آن اختصاص دارد ؛ زیرا احتمال می‌رود قراین نهفته‌ای باشد که #گوینده در فهماندن مقاصد خود ، به آن اعتماد کرده است . از این رو دیگران می‌توانند به #ظواهر قرآن وثوق پیدا کنند . 📜 این #ادعا ناتمام است ؛ زیرا اولاً قرآن مجید برای همه عصرها نسل‌ها است و به گروهی #خاص در زمان پیامبر اختصاص ندارد : * و اوحی الیّ هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ .... * ( انعام ۱۹ ) 📃 و ثانیا قرآن برای بیان #مقصود خود ، به شیوه معمول عقلایی عمل کرده است و عقلا در موارد احتمال #قرینه با اصل عدم ، وجود آن را منتفی می‌دانند و در این جهت میان مخاطب و غیر مخاطب #تفاوتی نیست . ادامه دارد .....‌ #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈 2. #سنت (قول، فعل یا تقریر معصوم(علیه السلام)) 📃 دلیل اعتبار #سنّت نبوى آیاتى است که در آن به #تبعیّت از رسول‌الله صلى الله علیه وآله امر شده ( نساء / ۵۹ ; حشر / ۷ ; نجم / ۳‌ـ‌۴ ) 📜 و نیز #اجماعى که همه مسلمانان بر عمل به سنّت #نبوى صلى الله علیه و آله دارند . 📃 درباره سنّت اهل #بیت بحث است که آیا مانند سنّت رسول الله حجت است یا نه . نظیر این بحث ، در #حجیّت سنّت صحابه نیز مطرح است . 📜 امامیه معتقدند که #سنّت بر حسب اصطلاح ، توسعه داشته فعل ، قول و تقریر #امامان معصوم علیهم السلام را شامل می‌شود . 📃 بر این مطلب به #آیاتی نیز استدلال می‌کنند : از جمله ، آیه تطهیر ( احزاب ۳۳ ) که در آن از #اراده خداوند به تطهیر اهل بیت از پلیدی سخن به میان آمده و در این صورت آیه بر #عصمت آنان دلالت کرده و سنت آنان به طور قطع حجت خواهد شد . 📜 آیه دیگر ، آیه ۵۹ #نساء است که در آن ، خداوند بر پیروی از اولی الامر همانند اطاعت از خدا و رسول ، به صورت #جزمی و مطلق امر کرده است . 📃در این زمینه روایاتی از #پیامبر اکرم نیز وجود دارد که پیروی از امام را به صورت مطلق #واجب کرده است . 📜 لازمه این سخن ، #عصمت اولی الامر است وگرنه در فرض خطا لازم می‌آید امر #خدا به فعل خطایی منهی عنه تعلق گرفته باشد . ادامه دارد ..... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈3. #اجماع 📜امامیّه، حجّیت #اجماع را تبعى، و آن را به اعتبار کاشف بودن آن از رأى معصوم، حجّت مى‌دانند و اهل‌سنّت، #اجماع * را حجّتى مستقل مى‌شمرند . 👈4. #عقل 📃 بعضى گفته‌اند: #مدرکات عقل نظرى دو قسم است: یکى آن‌چه عقل، در ادراک آن استقلال دارد، مانند #ادراک حُسن و قُبح برخى از اشیا، و دیگرى مدرکاتى که عقل در ادراک آن استقلال ندارد. 📜مقصود ما از #عقل، عقل نظرى است که پس از انضمام بیان شارع به حکم ثابت عقلی یا شرعی و #ملازمه میان آن دو حاصل می‌شود ؛ 📃 مانند ادراک وجوب #شرعی مقدمه که پس از ثبوت وجوب شرعی ذی المقدمه و وجوب عقلی مقدمه ، به وسیله #ملازمه حاصل می‌آید . 📜 بعضی گفته‌اند : حکم #عقل بر این اساس مبتنی است که احکام ، تابع مصالح و مفاسدند ؛ حال یا مصالح و مفاسد در متعلقات آنها وجود دارد یا در خود #احکام . 📃 در هر دو فرض ، اگر #مصلحت و مفسده در حد الزام باشد ، به وجوب و حرمت ، حکم می‌شود و اگر در حد الزام نباشد ، #استحباب و کراهت استفاده می‌شود و اگر لا اقتضا باشد ( مقتضی هیچ کدام نباشد ) #حکم به اباحه خواهد شد . 📜 اگر شارع به #وجوب چیزی حکم کرد ، به نحو کشف انّی کشف می‌کنیم که در متعلق آن #مصلحت ملزمه وجود دارد و اگر به وسیله عقل ، مصلحت ملزمه را درک کردیم ، حکم به وجود شرعی را نیز کشف می‌کنیم و این کشف ، #لمّی خواهد بود . ادامه دارد .... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 📜 از نظر #شیعه ، اولی الامر ، امامان معصوم هستند ؛ بدین سبب قول و فعل و تقریر آنها #حجت است و بر این ادعا ، روایات فراوانی نیز وارد شده است . 📃 از موضوعاتی که اهل سنت به آن اعتقاد دارند ، #حجیت سنت صحابه است . 📜 آنان به #آیاتی از جمله آیات ۱۱۰ آل عمران و ۱۴۳ بقره استدلال کرده‌اند . 📃 در این دو آیه ، #برتری امت اسلام و امت میانه بودن آنان بیان شده که نشانه استقامت و #عدالت اسلام در هر حال است ؛ از این رو قول و فعل و تقریر آنان حجت خواهد بود . ✅ این استدلال بسیار بعید است . ⬅️ اولاً افعل تفضیل در آیه ، #برتری نسبی این امت بر امت‌های پیشین را بیان می‌کند ، نه #ترجیح هر فردی و در هر حالی بر هر فرد دیگری از امت‌های گذشته . ⬅️ ثانیاً #ظاهر آیه برتری امت اسلامی به جهت تشریع امر به معروف و نهی از منکر است . ⬅️ثالثاً صرف برتری دلیل در #حجیت همه گفتارها و کردارهای آنان نیست . ⬅️ رابعاً آیه عام است و جمیع #امت را در بر می‌گیرد و اگر آیه در صدد حجیت سنت باشد ، باید سنت #صحابه و غیر صحابه همگی حجت شود . 📜 از همه این‌ها گذشته ‌، #نظریات متضادی میان صحابه وجود داشته که لازمه حجیت سنت آنان ، #حجیت متنقضات است . 📃 نبود دلیل بر #عصمت صحابه و نیز وقوع تناقض و اختلاف میان آنان ( در مقام اندیشه و عمل ) و نیز عدم لزوم #تقلید مجتهد از غیر خود و تصریح صحابه به جواز ، بلکه وجود مخالفت مجتهد صاحب نظر با مجتهد #صاحب نظر دیگری که با نظر وی مخالف باشد ، چهار دلیل قاطع بر #عدم حجیت سنّت صحابه است . ادامه دارد ..... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈5 ـ 6. قیاس و استحسان 📜 #قیاس عبارت است از الحاق واقعه‌اى که بر حکم آن نصّى وارد نشده، به واقعه دیگر که بر #حکم آن نص وارد شده است ; به جهت شباهت آن دو در علت حکم ، و استحسان به تعبیر برخى، عدول #مجتهد از مقتضاى قیاس جلىّ ( آشکار ) به مقتضای قیاس پنهان ، یا صرف نظر کردن از حکم کلی به #حکم استثنایی راجح نزد مجتهد است . 📃 از نظر امامیه ، عمل طبق #قیاس و استحسان جایز نیست ؛ ولی بیشتر عالمان اهل #سنت ، آن را جایز شمرده و به آیات فراوانی از جمله ۵۹ و ۸۳ نساء ، ۲ حشر ، ۴۳ عنکبوت ، ۱۵ یس ، ۱۸ و ۵۵ زمر #استدلال کرده‌اند ؛ 📜چنانکه بر #رد قیاس به آیات ۶۵ نساء ، ۱۶۵ بقره ، ۳۳ اعراف ، ۱۱۶ انعام و آیات دیگری استدلال شده است . ادامه دارد........ #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈7. مصالح مرسله 📜 منظور از مصالح مرسله، #تشریع حکم براى پدیده‌هاى نو است که به‌صورت کلّى یا جزئى، فاقد نصّ هستند. 📃 شافعیّه و حنفیّه و شیعه عمل به #مصالح مرسله را نمى‌پذیرند . 📜 در عین حال، بعضى سعى دارند #اعتقاد به آن را به جمهور مسلمانان نسبت دهند . 👈8. قاعده استصلاح 📃 استصلاح عبارت از #حکم مبتنى بر مصلحت در موردى است که فاقد نص باشد و قیاس نیز در آن جارى نشود و حکم هم مطابق قواعد عامّه #شریعت است . 📜 بعضى تفاوتى بین #استصلاح و مصالح مرسله نمى‌دانند و هر دو را به یک معنا می‌گیرند و بعضی نیز در استصلاح ، #تندروی کرده گفته‌اند : در صورت وجود نص از #شارع نیز می‌توان به قاعده استصلاح عمل کرد . ادامه دارد ...... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈9. سد و فتح ذرایع 📜 سدّ ذرایع از اصول #مالکیّه عبارت است از منع شرعى از هر طریق یا وسیله‌اى که به محرمات شرعى بینجامد و فتح ذرایع از اصول #حنفیه ، عبارت است از راه‌هاى خروج از تنگناها و حیله‌هایى که سبب اسقاط #حکم شرعی یا تبدیل آن به حکم دیگر است . 📃 برای این دو عنوان به #آیاتی نظیر ۱۰۸ انعام ؛ ۳۱ نور ؛ ۲۵ و ۱۰۴ بقره ؛ ۲۵ و ۱۶۳ اعراف ؛ ۴۴ ص ؛ ۶۲ یوسف و #آیاتی دیگر استدلال شده است . 👈 10 . شریعت گذشته 📜 اگر حکمى از #شرایع گذشته در قرآن یا حدیث نقل شود ; ولى در رد یا تثبیت آن مطلبى نیامده باشد دلیل بر #پذیرفته شدن آن حکم است . 📃 بعضى، صرف وجود #حکمى در شرایع گذشته را با ویژگى عدم ردع و عدم تثبیت در #شریعت خاتم ، دلیل بر حجیت آن می‌دانند و عده‌ای آن را حجت نمی‌دانند ادله دو طرف را باید در #جایگاه خود جست . 📜 اجمالا به #آیات ۹۰ انعام ، ۱۳ شوری ، ۱۲۳ نحل و ۴۴ مائده بر حجیت آن و به آیاتی نظیر آیه ۳ نجم بر #ردّ آن استدلال شده است . ادامه دارد ...... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh

💟 #دائره_المعارف_قرآن_کریم 💟 💠اجتهاد #منابع_اجتهاد 👈11. مذهب صحابى 📜 مقصود از مذهب #صحابى، فتواهایى است که یکى از صحابه رسول‌اللّه ( صلى الله علیه وآله ) داده است و اتّفاق نظرى از #صحابه بر آن نیست ; چنان‌که براى آن مستندى شناخته نشده است. 📃 آیا چنین #فتوایى مى‌تواند ملاک و منبع استنباط حکم شرعی باشد یا خیر ؟ 📜 بعضی به صورت مطلق آن را #حجت و بعضی به صورت مطلق آن را باطل می‌دانند و بعضی بین #صحابه تفصیل داده‌اند . 📃 بعضی دیگر گفته‌اند : محل بحث جایی است که #قول صحابی از روی رای و عقل باشد و نیز میان صحابه بر آن اتفاق نباشد وگرنه ، به صورت #قطع بر عموم مسلمانان حجت است . 📜 بعضی افزون بر قول صحابی ، #سلوک صحابی را نیز در #تعریف مذهب صحابی آورده‌اند . ادامه دارد ...... #دائره_المعارف_قرآن_کریم #تفسیر @Targomeh